Βασιλική Μακρή
Το πρώτο της βιβλίο με τίτλο «Το αίνιγμα του Ερωτόκριτου», ως είδος ανήκει στη μυθιστορία αρχαιολογικής περιπέτειας. Η συγγραφέας του, Βασιλική Μακρή στη συνέντευξη που έδωσε στο ArtScript εκφράζει το θαυμασμό της στα αρχαία μνημεία και στους αρχαίους πολιτισμούς, και την αγάπη της για τα ταξίδια που της δίνουν την ευκαιρία να γνωρίσει διαφορετικούς πολιτισμούς. Η επιθυμία της είναι να γράψει πολλές ακόμη αρχαιολογικές περιπέτειες, ένα είδος όχι ιδιαίτερα ανεπτυγμένο στη χώρα μας. Επιπλέον στη συνέντευξη σκιαγράφησε κάποιους από τους ήρωες του βιβλίου της ενώ εξέφρασε την άποψη πως μέσα από τη σύγχρονη τέχνη ακόμη και της ποπ κουλτούρας οι νέοι άνθρωποι μπορεί να αποκτήσουν ενδιαφέρον για τον πολιτισμό. Το μυθιστόρημα της. «Το αίνιγμα του Ερωτόκριτου» διατίθεται στο βιβλιοπωλείο των εκδόσεων «Ψυχογιός» και στον Ιανό.
ArtScript: Πείτε μας λίγα λόγια για εσάς, ένα σύντομο βιογραφικό.
Βασιλική Μακρή: Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Πάτρα. Από μικρή λάτρευα τη λογοτεχνία. Στα έξι μου έπαιζα με τους ήρωες του Ιούλιου Βερν, τον Φιλέα Φογκ και τον Πλοίαρχο Νέμο, ενώ καταδύθηκα μαζί με τον Άξελ στον Πυρήνα της Γης. Έπειτα, αναζήτησα μαζί με τον Ρεμί ένα σπίτι στο «Χωρίς Οικογένεια» του Έκτορα Μαλό. Στην εφηβεία μου ερωτεύτηκα τη μεγαλοψυχία του Αλιόσα Καραμάζωφ του Ντοστογιέφσκι και τη μεταμόρφωση του Μάρκου Βινίκιου στο «Quo vadis». Κατόπιν, μπήκα στο Πανεπιστήμιο, σπούδασα φιλολογία και δημόσια διοίκηση. Βρήκα δουλειά ως δημόσιος υπάλληλος και ερωτεύτηκα πραγματικούς ανθρώπους. Ζούσα, όμως, πολλές ζωές με τους ήρωες των βιβλίων που διάβασα. Ώσπου κάποια στιγμή αποφάσισα – μαζί με την πραγματική μου ζωή – να φτιάχνω ζωές και ιστορίες, για να ονειρεύονται και να ζουν πολλές ζωές και άλλοι άνθρωποι μαζί μου. Ο Ουμπέρτο Έκο στις «Εξομολογήσεις ενός νέου μυθιστοριογράφου» έχει γράψει πως οι συγγραφείς είναι συμπαντικοί δημιουργοί. Έτσι είναι.
ArtScript: Κυκλοφορήσατε πρόσφατα το βιβλίο σας, «Το αίνιγμα του Ερωτόκριτου», πείτε μας λίγα λόγια για την υπόθεση.
Βασιλική Μακρή: Μία ανακάλυψη στο βυθό της θάλασσας του Ηρακλείου τον Ιούλιο του 1942 θα οδηγήσει 38 χρόνια μετά έναν Γερμανό αξιωματικό των Ναζί στην Κρήτη αναζητώντας τον αρχαίο θησαυρό που άφησε πίσω του: ένα γυναικείο αγαλματίδιο και μια πινακίδα Γραμμικής Γραφής Βήτα.
