Κώστας Ξυκομηνός

  Ο Κώστας Ξυκομηνός είναι ηθοποιός, σκηνοθέτης και μέλος της θεατρικής ομάδας «Σημείο Συναρμογής». Ύστερα από δυο μονολόγους με πρωταγωνίστρια την ηθοποιό Ευθυμία Δραμαλή, ανεβάζει φέτος το έργο του Βασίλη Ζιώγα «Χρωματιστές γυναίκες», στο θέατρο Faust, με πρωταγωνίστριες την Ευθυμία Δραμαλή και τη Λυγερή Ταμπακοπούλου, ενώ ο ίδιος έχει αναλάβει την σκηνοθεσία. Με αφορμή την πρεμιέρα του έργου που θα γίνει στις 31 Οκτωβρίου και θα παίζεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη για δέκα παραστάσεις, ο κύριος Ξυκομηνός απαντάει στις ερωτήσεις μας. 

Artscript: Πείτε μας λίγα λόγια για εσάς (ένα σύντομο βιογραφικό)!

Κ. Ξυκομηνός: Γεννήθηκα στην Αθήνα.  Σπούδασα υποκριτική, αρχικά στο θεατρικό εργαστήριο του Βασίλη Διαμαντόπουλου και συνέχισα τη μάθηση μου στο θεατρικό εργαστήριο του Άκη Δαβή. Στο θέατρο έχω συνεργαστεί με τους Σοφία Σπυράτου,  Άκη Δαβή, Ρούλα Πατεράκη,  Μαρία Σάββα κ.α. Στον κινηματογράφο έχω συμμετάσχει σε ταινίες των Γιάννη Οικονομίδη, Γιώργου Λάνθιμου, Αργύρη Παπαδημητρόπουλου, Βασίλη Μαζωμένου, Νίκου Τριανταφυλλίδη, Δημήτρη Αθανίτη κ.α.

Artscript: Είσαστε χρόνια ηθοποιός με ένα πλούσιο βιογραφικό τόσο στο θέατρο, όσο και στον κινηματογράφο, υπάρχουν κάποιες δουλειές σας που ξεχωρίζετε;

Κ. Ξυκομηνός: Ερωτεύομαι κάθε δουλεία που συμμετέχω αλλιώς δεν μπορώ να  λειτουργήσω, αλλά έχω αγαπήσει πολύ τις θεατρικές παραστάσεις «Πάρτυ Γενεθλίων» του Χ. Πίντερ σε σκηνοθεσία Άκη Δαβή, που ήταν και η πρώτη εμφάνιση μου στο θέατρο, και την Καταιγίδα του Α. Στρίμπεργκ σε σκηνοθεσία Ρούλας Πατεράκη 
Από τις ταινίες το «Σπιρτόκουτο» και την «Ψυχή στο στόμα» του Γ. Οικονομίδη, το «Νο budget story»  του Ρ. Χαραλαμπίδη, τις «Παρέες» του Σωτήρη Γκορίτσα,  τους «Αισθηματίες» του Ν.Τριανταφυλλίδη,  το «Invisible» του Δ. Αθανίτη.

Artscript: Φέτος ανεβάζετε το έργο «Χρωματιστές Γυναίκες» του Βασίλη Ζιώγα, (Από 31 Οκτωβρίου, κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00 στο θέατρο Faust). Τι ήταν αυτό που σας γοήτευσε στο εν λόγω έργο ώστε να αποφασίσετε να το ανεβάσετε;

Κ. Ξυκομηνός:  Ο Βασίλης Ζιώγας είναι αναμφισβήτητα η πιο ιδιότυπη δραματουργική φωνή του νεοελληνικού θεάτρου. Δεν ακολούθησε το ρεύμα του ρεαλισμού ή της ηθογραφικής απεικόνισης της πραγματικότητας. Χωρίς να μπορεί να αναχθεί σε συγκεκριμένα λογοτεχνικά πρότυπα, ελληνικά ή ευρωπαϊκά, συνδυάζει δημιουργικές επιρροές από τον υπερρεαλισμό, την ψυχανάλυση, τη κβαντική φυσική, το αρχαίο δράμα και το θέατρο του παραλόγου. Όταν διαβάσαμε με την Ευθυμία Δραμαλή το έργο  Χρωματιστές Γυναίκες, που θεωρείται ως ένα από τα καλύτερα έργα του νεοελληνικού  θεάτρου μας ερέθισε δημιουργικά από την πρώτη ανάγνωση. Και οι δύο, έχουμε κοινούς προβληματισμούς πάνω σε ζητήματα που αφορούν την ανθρώπινη κατάσταση. Η κοσμοθεωρία του Βασίλη Ζιώγα, που ξεδιπλώνεται και στο συγκεκριμένο  έργο, σε οντολογικό και κοινωνικό επίπεδο, μας εκφράζει απόλυτα  και μας έδωσε την ευκαιρία να εμβαθύνουμε ακόμα περισσότερο σε ζητήματα όπως την ελευθερία του ατόμου, τον φόβο του ανθρώπου για το ανοίκειο, το ξένο, το άγνωστο. Την σύνθεση της ύπαρξης που βασίζεται στο ΝΑΙ και το ΌΧΙ, το συν και το πλην, στο είμαι και δεν είμαι. Η κριτική του ματιά, ο κυνισμός και το πικρό του χιούμορ, πάνω στην  έννοια της βεβαιότητας των πραγμάτων, που τόσο κακό έχει κάνει στο άτομο και στο σύνολο, μας γέννησε την επιθυμία να το ανεβάσουμε και να επικοινωνήσουμε τον διαχρονικό του λόγο.

Artscript: Το έργο του Βασίλη Ζιώγα «Χρωματιστές Γυναίκες» έχει ηρωίδες δυο αδερφές οι οποίες ζούνε εγκλωβισμένες στο παρελθόν. Πόση δύναμη έχει το παρελθόν στο παρόν των ανθρώπων (τόσο γενικά όσο και στην περίπτωση των ηρωίδων σας) και πόσο είναι ικανό να καθορίσει το μέλλον;

Κ. Ξυκομηνός: Πιστεύω ότι το παρελθόν έχει την δύναμη να εγκλωβίσει τις ηρωίδες του έργου αλλά  και όλους τους ανθρώπους. Είναι δυνατό,  γιατί θρέφεται από τις στιγμές που συνθέτουν το φευγαλέο  παρόν. Με το που βιώσουμε  σκεφτούμε ή μιλήσουμε, ήδη αυτό είναι μια ανάμνηση. Και οι αναμνήσεις που δημιουργούνται στο συνειδητό κομμάτι, είτε είναι καλές ή κακές, είναι αναγνωρίσιμες και μπορούν να γίνουν και διαχειρίσιμες. Το δύσκολο πεδίο είναι οι εγγραφές που γίνονται στο ασυνείδητο, γιατί εκεί η ανάμνηση είναι μεταμορφωμένη και έχει τον δικό της κώδικα και λειτουργία. Αν μπορέσουμε να αναγνωρίσουμε, να τολμήσουμε να επεξεργαστούμε και να αναμετρηθούμε με το υλικό του παρελθόντος μας, που είναι  το κυρίαρχο στοιχείο που διαμόρφωσε τον χαρακτήρα μας, τότε ίσως καταφέρουμε να υποδεχτούμε το μέλλον με αυτογνωσία, αυτοπροσδιορισμό και ωριμότητα.

Artscript: Πριν αναλάβετε το ρόλο του σκηνοθέτη, είχατε πρωταγωνιστήσει ο ίδιος σε παραστάσεις. Τι είναι αυτό που σας ώθησε να αναλάβετε τη σκηνοθεσία μιας παράστασης, ποιες οι διαφορές ή οι ομοιότητες αν προτιμάται στους δύο αυτούς ρόλους; (του σκηνοθέτη και του ηθοποιού).

Κ. Ξυκομηνός: Από τότε που ήμουν στην σχολή, μου άρεσε να σκηνοθετώ τα  αποσπάσματα των έργων που καλούμασταν να δουλέψουμε και μετά  να τα παρουσιάσουμε στους δασκάλους μας. Από εκεί μου μπήκε το μικρόβιο. Πιστεύω πως κάθε ηθοποιός είναι εν δυνάμει σκηνοθέτης. Και ειδικά τώρα στο σύγχρονο θέατρο ένας μεγάλος αριθμός ηθοποιών είναι και πολύ καλοί σκηνοθέτες. Γιατί στην εποχή μας ο ηθοποιός δεν είναι ένα εργαλείο στα χέρια του σκηνοθέτη, αλλά με τον τρόπο του και τις προτάσεις του μέσα στις πρόβες, δηλώνει και διεκδικεί  ότι η θεατρική πράξη είναι συλλογική υπόθεση.  Ο σκηνοθέτης κατά την γνώμη μου είναι ο οδηγός του βλέμματος του θεατή με τον  τρόπο που μετά-κινεί τον ηθοποιό. Ο ηθοποιός λοιπόν καλείται μέσω της ειλικρίνειας και της αλήθειας του να πάρει αυτό το βλέμμα και να το στρέψει στα απύθμενα βάθη του ανθρώπινου ψυχισμού, "μεταφέροντας" τον θεατή στον χώρο" που τον ορίζει ο ίδιος και όχι εκβιάζοντας τον με ψεύτικα και φθηνά κόλπα.

Artscript: Έχετε δημιουργήσει μαζί με την ηθοποιό Ευθυμία Δραμαλή, τη θεατρική ομάδα «Σημείο Συναρμογής», και έχετε ήδη παρουσιάσει σε φεστιβάλ δύο μονολόγους, τι ήταν αυτό που σας ώθησε στη δημιουργία της ομάδας; Επίσης μετά από δυο μονολόγους ανεβάζετε ένα έργο με δύο ήρωες. Τι ιδιαιτερότητες έχουν οι μονόλογοι, πως αποφεύγεται ο κίνδυνος να κουραστεί το κοινό, (το οποίο έχει εκπαιδευτεί από την τηλεόραση και τον κινηματογράφο σε μια μόνιμη κίνηση, πολυπρόσωπων έργων); 

Κ. Ξυκομηνός: Ο κοινός προβληματισμός,  η κοινή αισθητική, και ο κοινός  θεατρικός κώδικας μας έφεραν κοντά με την Ευθυμία, πριν από δύο χρόνια και δημιουργήσαμε την ομάδα «Σημείο Συναρμογής». Το σημείο όπου βρίσκεται το κέντρο της αντίληψης του ανθρώπου και ως επί τον πλείστον μετακινείται στην ονειρική κατάσταση. Στόχος της ομάδας είναι αυτό να συμβαίνει και κατά την διάρκεια μιας   παράστασης, τόσο στους ηθοποιούς όσο και στους θεατές. Ερμηνεία για μας σημαίνει μιλώ εγώ και μιλώ και για όλους σε μια βιωματική εμπειρία. Το προσωπικό μου γίνεται προσωπικό του άλλου. Το θέατρο είναι ερωτική πράξη,  αυτό πρεσβεύουμε και για αυτό ενώσαμε τις δυνάμεις μας και με άλλους καλλιτέχνες(ηθοποιούς, χορογράφους, μουσικούς, σκηνογράφους, γραφίστες κ.τ.λ.) σε μια αλληλέγγυα συνθήκη. Οι δύο προηγούμενες παραστάσεις μας είναι αποτέλεσμα μιας ερευνητική δουλείας που κάναμε σε βάθος χρόνου. Είχε να κάνει με τις τακτικές προσέγγισης ενός μονολόγου σε πολυπροσωπία.                                 
Η διαδικασία των μεταμορφώσεων και το πέρασμα από ένα πρόσωπο στο άλλο είχε ακρίβεια στο λόγο , συγκέντρωση στην δράση, αισθητηριακή κίνηση και ειλικρίνεια προθέσεων. Αυτό δημιούργησε ένα  καθαρό κανάλι επικοινωνίας μεταξύ ηθοποιού και θεατή. Οι  θερμές αντιδράσεις του κοινού και η συγκίνηση του στο τέλος των παραστάσεων, μας έδωσαν δύναμη και κουράγιο να συνεχίσουμε την ερευνά μας και σε άλλα είδη θεάτρου.

Artscript: Έχουμε δει ότι τα τελευταία χρόνια κυρίως, δημιουργούνται θεατρικές ομάδες οι οποίες συνεργάζονται όχι μόνο για ένα θεατρικό έργο ή μια συγκεκριμένη θεατρική περίοδο, αλλά για αρκετές και κατά εξακολούθηση. Τι είναι αυτό που αναγκάζει τους ηθοποιούς να κάνουν «συμμαχίες» και να συνεργάζονται; Τελικά η συνύπαρξη ανάμεσα σε ηθοποιούς είναι εύκολη ή δύσκολη υπόθεση; (λόγω π.χ. ανταγωνισμού).  

Κ. Ξυκομηνός: Το δύο είναι πάντα πιο δυνατό από το ένα! Πόσο μάλλον όταν συναντιόμαστε περισσότεροι. Ευτυχώς που πολλοί ηθοποιοί ενώνουν την έμπνευση τους, το ταλέντο τους, το πάθος τους, την φαντασία τους, τον χρόνο τους, τα χρήματα τους και δημιουργούν "συμμαχίες" απέναντι σε κλειστά συστήματα, πόρτες και καταστημένα. Η άνθιση του θεάτρου οφείλει πολλά σε αυτές τις ομάδες που μέσα σε χαλεπούς καιρούς αντιστέκονται και δημιουργούν εκπληκτικές παραστάσεις. 
Άλλωστε η ουσιαστική πρωτοπορία ποτέ δεν ξεκίνησε κάτω από κρατικές στέγες και ιδρύματα πολιτισμού. Προτιμά μικρούς χώρους, τολμηρούς και συγκρουσιακούς καλλιτέχνες!

Artscript: Οικονομική κρίση, πόσο έχει πληγεί το θέατρο και οι άνθρωποι του;

Κ. Ξυκομηνός: Το 90% των συναδέλφων είναι άνεργοι. Δεν υπάρχουν συμβάσεις, δεν πληρωνόμαστε τις πρόβες, και η αμοιβή έγινε ποσοστό επί των εισιτηρίων.  Ευτυχώς όμως η πλειοψηφία δεν είναι άεργη! Δημιουργεί και αυτό φαίνεται από το  πλήθος των παραστάσεων και της φετινής σεζόν. Μπορεί εμείς οι  έλληνες ηθοποιοί να βιώνουμε  την οικονομική κρίση στο πετσί μας αλλά το θέατρο στην Ελλάδα είναι πλούσιο σε προτάσεις.

Όπως και να έχει, δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτό. «Θα ζήσουμε θείε Βάνια», που έγραψε και ο Τσέχωφ!

Artscript: (Για να ελαφρύνουμε λίγο τη συζήτηση) Με τι ασχολείται ο Κώστας Ξυκομηνός όταν έχει ελεύθερο χρόνο; 

Κ. Ξυκομηνός: Τον ελεύθερο μου χρόνο, που τον χάνω συχνά και τον ψάχνω, πάω περιπάτους στο κέντρο της πόλης που μου αρέσει πολύ, συναντώ φίλους για μια ρακή και ωραίες κουβέντες, πηγαίνω σε παραστάσεις, βλέπω ταινίες και ονειρεύομαι!

Artscript: Μελλοντικά Σχέδια!

Κ. Ξυκομηνός: Θα συμμετέχω σε μια παράσταση με τον τίτλο «Παρέμβαση – Αγάπη» σε σύλληψη και σκηνοθεσία Ηλία Κουνέλα στο Δημοτικό θέατρο του Πειραιά και θα παίξω στην νέα ταινία του Μπάμπη Μακρίδη με τίτλο «Οίκτος» σε σενάριο του Ευθύμη Φιλίππου.