Μαίρη Βανδώρου

Η Μαίρη Βανδώρου σε μια χορταστική συνέντευξη, μας συστήνεται, μας απαντά τόσο για τις πηγές της έμπνευσής της, όσο και για τους ήρωες του μυθιστορήματός της, αλλά και τον τρόπο που δημιουργεί τις ιστορίες της. Η βραβευμένη συγγραφέας από την UNESCO, μας γυρίζει στα εφηβικά της χρόνια, και την πρωτόλεια ενασχόλησή της με τη λογοτεχνία, μας αποκαλύπτει τους αγαπημένους της συγγραφείς, και συζητά μαζί μας για το πώς σήμερα αναπαράγεται ο σεξισμός και οι αρνητικές νοοτροπίες απέναντι στους ομοφυλόφιλους και στις γυναίκες.

ArtScript:  Πείτε μας λίγα λόγια για εσάς, ένα σύντομο βιογραφικό.

Μαίρη Βανδώρου: Είναι κάπως περίεργο να συστήνεσαι, αν δεν πρέπει απλά να προφέρεις το όνομα σου. Ένα διήγημά μου συμπεριλήφθηκε στη συλλογή «Μένουμε Σπίτι, Μέρες και Νύχτες  μιας καραντίνας» από τις εκδόσεις «Ωκεανός» που κυκλοφόρησε τον Ιανουάριο του 2021. Επίσης έχω διακριθεί σε δυο λογοτεχνικούς διαγωνισμούς της Unesco. Και από τον Απρίλη του 2022 κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Υδροπλάνο το μυθιστόρημα μου «Συνοδός Κορυφής», (ο τόνος στο δεύτερο όμικρον). Πιο αναλυτικά μπορεί κάποιος να μάθει για τα λογοτεχνικά μου βήματα, στο προσωπικό μου blog, "Ψηφιακό Αναλόγιο".

ArtScript: Η ενασχόλησή σας με τη συγγραφή πότε άρχισε; Και τι ήταν αυτό που σας ώθησε να γράψετε ένα βιβλίο;

Μαίρη Βανδώρου: Από μαθήτρια αγαπούσα τη λογοτεχνία, τόσο που εγκατέλειπα  τα σχολικά βιβλία, για να διαβάσω, Λουντέμη, Ξενόπουλο, Όστιν  κ.α καταξιωμένους έλληνες και ξένους λογοτέχνες. Οπότε μπορεί να πει κάποιος ότι έχω αφιερώσει ώρες στη μυθοπλασία, κι όχι μόνο διαβάζοντας αφού στην εφηβεία, άρχισα να γράφω και τα δικά μου κείμενα. Δεν ξέρω τι είναι αυτό που με ωθεί να γράψω τις ιστορίες μου. Μπορεί κάτι να ακούσω, κάτι να συμβεί, απλά να γεννηθεί μια εικόνα στο μυαλό μου, έπειτα αρχίζει όλο αυτό να με προβληματίζει, ως το πώς μπορεί να εξελιχθεί. Όπως προβληματίζει όλους μας η καθημερινότητα, εμένα δε με προβληματίζει μόνο αυτή, αλλά και μια παράλληλη ιστορία που ενώ είναι μέσα σε εμένα την ίδια ώρα είναι και έξω, αφού δεν αφορά την προσωπική μου ζωή. Αν δεν κατατεθεί σε χαρτί ο συγκεκριμένος προβληματισμός – ιδέα, ιστορία, δεν πρόκειται να με αφήσει ήσυχη.

ArtScript: Από πού εμπνέεται η Μαίρη Βανδώρου; Οι ήρωες είναι αυτόνομες οντότητες που παρασέρνουν και τον συγγραφέα ή όχι;

Μαίρη Βανδώρου: Τα πάντα μπορούν να σε εμπνεύσουν, ακόμη και κάτι που θα φαινόταν εντελώς ανάξιο λόγου, μπορεί να γεννήσει μια ιστορία, ακόμη κι ένα αστείο ή μια άποψη μπορεί να γεννήσει έναν χαρακτήρα. Ο σπόρος θα πέσει κι ανάλογα με το έδαφος και το πόσο θα τον φροντίσεις, μπορεί να τον κάνεις δέντρο. Οι ήρωες σε κάποιες περιπτώσεις γίνονται ανεξάρτητες οντότητες που ξεφεύγουν λίγο από τα χέρια του συγγραφέα, αλλά νομίζω ότι συνήθως δεν μπορούν να ξεφύγουν απόλυτα από τη μοίρα που τους έχει εκείνος ετοιμάσει. Συνήθως υπάρχει ένα πλάνο, όχι με κάθε λεπτομέρεια φυσικά, γιατί πολλά πράγματα γεννιούνται την ώρα της γραφής εκπλήσσοντας και τον ίδιο τον συγγραφέα, αλλά πάνω σε αυτό το πλάνο θα εργαστεί.    

ArtScript: Ποιοι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς;

Μαίρη Βανδώρου: Θα προσπαθήσω να είμαι σύντομη γιατί μπορεί να μιλάω για ώρες για συγγραφείς. Θα αρχίσω με τον Λουντέμη, γιατί με τα δικά του βιβλία ξεκίνησα να ξεφεύγω από το παιδικό βιβλίο κι ας ήμουν παιδί, νομίζω ότι έχω διαβάσει τα πάντα από ό,τι έχει γράψει, αλλά μιας και πέρσι έπεσε στα χέρια μου ένα πεζό του που δεν γνώριζα, μπορεί ακόμη κάτι να μου έχει ξεφύγει. Από την ξένη λογοτεχνία λατρεύω τους κλασικούς Ανατόλ Φρανς και Σαραμάγκου. Από τους πιο σύγχρονους Θαφόν και Musso, κι από τους σύγχρονους μας έλληνες λογοτέχνες εκτιμώ τον Γιάννη Καλπούζο και τη Μεταξία Κράλλη. Επέλεξα τους συγκεκριμένους συγγραφείς, μιας και έχω διαβάσει πάρα πολλά δικά τους βιβλία, κι όχι απλά ένα ή δύο αναγνώσματα. 

ArtScript: Πως περνάτε τον ελεύθερο χρόνο σας;

Μαίρη Βανδώρου: Ελεύθερος χρόνος, τι είναι αυτό; Γενικά τα τελευταία εφτά χρόνια ασχολούμαι υπερβολικά με τη λογοτεχνία, διαβάζοντας, γράφοντας κριτικές, προσπαθώντας να εξελίξω τις δικές μου ιδέες. Να διορθώσω κείμενα, να διαβάσω κείμενα που πρέπει να ανέβουν στο site, κ.ο.κ. Χρόνος ιδιαίτερα δεν υπάρχει, αλλά αν θέλω να δω κάποιον φίλο ή δικό μου άνθρωπο, θα φροντίσω να βρω το χρόνο. Για την ώρα έχω τη δυνατότητα να ελέγξω το πρόγραμμα μου και να το διαμορφώσω, αργότερα δεν ξέρω τι θα συμβεί.  

ArtScript:  ‘‘Για (τον Αλέκο) δεν υπήρχαν φίλοι ή εχθροί, απλά σκαλοπάτια για να πατήσει πάνω και να φτάσει εκεί που ήθελε.’’, είναι αυτός ο ενδεδειγμένος τρόπος για την επιτυχία;

Μαίρη Βανδώρου: Ως ένα βαθμό ίσως και να είναι. Ο Αλέκος δεν έχει ευαισθησίες, αν και καταλήγει και ο ίδιος κάποια στιγμή στην πορεία του, να εκτιμήσει ανθρώπους που δεν είχε μετρήσει σωστά, και οι οποίοι του φέρθηκαν παραπάνω από καλά. Αυτό είναι καθαρά θέμα χαρακτήρα, για το πώς θα λειτουργήσεις, και ο Αλέκος φαίνεται να ξέρει πως ο χώρος που θέλει να κατακτήσει δε στηρίζεται στις φιλίες, αλλά στις δημόσιες σχέσεις. Το πρόβλημα του Αλέκου είναι η έπαρση του και το ότι δεν εκτιμάει καμιά βοήθεια και δε διστάζει να δείξει αυτή την απαξίωση προς όσους τον στήριξαν. Οπότε ίσως μπορούμε να πούμε ότι για κάποιους ανθρώπους είναι και ο ενδεδειγμένος τρόπος να ελιχθούν στον επαγγελματικό τους  χώρο, όχι πάντοτε με επιτυχία, και με βεβαιότητα δεν θα εξελιχθούν ως προσωπικότητες.

ArtScript: Μέσω του βιβλίου σας βλέπουμε στερεότυπα, για την θέση της γυναίκας και την ομοφυλοφιλική κοινότητα, απόψεις με αρνητική χροιά, από κάποιους ήρωες, που υπήρχαν στην ελληνική κοινωνία στις δεκαετίες μεταξύ του εβδομήντα και του ενενήντα, έχουν αλλάξει αυτές σήμερα; Και όσον αφορά τις γυναικοκτονίες, αλλά και την ομοφοβία, τι πιστεύετε είναι αυτό που δεν αφήνει τους ανθρώπους να αλλάξουν ρότα και ανακυκλώνουν το πρόβλημα;

Μαίρη Βανδώρου: Δυστυχώς δεν βλέπω να έχει αλλάξει τίποτα, οι άνθρωποι που ήταν κάφροι στις περισσότερες περιπτώσεις εκπαίδευσαν νέους κάφρους. Υπάρχει μια προσπάθεια από  προοδευτικές προσωπικότητες και ανθρώπους του τόπου να βελτιωθεί η κατάσταση, αλλά δεν ξέρω κατά πόσο ακούγονται και από ποιους. Δείτε όμως τη γενική εικόνα. Τι προβάλλεται από τις τηλεοράσεις συνολικά, ποιο είναι το χιούμορ που ως ένα βαθμό εκπαιδεύονται οι τηλεθεατές να έχουν, γεμάτο στερεότυπα, που είναι η αξία του πολιτισμού; Στις γυναικοκτονίες και στους βιασμούς, στα όσα μάθαμε με το ξέσπασμα του #metoo, οι γυναίκες, οι ομοφυλόφιλοι και τα παιδιά αποτελούν τη λεία στις διαθέσεις του οποιουδήποτε υπάνθρωπου. Φαίνεται να γίνεται μια μάχη, με την ίδια την πολιτεία να μην παίρνει μέτρα για να προστατέψει και να προλάβει το κακό, το αφήνει πρώτα να γίνει. Και τι μας διδάσκει όλη αυτή η συμπεριφορά• αν πέσεις θύμα κάποιου που είχε δύναμη, μυϊκή θα είναι αυτή, οικονομική θα είναι, οποιαδήποτε τέλος πάντων, άκρη δε θα βγάλεις. Βλέπουμε σε πολλές υποθέσεις βιασμών, ανεξαρτήτως με το δικαστικό αποτέλεσμα, αν φτάσει η υπόθεση ως τη δικαιοσύνη, οι αρμόδιοι δεν  υποστηρίζουν τα φερόμενα ως θύματα, ως οφείλουν, δίνοντας πλεονέκτημα στο θύτη κι αν δεν βγει το θέμα στη δημοσιότητα και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή να φτάσει σε επίπεδο υπουργείου η υπόθεση μπορεί και να εξαφανιστεί. Την ίδια ώρα τα Μ.Μ.Ε διαμορφώνουν συνειδήσεις και απόψεις. Και φυσικά το πιο λυπηρό είναι να ακούς ηλίθια σχόλια, πολλές φορές και από γυναίκες, του τύπου «Προκάλεσε», και άλλα τέτοια ασχολίαστα. Σίγουρα πρέπει να παρεμβαίνει η δικαιοσύνη και οι θεσμοί, αλλά πρωτίστως είναι θέμα παιδείας το να σταματήσει ο φαύλος κύκλος του σεξισμού και της μεσαιωνικής νοοτροπίας.

ArtScript: Ο Αλέκος αν είχε μείνει δίπλα στη Μαρικαίτη, πιστεύετε πως θα είχε μια σταθερά για να αποφύγει λάθη που έκανε στην προσπάθειά του, να φτάσει εκεί που ήθελε;

Μαίρη Βανδώρου: Αν ο Αλέκος είχε μείνει στο πλευρό της Μαρικαίτης, γνώριζε ότι εκείνη δε θα ανεχόταν τη ζωή που θα έκανε, γι’ αυτό κι εκείνος αρχίζει σταδιακά να βρίσκει αφορμές να απομακρυνθεί, οπότε ο Αλέκος δεν μπορούσε να μείνει με τη Μαρικαίτη. Αν το κατάφερνε θα είχε άλλο τρόπο ζωής και δε θα υπήρχε αυτό το βιβλίο, γιατί δε θα υπήρχε Συνοδός Κορυφής. Με τη Μαρικαίτη ήξερε ότι θα έπρεπε να διαλέξει το δρόμο της αρετής, αλλά εκείνος δεν είχε ούτε τα εφόδια, ούτε τη διάθεση να ακολουθήσει αυτόν το δρόμο.

ArtScript: Ο ήρωας σας εκμεταλλεύτηκε πολλούς ανθρώπους, αλλά τον εκμεταλλεύτηκαν και αυτοί στην πορεία του προς την κορυφή.  Ποιό ήταν αυτό που έκρινε την πορεία του, ο τρόπος που λειτούργησαν οι άλλοι ή ο Αλέκος;

Μαίρη Βανδώρου: Όλοι οι παίχτες στο παιχνίδι αυτό ξέρανε τους κανόνες, τους κανόνες σίγουρα δεν τους έβαλε ο Αλέκος, όμως τους γνώριζε, πριν μπει στο παιχνίδι. Τόσο ο Κωστής όσο και ο Δανδής, αυτοί που στάθηκαν στο πλευρό του, προσπάθησαν να πείσουν τον Αλέκο να καλλιεργηθεί, γνωρίζοντας τη φιλοδοξία του, όμως εκείνος πίστευε ότι αυτό που έκανε έφτανε. Την πορεία του την έκρινε ο χαρακτήρας του, κανένας άλλος. Έφτασε εκεί που ήθελε, αλλά δεν ήταν αρκετό. Να ξεκαθαρίσω κάτι, όταν αναφέρω παραπάνω ότι στο παιχνίδι που μπαίνει ο Αλέκος ξέρει τους κανόνες δεν αναφέρομαι γενικά στους ανθρώπους της showbiz και τους καλλιτέχνες. Αν ήταν έτσι δε θα βλέπαμε όλη αυτή την πίκρα και την οργή από αγόρια και κορίτσια, και πολλούς από τους επιτυχημένους καλλιτέχνες, που βγήκε με το ξέσπασμα του #metoo, μιλάω αποκλειστικά για την περίπτωση του Αλέκου.    

ArtScript: Γράφετε κάτι αυτή την περίοδο, κι αν ναι, θα θέλατε να μας δώσετε μια γεύση;

Μαίρη Βανδώρου: Γράφω ένα μυθιστόρημα που αφορά μια τοπική κοινωνία. Ο κεντρικός χαρακτήρας ο Γιάννης, ένας απλός λαϊκός άνθρωπος, θα βρει μια παλιά, παρατημένη εγκατάσταση και στην προσπάθεια του να την αναμορφώσει θα αντιμετωπίσει πολλές αντιξοότητες. Ο τίτλος του θα έχει σχέση με το παρατσούκλι που θα του κολλήσουν στο χωριό, λόγω της δουλειάς του. Αλλά έχουμε χρόνο γι’ αυτό, ο Συνοδός Κορυφής μόλις ξεκίνησε να κάνει τα πρώτα του βήματα.

ArtScript: Και μια ακόμη ερώτηση, που πολύ θα ήθελα να απαντήσετε. Πολλοί οι ήρωες που πλαισιώνουν την πορεία του πρωταγωνιστή. Κάποιοι με διττή απόχρωση ούτε εντελώς καλοί, ούτε εντελώς κακοί, κι άλλοι πάλι που προσωπικά θα τους κατέτασσα πιο κοντά στο απόλυτα κακούς. Πέραν του Αλέκου, ποιος είναι ο αγαπημένος σας ήρωας;

Μαίρη Βανδώρου: Ο Κωστής, τον Κωστή τον αγάπησα πάρα πολύ, θα μπορούσε να πει κάποιος ότι είναι η Μαρικαίτη, την οποία επίσης εκτιμώ, αλλά η Μαρικαίτη έχει μεγαλώσει σε ένα ούτως ή άλλως προστατευμένο περιβάλλον. Όμως ο Κωστής ενώ βρίσκεται εκεί που βρίσκεται, έχει συναναστραφεί με τους ανθρώπους που προειδοποιεί τον Αλέκο γι’ αυτούς, την ίδια ώρα είναι αγνός. Αυτά που λέει στον Αλέκο τα πιστεύει, δεν τον ενδιαφέρει να εκμεταλλευτεί τη φιλοδοξία του νεαρού του φίλου, προσπαθεί μόνο να τον βοηθήσει, όσο γι’ αυτά που σκέφτεται ο Αλέκος για εκείνον είναι αποτέλεσμα του πληγωμένου του εγωισμού. 

Διαβάστε επίσης: