Οικογένεια Ηλία Γκάρλα
Ο συγγραφέας, δημοσιογράφος και μπαμπάς Ηλίας Γκάρλας, μαζί με τη μαμά Ρόη Χάιλα και τους δυο γιους τους, το Δημήτρη και το Γιώργο, μαθητές δημοτικού, συνεργάστηκαν και έγραψαν μια ιστορία ηρωική, παραμυθένια, οικογενειακή. «Οι 12 άθλοι του μπαμπά και άλλες περιπέτειες» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Κάκτος» και εκτός από τους δώδεκα άθλους, μικροί και μεγάλοι καλέστηκαν να αναλάβουν και την εικονογράφηση των ιστοριών τους, για «Το μπαούλο με τις χίλιες χάρες», «Γελλύδι, το λαχανικό του γέλιου», «Ο λόξυγκας του Ερύμανθου Κάμπριο», «Ο Χάκερ του μεσονυχτίου», «Μια πλούσια τράπεζα χωρίς λεφτά», αλλά και για τους υπόλοιπους εφτά άθλους και τις περιπέτειες που ακολουθούν αυτών. Η οικογενειακή αυτή συνεργασία αποδείχτηκε ιδιαίτερα καρποφόρα. Σήμερα στη σελίδα του Δεκαλόγου στο ArtScript, φιλοξενούμε την οικογένεια Γκάρλα. Ανάμεσα σε πολλά άλλα μας αποκαλύπτουν πως προέκυψε η συγγραφή και η εικονογράφηση του βιβλίου τους, τι ευχαριστήθηκαν οι δημιουργοί του περισσότερο κατά τη διαδικασία του, ποια είναι η αγαπημένη ιστορία του καθενός. Ενώ οι γονείς μας δίνουν συμβουλές για τον τρόπο που μπορούμε να απασχολήσουμε δημιουργικά τα μικρά μέλη της οικογένειας μας. Επίσης μας είπαν και πως βλέπουν το μέλλον της ανθρωπότητας.
ArtScript: Πως προέκυψε αυτή η οικογενειακή συνεργασία για τη συγγραφή και την εικονογράφηση του βιβλίου «Οι 12 άθλοι του μπαμπά και άλλες περιπέτειες»;
Απάντηση: Ήταν μια μαγική στιγμή σε μια αμμουδιά της Μάνης καλοκαίρι, με τις καρδιές ανοιχτές και τις ψυχές γαληνεμένες. Κάποιες ζωγραφιές των παιδιών μάς γέννησαν ιστορίες. Σαν ένα αυθόρμητο παιχνίδι μεταξύ μας. Και οι ιστορίες ζήτησαν κι άλλες ζωγραφιές. Τότε το βιβλίο ξεπήδησε στη φαντασία μας μεμιάς. Τα παιδιά ρωτήσανε: «Γίνεται;». Και είπαμε: «Ναι, ας το φτιάξουμε!». Όλοι μαζί ανακατέψαμε ιδέες, συναισθήματα, εμπειρίες. Χωρίς να κρίνει ο ένας τον άλλον, με ελευθερία εκφράσεων και απόψεων. Οι μεγάλοι γίναμε μικροί και οι μικροί μεγάλοι, με ισότιμο ρόλο στη δημιουργία. Γι’ αυτό νομίζω ότι κουβαλάει στις σελίδες του ένα ατόφιο αίσθημα ερχόμενο κατευθείαν απ΄ τη χώρα της αθωότητας για να μας θυμίζει ότι: «το παιδί είναι ο πατέρας του ανθρώπου». Η συνεργασία ήταν ο 13ος άθλος. Ίσως για αυτό εμφανίζεται πρώτη φορά στα εκδοτικά δρώμενα ένα βιβλίο συν-δημιουργία παιδιών και γονιών. Μια δημιουργία η οποία ήταν ταξίδι αναψυχής κι εμένα προσωπικά θα μου θυμίζει πάντοτε το πρόσωπο της ευτυχίας.
ArtScript: Θα χαρακτηρίζατε τη συγγραφή ένα είδος περιπέτειας για το δημιουργό;
Απάντηση: Κρατήστε αυτόν τον ήχο, τις βροντές, την καταιγίδα μέχρι να τα σημειώσω κάπου. Το να γράψεις ένα βιβλίο είναι μια περιπέτεια. Στην αρχή το παίρνεις για παιχνίδι. Ύστερα το βιβλίο γίνεται μια ερωμένη, μετά ένα αφεντικό και στο τέλος ένας τύραννος. Τι είναι το γράψιμο; Ένα κατευθυνόμενο όνειρο. Τα λόγια σας μου φέρνουν στο νου τη μεγαλύτερη λογοτεχνική περιπέτεια και το συγκλονιστικό συμπέρασμα του Ρεϊμόν Κενώ: Δεν μου φαίνεται ότι έχει ανακαλύψει κανείς κάτι καινούργιο μετά την Ηλιάδα και την Οδύσσεια.
ArtScript: Τι ευχαριστηθήκατε περισσότερο, τη συγγραφή της ιστορίας ή την εικονογράφηση;
Γιώργος: Βασικά εγώ πιο πολύ ζωγράφισα αλλά μου αρέσει επίσης πολύ να φτιάχνω σενάρια. Το δύσκολο ήταν να πετύχω τις καινούργιες ζωγραφιές οι οποίες χρειαζόντουσαν για να συμπληρώνεται κάθε φορά ένας άθλος. Η συλλογή μας από τα χρόνια του δημοτικού χρησίμευσε αλλά χρειάστηκαν άλλες τόσες ζωγραφιές να γίνουν κατά παραγγελία στην όλη πορεία. Με ευχαρίστησε το τελικό αποτέλεσμα.
Δημήτρης: Όλη η φάση ήταν κάτι ευχάριστο. Ο μπαμπάς με λέει σκηνοθέτη και νονό των ιστοριών μιας και έλεγα ιδέες: Η κατσίκα του Λονδίνου, Ο εξωγήινος με τις διαμαντένιες μπότες, Το μπαούλο με τις χίλιες χάρες, κι όλα πήρανε μπροστά. Βέβαια εκτός από το ίδιο το βιβλίο το οποίο είναι ωραίο το πιο ωραίο ήταν ότι μέχρι να κυκλοφορήσει δεν το ήξερε κανείς. Είχαμε συμφωνήσει να μην φλεξάρουμε και το κρατήσαμε μυστικό από την αρχή μέχρι να το πάρουμε στα χέρια μας και να πάει στα βιβλιοπωλεία. Είχε πλάκα γιατί όταν αποκαλύφθηκε ήταν μια φοβερή έκπληξη για όλους και άρεσε σε όλους.
ArtScript: Το 2020 ήταν μια πρωτοφανής εμπειρία παγκοσμίως με τον Covid-19, τα παιδιά έμειναν σπίτι χωρίς σχολείο και τις υπόλοιπες δραστηριότητες που είχαν στο πρόγραμμα τους. Τι θα συμβουλεύατε τους γονείς, πως θα μπορούσαν να κρατήσουν απασχολημένα δημιουργικά τα παιδιά τους όταν εκείνα υποχρεούνται λόγω συνθηκών να μείνουν σπίτι;
Απάντηση: Ψυχραιμία φίλοι γονείς! Η δημιουργία είναι ο καλύτερος τρόπος να απολαμβάνεις τη ζωή. Και ακούγεται τέλειο παιδιά να δημιουργούν μαζί με τους γονείς τους. Προτρέπω όλους να το κάνουν με κάθε αφορμή. Είναι πλούτος. Οτιδήποτε κι αν είναι αυτό. Δεν χρειάζεται να είστε μάγοι. Παρόντες στη στιγμή να είστε και το πιο απλό παιχνίδι φέρνει τη μαγεία. Ύψιστη δημιουργική απασχόληση για μένα είναι η ανάγνωση. Μάθετε στα παιδιά να είναι αναγνώστες. Στην καραντίνα εμείς σαν οικογένεια: γονείς, παιδιά και η Maya το λαμπραντόρ, μπήκαμε σε survivor mode, δλδ λειτούργησε ένας αυτοματισμός προσαρμογής ο οποίος μας συσπείρωσε και δημιούργησε μια καθημερινότητα τολμώ να πω πιο κανονική από την φερόμενη «κανονικότητα». Ναι μεν εκτελούσαμε τις υποχρεώσεις μας: τηλεργασία και τηλεκπαίδευση αντίστοιχα αλλά ξαφνικά είχαμε κι ελεύθερο ποιοτικό χρόνο για να κάνουμε πράγματα μαζί. Μαγειρεύαμε, τρώγαμε, παίζαμε, βλέπαμε ταινίες, οπόταν τελικά είχε θετικό πρόσημο. Μάλλον το χρειαζόμασταν για να ξανασετάρουμε… το ψυχικό μας σύστημα.
ArtScript: Ποιος είναι ο πιο αγαπημένος άθλος του κάθε ενός από εσάς;
Απάντηση: Το βιβλίο συνολικά υμνεί την ισότητα φυλών και φύλων, εγκωμιάζει την διαφορετικότητα, χαμογελάει τρυφερά στην πατρότητα. Αν κάποιος το διαβάσει με την καρδιά του και αφήσει τον εαυτό του ανοιχτό θα συναντηθεί με πολλά μηνύματα και αξίες της ζωής: αυτοσεβασμός, ελευθερία, αισιοδοξία, δικαιοσύνη, τιμιότητα, οικολογία, ανεκτικότητα, αυτοκριτική, πρωτοβουλία, ειρήνη, διάλογος, συνεργασία, συμπόνια, καλοσύνη, ευαισθησία, απλότητα, ευγένεια, γενναιοδωρία, αγάπη, φιλία, χαρά. Κυρίως χαρά γιατί είναι αυτή που κινεί τους δείκτες του μεγάλου ρολογιού του κόσμου. Παρόλα αυτά είναι αλήθεια ότι έχουμε κάποιες επιμέρους συμπάθειες. Ας πούμε από μία.
Μπαμπάς: Γελλύδι, το λαχανικό του γέλιου.
Μαμά: Ο λόξυγγας του Ερύμανθου Κάμπριο.
Δημήτρης: Ο Χάκερ του μεσονυχτίου.
Γιώργος: Μια πλούσια τράπεζα χωρίς λεφτά.
ArtScript: Ποιος είναι ο μεγαλύτερος άθλος ενός γονιού στην Ελλάδα του 21ου αιώνα;
Απάντηση: Άθλος είναι να μάθουν στα παιδιά τους πως να συμπεριφέρονται σε μια καλή κοινωνία και άθλος είναι να βρουν μια τέτοια κοινωνία. Άθλος είναι η τηλεόραση να μην γίνει ο τρίτος γονιός. Άθλος είναι συνολικά το μεγάλωμα τους. Είναι ένα διαρκές παιχνίδι με όλα τα συναισθήματα. Με ένα παιδί είσαι γονιός, με 2 είσαι και διαιτητής, με 3 κάνεις τρίαθλο και πάει λέγοντας. Ένα παιχνίδι το οποίο είναι ευτυχία να καταλαβαίνουμε πώς παίζεται, στην ώρα του. Γιατί είναι αλήθεια ότι ένα παιδί μπαίνει στο σπίτι σου και κάνει τόσο θόρυβο για 20 χρόνια, ώστε δύσκολα το αντέχεις. Όμως, μετά φεύγει για 20 χρόνια και αφήνει το σπίτι τόσο σιωπηλό, που νομίζεις πως θα τρελαθείς. Γίνε τώρα μικρός, τόσος δα συμπαίκτης πριν αρχίσεις να αναρωτιέσαι πώς είναι δυνατόν τόσο γρήγορα το παιδί που φοβόταν το σκοτάδι να είναι πια ένας έφηβος που θέλει να μένει έξω όλη νύχτα. Και για όσους έχουν παιδιά ακόμη σε τρυφερή ηλικία προτείνω ένθερμα να τα κρατάτε από το χέρι σε κάθε ευκαιρία, γιατί πολύ γρήγορα θα έρθει ο καιρός που δεν θα σας αφήνουν να το κάνετε.
ArtScript: «Αν και λευτερωμένος, ο Αψού δυσκολευόταν, σαν κάτι να τον κράταγε στον αόρατο κύκλο (…) έκανε το άλμα της ζωής του και βγήκε από τον κύκλο». Η ζωή πρέπει να είναι συνυφασμένη με την ελευθερία; Και πως μπορεί να συμβεί αυτό όταν ο άνθρωπος συγκρατείται στον αόρατο κύκλο των υποχρεώσεων; Από ποια πηγή μπορεί να αντλήσει ελευθερία;
Απάντηση: Ελευθερία είναι το δικαίωμα να λες στους ανθρώπους αυτό που δεν θέλουν να ακούσουν. Ελευθερία υπάρχει όταν οι κυβερνήσεις φοβούνται τους λαούς. Ελεύθερος είναι ο άνθρωπος ο οποίος μπορεί να ζει χωρίς να λέει ψέματα διότι αυτό που απελευθερώνει είναι η αλήθεια. Αυτή φέρνει και την ευτυχία. Καθετί ψεύτικο σε κάνει να υποφέρεις. Οι ψεύτικοι φόβοι και επιθυμίες, οι ψεύτικες αξίες και οι ψεύτικες ανθρώπινες σχέσεις. Ελεύθερος μπορεί να είναι κάποιος και στο κλουβί της φυλακής του… έχοντας επιλέξει τις αλυσίδες του.
ArtScript: Οι άθλοι συμπληρώνονται με μια όμορφη επιστολή που έγραψε ο μπαμπάς στα παιδιά του, με την ανάμνηση του δικού του πατέρα. Κοιτώντας προς τα πίσω μιλάει για το μέλλον, μάλιστα εκφράζει τον προβληματισμό του για το τι μπορεί να μάθει ο άνθρωπος από τον άνθρωπο. Κι ενώ σχολιάζει την πρόοδο της ανθρωπότητας που από τον τροχό ταξίδεψε στο διάστημα, η φύση του ανθρώπου δεν έκανε βήμα. Τι είναι αυτό που θεωρείτε εσείς ότι κρατάει στάσιμη τη φύση του ανθρώπου στην εποχή του Άβελ και του Κάιν; Τι ελπίδες έχει ο άνθρωπος να προσπεράσει το στάδιο αυτό και να προχωρήσει μπροστά (πέρα από την τεχνολογική εξέλιξη που έχει προοδεύσει);
Απάντηση: Ελπίζω ότι η πιο επαναστατική αλλαγή στον 21ο αιώνα θα προέλθει όχι από την τεχνολογία αλλά από μια καινούργια αντίληψη για το τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος. Και οι άνθρωποι είναι δημιούργημα της εποχής τους. Πολύ λίγοι μπορούν να ανυψωθούν πάνω από τις ιδέες του καιρού τους. Έχουμε γίνει εργαλεία των εργαλείων μας. Ξέρετε όλοι οι πόλεμοι είναι εμφύλιοι γιατί όλοι οι άνθρωποι είναι μια διασκορπισμένη οικογένεια στην επιφάνεια της γης. Είμαστε γεμάτοι ελαττώματα αλλά δεν είμαστε μόνο αυτό διότι θα είχαμε εξαφανιστεί. Θέλω να είμαι αισιόδοξος αν και οι απαισιόδοξοι έχουν συνήθως δίκιο.
ArtScript: «Γιατί όλους τους ανθρώπους κυνηγάει το ίδιο φάντασμα», γράφετε σε μια από τις περιπέτειες του βιβλίου σας. Πόση επίγνωση έχουν οι άνθρωποι του σήμερα των ομοιοτήτων τους είτε σε ανάγκες είτε σε αγωνίες; Οι Έλληνες θεωρείτε, είμαστε ευαισθητοποιημένοι στα προβλήματα των συνανθρώπων μας ανεξαρτήτου εθνικότητας;
Απάντηση: Η κοινωνία προετοιμάζει το έγκλημα. Ο εγκληματίας το διαπράττει. Είναι τρελό ότι για χρόνια και χρόνια -και δεν μιλάω μόνο για τον τωρινό αιώνα ή τον προηγούμενο- υπάρχει επανάληψη της ίδιας συζήτησης με άλλα λόγια και νέους όρους. Η θέση της γυναίκας στην κοινωνία, εκφοβισμός, ρατσισμός, ομοφοβία, φανατισμός, η κάθε μορφή βίας. Ευτυχώς σήμερα βλέπω περισσότερη ευαισθητοποίηση από ποτέ άλλοτε και μέσα σε αυτό υπάρχει μεγάλη συνεισφορά των socialmedia. Η πολύ νέα γενιά όπως ο Δημήτρης κι ο Γιώργος με κάνουν μέσα από τα μάτια τους και τον τρόπο σκέψης και έκφρασης να βλέπω έναν μελλοντικό κόσμο ακόμη πιο όμορφο, παιδιά χορτάτα από παιχνίδι κι αγάπες, χαμόγελα λαμπερά και μάτια ακτινοβόλα, καρδιές λουσμένες σε φως, γαληνεμένες ψυχές, αληθινές φιλίες, ανθρώπους αδελφωμένους κι έναν κόσμο ακόμη πιο όμορφο.
ArtScript: Σκέφτεστε να κάνετε οικογενειακή παράδοση αυτή τη συνεργασία;
Απάντηση: Προς τιμήν της δικής μας μάνας-μητέρας-μαμάς Ρόης αλλά και αφιερωμένο σε κάθε μαμά του κόσμου, η φυσική συνέχεια θα πρέπει να είναι ένα δεύτερο φανταστικό παραμύθι με τίτλο: «Οι 12 άθλοι της μαμάς και άλλες περιπέτειες». Ως ομάδα -αν πουν ναι τα παιδιά- η επόμενη πρόκληση είναι να εξελίξουμε αυτή την πρωτότυπη ιδέα για την οποία δεχθήκαμε τόση αγάπη και προσοχή από τον κόσμο και ο μπαμπάς να βρει το λογοτεχνικό του ταίρι. Συνεχίζω και μια άλλη παράδοση πιο προσωπική μιας και δεν έχω σταματήσει να γράφω ποτέ. Έχω ήδη έτοιμο το σίκουελ του πρώτου βιβλίου μου: «Που είναι το σύνθημα, οέο;» και ξεκίνησα πριν 420 μέρες να γράφω μια συλλογή διηγημάτων. Ξέρετε το πιο δύσκολο κομμάτι στη συγγραφή ενός έργου είναι να το τελειώσεις…
Διαβάστε επίσης: