Βασίλης Τερζόπουλος

«Το Κορίτσι με το φλάουτο» του Βασίλη Τερζόπουλου, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Υδροπλάνο» είναι ένα βιβλίο γραμμένο για νεαρούς αναγνώστες. Σε αυτό, ένα νεαρό κορίτσι σκορπάει την υπέροχη μουσική του φυσώντας μέσα στο φλάουτο, κι ενώ στη φύση τα ζώα και τα δέντρα είναι ικανά να ακούσουν τις μουσικές, στην πόλη μόνο τα παιδιά καταφέρνουν να ακούσουν τις μελωδίες και ελάχιστοι από τους ενήλικες. Το κορίτσι με το φλάουτο και ό,τι αυτό συμβολίζει ήταν ο λόγος για μια συζήτηση με τον συγγραφέα του βιβλίου. Ο κύριος Τερζόπουλος μας μιλάει για το πως ασχολήθηκε με τη συγγραφή παιδικών βιβλίων, αφού πρώτα μας συστηθεί, εκφράζει την άποψή του για το πως το θέμα του βιβλίου του αν και φαίνεται να αφορά μεγαλύτερες ηλικίες, μπορεί να διοχετευτεί σε αρκετά νεότερες. Συζητήσαμε ακόμα για την αντιμετώπιση των τεχνών στις μέρες μας, για τα απολυταρχικά καθεστώτα και για το πώς κάποιες φορές οι ενήλικες λόγω του βάρος των υποχρεώσεων τους, παραμελούν άθελα τους αυτά που έχουν να πουν τα παιδιά. Αυτά ανάμεσα σε άλλα ειπώθηκαν στην πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη που ακολουθεί.     

ArtScript: Πείτε μας λίγα λόγια για εσάς (ένα σύντομο βιογραφικό).

ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΣ: Γεννήθηκα στη Θεσσαλονίκη και μεγάλωσα στη Δράμα. Σπούδασα Διεθνείς Σχέσεις στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και έκανα τις μεταπτυχιακές μου σπουδές στο London School of Economics (πάνω στην Ευρωπαϊκή Πολιτική) και στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο (πάνω στη Διοίκηση Μονάδων Υγείας). Έχω εργαστεί στο Υπουργείο Μακεδονίας – Θράκης ως Ειδικός Επιστημονικός Συνεργάτης, στον τομέα της Επικοινωνίας και του Πολιτισμού. Είμαι ο επικεφαλής του διεθνούς διαγωνιστικού προγράμματος Short and Green, με ταινίες περιβαλλοντικού προβληματισμού και κεντρικός παρουσιαστής του Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας, καθώς επίσης και συντονιστής του ελληνικού προγράμματος των Φεστιβάλ Κινηματογράφου και Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Έχω εκδώσει πέντε βιβλία για παιδιά, εκ των οποίων το ένα και στα αγγλικά, σε ηλεκτρονική μορφή και έχω δημοσιεύσει διηγήματα για ενήλικες σε λογοτεχνικά περιοδικά και ιστοτόπους. Αγαπώ πολύ τη θάλασσα, το παγωτό, τα κεράσια, τη μουσική, τις εκδρομές στη φύση και τα βιβλία.

ArtScript: Έχετε γράψει συνολικά πέντε βιβλία για παιδιά, όπως διαβάζουμε στο βιογραφικό σας. Ασχολείστε επίσης με τον κινηματογράφο και με ιστορίες για μεγάλους. Τι ήταν αυτό που σας προσανατόλισε ανάμεσα στις άλλες ασχολίες σας να γράψετε κείμενα για παιδιά;

ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΣ: Ασχολήθηκα με τη συγγραφή κειμένων για παιδιά κάπως τυχαία. Το πρώτο μου βιβλίο “Ο παράξενος επισκέπτης της Ονειρούπολης” ήταν ένα παραμύθι που γράφτηκε για την Ονειρούπολη Δράμας, σε έναν σχετικό διαγωνισμό, στον οποίο απέσπασε και το 1ο βραβείο. Ένας καινούργιος συναρπαστικός κόσμος άνοιξε μπροστά μου και το πρώτο κείμενο οδήγησε στο επόμενο και στο επόμενο και κάπως έτσι βυθίστηκα σ’ αυτή την υπέροχα δημιουργική περιπέτεια, να γράφω κείμενα για μικρούς αναγνώστες.

ArtScript: Το κεντρικό θέμα από το βιβλίο σας «Το Κορίτσι με το φλάουτο» θα έλεγε κανείς ότι ενδιαφέρει περισσότερο τους ενήλικες, πως μετατρέπεται ένα τέτοιο θέμα σε βιβλίο για παιδιά με σκοπό να τους κεντρίσει το ενδιαφέρον και να διδάξει –χωρίς να γίνει διδακτικό-;

ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΣ: Σίγουρα στην αντίληψη ενός ενήλικα τα συγκεκριμένα θέματα και τα μηνύματα που θίγονται από το βιβλίο θα είναι περισσότερο οικεία. Ωστόσο, ο χαρακτήρας και το κοινωνικό ενδιαφέρον ενός δημοκρατικά ενεργού πολίτη θα πρέπει να διαμορφώνεται από τη νεαρή του ηλικία. Γι’ αυτό και επέλεξα να μιλήσω στα παιδιά για τη σωστή λειτουργία της δημοκρατίας, αλλά και για την αλαζονεία και την κατάχρηση που μπορεί να επιφέρει η διαιώνιση της εξουσίας στους λίγους ή στον έναν. Το μέσο για να γίνουν όλα αυτά εύκολα αντιληπτά από τα παιδιά, είναι να τους μιλήσεις απλά, χωρίς να υποτιμάς την αντίληψη και την ευφυΐα τους, στον δικό τους κώδικα επικοινωνίας. Και όλο αυτό, να γίνει μέσα από μια ελκυστική ιστορία, που θα ερεθίσει τη φαντασία και το ενδιαφέρον τους, χωρίς να υποδεικνύει συμπεριφορές και πρέπει. Αυτός είναι και ο λόγος που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τη φλαουτίστα και μουσικοθεραπεύτρια Ειρήνη Χουλιαρά, τη μουσική λίστα με τις μελωδίες του φλάουτου, ως ένα επιπρόσθετο μέσο επικοινωνίας των μηνυμάτων του βιβλίου, μαζί με τις εικόνες του Βασίλη Κουτσογιάννη και τις δικές μου λέξεις.

ArtScript: «Κύριε, δυστυχώς δεν έχουμε τον τρόπο να κάνουμε τα παιδιά να υποκλιθούν στην εξουσία σας» τι κάνει τα παιδιά ανυπότακτα;  

ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΣ: Σίγουρα η παιδικότητά τους, αυτό που στ’ αλήθεια είναι, αθώα, ανύποπτα και αληθινά, σε κάθε τι που λένε ή κάνουν. Ανυπότακτα όμως με την καλή έννοια, ελεύθερα από κοινωνικές επιταγές που μπορεί να είναι αμφισβητούμενες, λανθασμένες ή χτισμένες με υστεροβουλία, με βάση το συμφέρον κάποιων τρίτων και όχι των ιδίων, ως υποκειμένων ή ως ωφελούμενων. Ό,τι δηλαδή δεν είμαστε ή παύουμε να είμαστε μετά από ένα σημείο της ζωής μας εμείς οι ενήλικες.

ArtScript: Στο παραμύθι σας κάποιοι από τους μεγάλους, όχι απλά δεν ακούν τη μουσική από το φλάουτο, αλλά δεν καταφέρνουν να δουν ούτε το ίδιο το κορίτσι. Αναρωτιόμουν μήπως κάποιες φορές οι μεγάλοι κάτω από το βάρος των ευθυνών τους δεν βλέπουν τα παιδιά (τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους);

ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΣ: Νομίζω πως θα συμφωνήσω μαζί σας, είναι δυστυχώς πολύ συχνό το φαινόμενο οι ανάγκες της καθημερινότητας, οι σκληροί έντονοι ρυθμοί, τα συνεχή προβλήματα που όλοι οι ενήλικες αντιμετωπίζουν και καλούνται να λύσουν, να τους απορροφούν πολλές φορές τόσο πολύ, που άθελα τους, υποσυνείδητα, κλείνουν τα αυτιά ή και τα μάτια, στις επιθυμίες των παιδιών τους και στα όσα εκείνα θέλουν να επικοινωνήσουν. Η συνεχής ενσυναίσθηση και η επαγρύπνηση για εκείνα που τα παιδιά θέλουν να πουν με λέξεις ή με τη σιωπή τους, είναι διαστάσεις της επικοινωνίας που όλοι οι ενήλικες πρέπει να καλλιεργούμε.

ArtScript: Ο Ηγεμόνας έχει συμβούλους με των οποίων την προτροπή και τις συμβουλές κυβερνάει, αυτά τα πρόσωπα όπως ο Τιμόθεος, ο Νεοκλής, ο Λέανδρος κ.α. δε φέρουν τις ίδιες ευθύνες –αν όχι περισσότερες- με τον ηγεμόνα για την κατάσταση που επικρατεί στην πόλη τους από τη διακυβέρνηση;

ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΣ: Η δομή ενός απολυταρχικού καθεστώτος, για να μην πω κάθε απολυταρχικού καθεστώτος, είναι που εμπλέκει αλλά και ελέγχει μια ομάδα ανθρώπων, ακολούθων του επικεφαλής του, οι οποίοι και εκτελούν τις οδηγίες και εντολές του ενός. Από τη στιγμή που τα μέλη αυτής της ομάδας, ανεξαρτήτως της θέσης που έχουν ιεραρχικά, επιλέγουν συνειδητά και αποδέχονται τα όσα πρεσβεύει και πράττει το εν λόγω καθεστώς, έχουν και ένα μερίδιο ευθύνης για τα όποια αποτελέσματα και τετελεσμένα. Στην πραγματικότητα βέβαια η συμμετοχή ενός ατόμου στην δομή ενός απολυταρχικού καθεστώτος μπορεί να είναι το αποτέλεσμα μιας πιο πολύπλοκης διαδικασίας, σε βάθος χρόνου, πέρα από μια απλώς συνειδητή επιλογή. Εστιάζοντας στην πλοκή του βιβλίου, όλοι οι άνθρωποι του Ηγεμόνα δουλεύουν για εκείνον από τότε που επιλέχθηκε από τους πολίτες ως ο άρχοντας της πόλης, πριν εξελιχθεί σε αυταρχικό και απολυταρχικό ηγέτη. Ακόμη και μετά από αυτή την εξέλιξη και αλλαγή του τρόπου διακυβέρνησής του, ο Τιμόθεος παραμένει ο πιο πιστός του σύμβουλος. Ο Νεοκλής και ο Λέανδρος ωστόσο, αναγνωρίζουν την αλλαγή της προσωπικότητας του αρχηγού τους και τα δυσχερή αποτελέσματα ως προς την λειτουργία της δημοκρατίας της πόλης τους και της ελευθερίας των πολιτών, οπότε και διαφοροποιούνται. Αυτή η πράξη τους έχει μια ανάλογη ευθύνη, την οποία σηκώνουν στους ώμους τους πολύ συνειδητά.

ArtScript: «Με γνώμονα όχι το μυαλό αλλά την καρδιά». Δεδομένου ότι η φιλοδοξία είναι ένα έντονο συναίσθημα, υπάρχει κάτι που μπορεί να σταθεί πιο δυνατό και να κερδίσει την υπέρμετρη φιλοδοξία που έχει ως στόχο την υποταγή;   

ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΣ: Όσο φιλόδοξος, αλαζόνας και γεμάτος έπαρση είναι κάποιος, σίγουρα έχει κάπου μέσα του καλά κρυμμένη μια μικρή ρωγμή στην σκληρή καρδιά του, που τη φυλάει καλά. Την κατάλληλη στιγμή όμως, σε μια στιγμή αδυναμίας, κάτι που μπορεί να τον πονέσει, κάτι που μπορεί να τον αγγίξει, μπαίνει απ’ αυτή τη ρωγμή και μαλακώνει την καρδιά του. Αυτό το κάτι μπορεί να είναι πολύ προσωπικό, ή γενικής αποδοχής, με τεράστιο κοινωνικό αντίκτυπο. Στον Ηγεμόνα του βιβλίου, μια τέτοια αδυναμία έγινε η αιτία για να συνειδητοποιήσει την έλλειψη του μέτρου και του ορθού στο έργο του. Δυστυχώς η αληθινή ζωή είναι κάπως διαφορετική και οι αντίστοιχοι ηγεμόνες εκεί έξω, που αποφασίζουν για τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων, έχουν αυτού του είδους τις αδυναμίες τους καλά κρυμμένες και προστατευμένες.