Η Ναυσικά, μία φιλόδοξη αρχαιολόγος, θα πάρει το ημερολόγιο του Γερμανού στα χέρια της και θα ξεδιπλώσει την ιστορία. Ένας ανεκπλήρωτος έρωτας, τόσο δυνατός, όσο του Ερωτόκριτου και της Αρετούσας. Ένας άλλος πιο παλαιός από τα χρόνια του Μίνωα. Όλα αυτά κρύβονται πίσω από τα σύμβολα και μια αινιγματική αφήγηση. Μία συγκλονιστική αποκάλυψη περιμένει την ηρωίδα σε αυτό το ταξίδι στο παρελθόν.
ArtScript: Έχετε πει ότι ενδιαφέρεστε να ασχοληθείτε με τη μυθιστορία αρχαιολογικής περιπέτειας, τι σας προσελκύει στο συγκεκριμένο είδος; Πόσο έχει αναπτυχθεί το συγκεκριμένο μυθιστοριογραφικό είδος;
Βασιλική Μακρή: Από μικρή με μάγευαν τα αρχαία μνημεία και οι αρχαίοι πολιτισμοί. Εξ ου και λατρεύω τα ταξίδια. Η γνωριμία με έναν διαφορετικό πολιτισμό – είτε αρχαίο είτε σύγχρονο- προϋποθέτει ένα είδος μύησης. Λατρεύω, επίσης, τους γρίφους και τα μυστήρια. Όταν διάβασα πρώτη φορά τη ‘Χίμαιρα’ και τον ‘Φαραώ της Άμμου’ του Βαλέριο Μανφρέντι, η καρδιά μου ήρθε στη θέση της. H μυθιστορία αρχαιολογικής περιπέτειας έχει φανατικούς αναγνώστες. Στην Ελλάδα δυστυχώς – εξ όσων γνωρίζω – δεν έχει αναπτυχθεί αρκούντως, ειδικά από Έλληνες συγγραφείς. Και είναι κρίμα. Γιατί υπάρχει ανεξάντλητη πηγή και υλικό.
ArtScript: Τι είναι αυτό που κάνει τον γερμανό Γκούσταβ Ράινχαρντ να αγαπάει την τέχνη αλλά να φθονεί τους ανθρώπους; Έχουμε συνηθίσει να θεωρούμε ότι οι καλλιτέχνες έχουν ευαίσθητη ψυχή και ότι επηρεάζονται από τα βάσανα και τις δυστυχίες των άλλων, μήπως τελικά η συγκεκριμένη εντύπωση δεν ισχύει και στην πραγματικότητα ο καλλιτέχνης έχει ένα χάρισμα το οποίο καλείται να καλλιεργήσει;
Βασιλική Μακρή: Ο Γκούσταβ Ράινχαρντ έχει ευαίσθητη ψυχή. Ταυτόχρονα, όμως, κουβαλά, όπως ο Κουασιμόδος, μια μεγάλη ΄καμπούρα’, ένα τραύμα. Το φυσικό του ελάττωμα – η κυρτάδα στο λαιμό – που γιγαντώθηκε στην παιδική ψυχή του, μαζί με την απώλεια της μητέρας του και την απόρριψη των έφηβων συνομιλήκων του. Το τραυματισμένο του ‘εγώ’ τονώνεται μέσα στο Ναζισμό, καθώς αισθάνεται πως το ατομικό του τραύμα χάνεται μέσα στο συλλογικό τραύμα και τη συλλογική παράνοια της φασιστικής Γερμανίας. Φτιάχνει τον δικό του φαντασιακό πύργο, τη δική του πανοπλία και οχυρώνεται πίσω από αυτήν. Ένα ολόκληρο έθνος το έκανε, γιατί όχι και κείνος;
Δε θέλω να με παρεξηγήσετε. Δεν δικαιολογώ τις πράξεις του ήρωά μου. Προσπαθώ να καταλάβω γιατί έκανε ό,τι έκανε. Άλλο η ευαισθησία και άλλο η καλοσύνη, κατά τη γνώμη μου. Ο Γκούσταβ είναι ευαίσθητος. Αγαπά την τέχνη, γιατί νιώθει ασφάλεια σε αυτήν. Φθονεί τους ανθρώπους, γιατί τους φοβάται και δε νιώθει ισάξιος. Μέσα στο σκοτάδι της ψυχής του, όμως, καίνε μικρές σπίθες φωτός. Εξ ου και δίνει το ημερολόγιο στο μουσείο. Εξ ου και την ημέρα της Επετείου της Μάχης της Κρήτης και ενώ ένας άγνωστος τον έχει αναγνωρίσει, σκύβει, δίνει το γλειφιτζούρι στη μικρούλα και μετά τρέπεται σε φυγή.
ArtScript: Άλλη μια ενδιαφέρουσα μορφή του βιβλίου σας είναι ο Γλεντούσης Γέμελλος, σε αντίθεση με τη φράση του Μακρυγιάννη «Γι’ αυτά πολεμήσαμε» αποφασίζει να παραδώσει την ανακάλυψη του στον Γκούσταβ Ράινχαρντ. Ποιος είναι ο λόγος της ‘‘παράδοσης’’ του στον κατακτητή, μήπως υπάρχει μια κρυφή ιστορία που ο αναγνώστης δε γνωρίζει;
Βασιλική Μακρή: Ο Γλεντούσης Γέμελλος είναι κι αυτός μια αντιφατική προσωπικότητα. Μεγαλωμένος μέσα στη βιοπάλη και στις κακουχίες της Κατοχής, έμαθε να κάνει τα πάντα για να επιβιώσει, συμμετείχε δε και στην Αντίσταση. Τα χρόνια περνούν, η χώρα ευημερεί. Μα εκείνος συνεχίζει να φυτοζωεί τζογάροντας και χαρτοπαίζοντας. Ώσπου, πέφτει πάνω στον Γκούσταβ και στο αρχαίο αγαλματίδιο και βλέπει σε αυτό την ευκαιρία της ζωής του. Άλλος ένας τζόγος για κείνον. Η εθνική του συνείδηση περιορίζεται στο ότι πολέμησε και κείνος για την πατρίδα. Δεν έχει πολιτιστική εθνική συνείδηση. Η δική μου ερμηνεία, φυσικά. Ο κάθε αναγνώστης είναι ελεύθερος να δώσει τη δική του. Αυτή είναι η μαγεία της λογοτεχνίας.
ArtScript: Μιας και το βιβλίο σας αφορά σε μεγάλο βαθμό την αρχαία εθνική μας κληρονομία, θα ήθελα να σας ρωτήσω, όσον αφορά τα αρχαία μνημεία που βρέθηκαν στο μετρό της Θεσσαλονίκης, ποια θα έπρεπε να είναι η στάση της πολιτείας και του υπουργείου πολιτισμού απέναντι σε αυτόν το θησαυρό;
Βασιλική Μακρή: Κατά τη γνώμη μου, η Europa Nostra έχει δίκιο. Τα μνημεία πρέπει να μείνουν στον τόπο εύρεσής τους και να αναδειχθούν. Ειδικά τα μνημειακά σύνολα, εξ ου και το βασικό επιχείρημα της επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα. Τι πιο όμορφο ο σύγχρονος πολιτισμός να συμβαδίζει με σεβασμό στον παλαιό και τα μουσεία να είναι κομμάτι της σύγχρονης ζωής.
ArtScript: Έχουμε δει αρκετές φορές, ανεξαρτήτου κυβερνήσεως η πολιτεία να γυρνάει το κεφάλι από την άλλη πλευρά, απέναντι σε αρχαίες ανακαλύψεις που έρχονται στο φως, ενώ και στις ειδήσεις περνάνε στα ψιλά γράμματα. Το να φωνάζουμε για τα μάρμαρα του Παρθενώνα που βρίσκονται στην Αγγλία και να μην ενδιαφερόμαστε για όλα όσα ‘‘φέρνει στο φως’’ έπειτα από αιώνες η αρχαιολογική σκαπάνη, δεν είναι υποκριτικό; Ποια η θέση του πολίτη σε όλα αυτά;
Βασιλική Μακρή: Έχετε δίκιο. Από την άλλη, ζούμε σε μια εποχή φρενήρους ταχύτητας, ενώ οι άνθρωποι, ιδιαίτερα οι νέοι, ασχολούνται με το πώς φαίνονται στα social media και τι ‘ανεβάζουν’ οι άλλοι. Μια διαφορετική προσέγγιση του πολιτισμού, πιο νεανική, πιο μοντέρνα είναι το ζητούμενο: Η αφήγηση της ιστορίας ενός μνημείου με όρους μυθοπλασίας, η αρχαιολογική και ιστορική μυθιστορία, η ποπ κουλτούρα μαζί με την πολιτισμική κληρονομιά – βλέπε το βιντεοκλίπ της Beyonce στο Λούβρο – θα μπορούσαν να ξαναφέρουν το κοινό ξανά στα μουσεία, ξανά στους αρχαιολογικούς χώρους. Σκεφθείτε πόσο αύξησε την επισκεψιμότητα στη Σπιναλόγκα το «Νησί» της Βικτόριας Χίσλοπ.
ArtScript: Έχετε γράψει ένα ενδιαφέρον άρθρο στο Blog σας, για το πώς η τέχνη βοηθάει ψυχολογικά στο να αντιμετωπίζουν οι πολίτες τόσο την πανδημία όσο και τον εγκλεισμό. Στην Ελλάδα έχουν κλείσει τα πάντα, τόσο οι κινηματογράφοι και τα θέατρα, αλλά ακόμη και τα βιβλιοπωλεία. Τι μένει στους έγκλειστους ώστε να βρούνε μια διέξοδο;
Βασιλική Μακρή: Η τέχνη βοηθά το άτομο να ταξιδέψει, να δραπετεύσει από τη μέγγενη των προβλημάτων του. Άκουσα μια ηθοποιό χτες να λέει ότι σε πολεμικές περιόδους τα θέατρα γέμιζαν. Η λυτρωτική ‘κάθαρση’, η λειτουργία που επεσήμανε ο παππούς Αριστοτέλης. Από την άλλη, άκουσα ότι μειώθηκαν και οι αγορές βιβλίων. Ο κόσμος θέλει την τέχνη, αλλά είχε ανάγκη από την πιο εξωστρεφή μορφή της, να συνυπάρξει με άλλους, έστω και διαδικτυακά. Γι’ αυτό και στράφηκαν στις Live streaming παραστάσεις. Κατά τη γνώμη μου, ήταν λάθος πολιτική το κλείσιμο του πολιτισμού. Ίσως, όμως, τώρα το θέατρο και το σινεμά βιώσουν μια νέα άνθηση. Εύχομαι και το βιβλίο.
ArtScript: Η ιστορία σας μου άφησε την αίσθηση της ανολοκλήρωτης και εδώ θέλω να ξεκαθαρίσω ότι δεν αναφέρομαι στο βιβλίο. Θα υπάρξει ίσως και ένα δεύτερο μυθιστόρημα με κεντρική ηρωίδα τη Ναυσικά;
Βασιλική Μακρή: Σκόπιμα έμεινε ανολοκλήρωτη, ως προς ένα κομμάτι της βέβαια. Ο αναγνώστης μένει με αναπάντητα ερωτήματα και με ένα ανατρεπτικό φινάλε. Θα υπάρξει μυθιστόρημα με ηρωίδα τη Ναυσικά.
ArtScript: Ποιο θα είναι το επόμενο λογοτεχνικό σας βήμα;
Βασιλική Μακρή: Γράφω ήδη το δεύτερο μυθιστόρημα, πάντα αρχαιολογικής μυθιστορίας, με άλλους ήρωες και κεντρικό θέμα εμπνευσμένο από τον Ηρόδοτο. Η Ναυσικά δεν θα είναι η ηρωίδα εδώ, αλλά το μινωικό αγαλματίδιο μπορεί να κάνει μια guest εμφάνιση, χωρίς να έχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Είμαι ήδη πολύ ενθουσιασμένη με το βιβλίο αυτό.
Διαβάστε επίσης:
