ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ

ΑΜΠΝΤΟΥΛΖΑΡΑΚ  ΓΚΟΥΡΝΑ

-Εκδόσεις Ψυχογιός-

«Παρ’ όλα αυτά, δεν είχε κάνει τίποτα το επαίσχυντο ̇ επαίσχυντος ήταν ο τρόπος με τον οποίο τον είχαν αναγκάσει να ζήσει, με τον οποίο είχαν αναγκάσει όλους τους να ζήσουν».

Οι επισκέψεις του θείου Ασίζ στο σπίτι τους δίνουν μεγάλη χαρά στον Γιουσούφ, πρώτον τα φαγητά που γεμίζουν το τραπέζι τους δεν τα απολαμβάνουν παρά μόνο στις σπάνιες επισκέψεις του, δεύτερον εκείνος πάντα πριν φύγει για να επιστρέψει ένα χρόνο αργότερα, δίνει χαρτζιλίκι στο νεαρό αγόρι. Στα δώδεκα έτη του, κι ενώ ο Γιουσούφ περνάει μια μοναχική ζωή κοντά σους γονείς του, χωρίς ιδιαίτερες παρέες με παιδιά της ηλικίας του, μιας και ο πατέρας του δεν επιθυμεί να αναμειγνύεται μαζί τους, έπειτα από την τελευταία επίσκεψη του Ασίζ, θα υποχρεωθεί να τον ακολουθήσει αφού ο πατέρας του χρωστάει χρήματα στον έμπορο και το νεαρό αγόρι θα υποχρεωθεί να εργαστεί για εκείνον ώστε να ξεχρεώσει το οικογενειακό χρέος. Θα καταλήξει μακριά από το σπίτι και την οικογένειά του, και θα γίνει βοηθός στο μαγαζί του εμπόρου δίπλα στο σπίτι του. Η ομορφιά του αγοριού τραβάει την προσοχή. Σε επόμενο ταξίδι ο Γιουσούφ θα ακολουθήσει τον έμπορο και τους βαστάζους, αλλά δε θα ολοκληρώσει το ταξίδι, αφού θα τον εμπιστευτεί σε έναν άλλο μαγαζάτορα και συνεργάτη του, όμως στο ταξίδι που ακολουθεί ο έμπορος θα τον πάρει μαζί του. Σε αυτό θα έχει την ευκαιρία ο έφηβος πλέον Γιουσούφ να ταξιδέψει μέσα στην Αφρικανική ήπειρο. Να παρατηρήσει το εμπόριο, τις διάφορες φυλές και πως συνδιαλέγονται με τους εμπόρους, τη συμπεριφορά των αντρών που δουλεύουν για τον θείο του, τους άραβες τους ινδούς και τους ευρωπαίους που απομυζούν μια ολόκληρη ήπειρο και τους λαούς της.

«Θα είναι ανόητος όποιος πιστέψει πως ήρθαν εδώ για το καλό μας. Δεν κυνηγούν το εμπόριο, αλλά τη γη την ίδια. Και όλα όσα υπάρχουν πάνω της… Εμάς. Σας φαίνεται πως ήρθαν εδώ για επίσκεψη; Σας λέω ότι είναι αποφασισμένοι. Θέλουν δικό τους όλο τον κόσμο».

Ο Γκούρνα αν και πλέον ζει στη Βρετανία, κουβαλάει μέσα του την Αφρική, τον πόνο των ανθρώπων αλλά και της ίδιας της ηπείρου, χιλιοτραυματισμένης από κάθε λογής εκμετάλλευση. Όπως επίσης και τα λαϊκά της παραμύθια. Στον μεγάλο Παράδεισο, την ίδια την Αφρική, η οποία μετατρέπεται συχνά και στο αντίθετό της, υπάρχει και ένας μικρός παράδεισος που σαγηνεύει τον νεαρό Γιουσούφ, ο κήπος του εμπόρου, ποιο θα είναι το τίμημα για να ανοίξει η πύλη του και να συναντηθεί με τους αγγέλους και τους δαίμονές του; Ο ίδιος θα καταλήξει να είναι ευλογημένος ή έκπτωτος; Η Αφρική και οι άνθρωποί της παρουσιάζονται στο βιβλίο του Γκούρνα μέσω δράσεων και όχι συναισθηματικών εκβιασμών. Οι ήρωές του δρουν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, ανάλογα με το πώς ορίζουν και υποχρεώνουν οι καταστάσεις. Ο πατέρας αναγκάζεται να πουλήσει το παιδί του, για να ξεχρεώσει, το παιδί είναι υποχρεωμένο να δεχτεί όποια μοίρα του επιβληθεί. Και μπορεί ο  συγγραφέας να αναφέρεται στην Αφρική, όμως μήπως δεν είναι και άλλες οι χώρες, περιοχές και πληθυσμοί που υπέστησαν ανάλογη εκμετάλλευση; Όπου και αν στρέψεις το βλέμμα σου μέσα στην ιστορία θα υπάρξουν ανάλογες συνθήκες, μόνο που η εκμετάλλευση της Αφρικής ίσως κρατάει πολλή μεγαλύτερη διάρκεια. Αστείρευτη πηγή πλούτου, αστείρευτη πηγή εκμετάλλευσης.

Ένα εξαιρετικό βιβλίο, ένα οδοιπορικό στον τόπο και στο χρόνο.

Μαίρη Β.