ArtScript: Αν και με κάποια καθυστέρηση ο Ηγεμόνας θα καταφέρει να ακούσει τη μελωδία από το φλάουτο και θα προσέξει το κορίτσι, θαυμάζοντας τις μελωδίες της. Θεωρείτε ότι στις μέρες μας οι τέχνες, είτε πρόκειται για τη μουσική, το θέατρο, τη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο, τα εικαστικά κ.ο.κ. έχουν τη θέση που τους αρμόζει μέσα στην κοινωνία ή υποτιμούνται και υποβαθμίζονται από την εκάστοτε εξουσία, βάσει διαφόρων συμφερόντων;

ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΣ: Νομίζω η απάντηση στην ερώτησή σας δίνεται από την επικαιρότητα που βιώνουμε τους τελευταίους μήνες, με τους καλλιτέχνες να αναγκάζονται να προβούν σε απεργίες και κινητοποιήσεις για να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Σε κάθε περίπτωση, όποια κι αν είναι η θέση και τα επιχειρήματα της κάθε πλευράς, θεωρώ πως υπάρχει στην κοινωνία μας μια στερεοτυπική, υποτιμητική αντίληψη πως η ενασχόληση με την κάθε είδους τέχνη είναι ένα χόμπι, και όχι ένα επάγγελμα όπως όλα τα υπόλοιπα, και γι’ αυτό δεν είναι απαραίτητη ή δεδομένη η ανάλογη αποζημίωση της. Μια αντίληψη που δεν συμμερίζομαι καθόλου.

ArtScript: Η έννοια της ‘‘ειρήνης’’ είναι συνυφασμένη κυρίως με το να μη γίνεται πόλεμος, ποιος είναι για εσάς ο απόλυτος ορισμός της ειρήνης;    

ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΣ: Θα παραθέσω εδώ τη φράση του βιβλίου “για να έχουμε ειρήνη γύρω μας, πρέπει πρώτα να έχουμε ειρήνη μέσα μας”. Αυτές οι λέξεις νομίζω συνοψίζουν την ευρεία έννοια της ειρήνης όπως επιθυμώ να την παρουσιάσω μέσα από αυτό το βιβλίο μου. Ο κάθε άνθρωπος πρέπει να βρίσκεται σε μια ισορροπία με τον εαυτό του πρώτα, να νιώθει γαλήνιος ο ίδιος, ώστε αυτό το συναίσθημα να είναι ικανός να το πρεσβεύει μέσα από τις διαπροσωπικές του σχέσεις και τις πράξεις του στη ζωή και στην καθημερινότητά του. Και σαν αλυσιδωτή αντίδραση, από το άτομο, στο κοινωνικό σύνολο, αυτή η ισορροπία θα επιφέρει την ειρήνη, όπως κι αν επιθυμεί να την ερμηνεύσει ο καθένας.

ArtScript: Με τι ασχολείστε αυτή την περίοδο; 

ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΣ: Έχω ήδη ολοκληρώσει και προετοιμάζουμε την εικονογράφηση για το νέο μου παιδικό βιβλίο, το οποίο θα είναι ένα πολύ σύντομο κείμενο, με πολλαπλές και διαφορετικές αναγνώσεις και προσεγγίσεις, που θα απευθύνεται σε αναγνώστες όλων των ηλικιών. Παράλληλα, αφιερώνω χρόνο γράφοντας μικρές ιστορίες για ενήλικες, μια φόρμα που μου αρέσει και με ενδιαφέρει επίσης πολύ. Προς το παρόν τις κρατάω για τον εαυτό μου. Σας ευχαριστώ πολύ.