ΙΣΙΔΩΡΟΣ ΖΟΥΡΓΟΣ

Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Πατάκη» το νέο βιβλίο του συγγραφέα και δασκάλου Ισίδωρου Ζουργού, με τίτλο «Περί της εαυτού ψυχής». Πριν από αυτό, τον Οκτώβριο του 2019 είχε κυκλοφορήσει το μυθιστόρημα του «Οι ρετσίνες του βασιλιά» το οποίο κέρδισε το αναγνωστικό κοινό και έχει κυκλοφορήσει έως αυτή τη στιγμή σε 27.000 αντίτυπα, γεγονός που δεν έχουν την ευτυχία πολλοί έλληνες συγγραφείς να δουν (μιας και ο έλληνας προτιμάει καθώς φαίνεται να είναι τηλεθεατής και όχι αναγνώστης). Με αφορμή τις «Ρετσίνες του βασιλιά» και τον ήρωα του, Λεόντιο Έξαρχο, συζητήσαμε με το συγγραφέα για τη λογοτεχνία και την τέχνη, τις δυνατότητες της τεχνολογίας και τις ευκαιρίες που μπορεί να δώσει η απουσία στη γνωριμία. Επίσης μας αποκαλύπτει λίγα πράγματα για το νέο του βιβλίο, «Περί της εαυτού ψυχής».

ArtScript: Πείτε μας λίγα λόγια για εσάς (ένα σύντομο βιογραφικό).

ΙΣΙΔΩΡΟΣ ΖΟΥΡΓΟΣ: Πενήντα επτά χρόνια σε αυτόν τον πλανήτη, τριάντα δύο δάσκαλος στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, δύο παιδιά, δέκα μυθιστορήματα. Όλα μου τα ταξίδια όπως και η κάθε μου μετοίκηση είχαν την σφραγίδα του νόστου. Η Θεσσαλονίκη είναι ο γενέθλιος τόπος μου και ο τελικός προορισμός κάθε περιπλάνησης. Κάτι σαν την οδυσσειακή επιστροφή, το αρχέτυπο όλων των διηγήσεων.

ArtScript: Στο επάγγελμα σας έχετε μεγάλη ενασχόληση με τα βιβλία. Ποιος ήταν όμως ο λόγος ώστε να αποφασίστε να γίνετε εσείς ο οδηγός στα σοκάκια και στις λεωφόρους της λογοτεχνίας;

ΙΣΙΔΩΡΟΣ ΖΟΥΡΓΟΣ: Η μανική σχέση με τη λογοτεχνία και η αφοσίωση σε αυτήν είναι θέμα κυρίως κυματικής, δηλαδή εσώτερης ταραχής. Καμιά φορά μοιάζει με  κουσούρι, εμμονή ή δεξιότητα, πείτε το όπως θέλετε, κάτι που  κουβαλάς από παιδί.

ArtScript: Τι είναι αυτό που κατά τη γνώμη σας, κεντρίζει το ενδιαφέρον μεταγενέστερων συγγραφέων ώστε να γράψουν ένα βιβλίο βασισμένο πάνω σε ένα κλασσικό κείμενο; Τι είναι αυτό που σαγηνεύει ακόμη και στις μέρες μας, στα έργα του Σαίξπηρ;

ΙΣΙΔΩΡΟΣ ΖΟΥΡΓΟΣ: Τα κλασικά κείμενα κρατούν αναλλοίωτη την αξία τους, γιατί συνομιλούν με  διαρκείς αναζητήσεις και ερωτήματα των ανθρώπων. Οι εποχές, καθώς περνούν, απλώς μεταμορφώνουν το περίβλημα των περιστάσεων, ο πυρήνας όμως μένει στα βασικά του συστατικά αναλλοίωτος. Ο Σαίξπηρ πήρε τη σκυτάλη από τους Έλληνες τραγικούς και με όχημα μια γλώσσα, που όταν την ακούς λύνει τα μέλη του σώματός σου,  μιλάει για την ανθρώπινη συνθήκη και τις αγωνίες της, για την εξουσία, τον έρωτα, τον θάνατο…

ArtScript: Συχνά επαναλαμβάνεται το ρητό ότι δεν υπάρχει παρθενογένεση στην τέχνη, επειδή πλέον με τον έναν ή τον άλλο τρόπο έχουν όλα γραφτεί, θεωρείτε ότι αυτός είναι ο λόγος ή το γεγονός ότι οι άνθρωποι λίγο πολύ προβληματίζονται και αγωνιούν για τα ίδια πράγματα, σε όλες τις εποχές;

ΙΣΙΔΩΡΟΣ ΖΟΥΡΓΟΣ: Υπάρχει ένας κοινός τόπος στις αγωνίες των ανθρώπων όλες τις εποχές. Είναι αυτά που ανέφερα προηγουμένως: η εξουσία, ο θάνατος, η ανάγκη της αποδοχής και της αγάπης, το κολοσσιαίο ερώτημα γιατί υπάρχουμε εδώ και αιώνες στη γη πρωταγωνιστές και κομπάρσοι στο κοσμικό δράμα. Παρ’ όλα αυτά εμφανίζονται και αγωνίες νεόκοπες, όπως για παράδειγμα ο φόβος της κλιματικής αλλαγής και οι επιπτώσεις της στις γενιές που έρχονται ύστερα από εμάς.

ArtScript: Υπάρχει κάποιος ήρωας σε οποιοδήποτε από τα βιβλία σας, που εκτιμάτε περισσότερο; Υπάρχουν χαρακτήρες που δε συμπαθείτε ιδιαίτερα, μέσα στα κείμενα σας; 

ΙΣΙΔΩΡΟΣ ΖΟΥΡΓΟΣ: Θα σας απαντήσω με τον τίτλο ενός θεατρικού έργου από έναν συγγραφέα που εκτιμώ απεριόριστα. Το 1947 ο Άρθουρ Μίλερ έγραψε το Ήταν όλοι τους παιδιά μου (All my sons). Όλων των αποχρώσεων οι μυθιστορηματικοί χαρακτήρες είναι παιδιά των συγγραφέων τους. Εμείς  τους αντιμετωπίζουμε διαφορετικά από ότι οι αναγνώστες, με ενσυναίσθηση και απόθεμα συγχώρεσης για οποιοδήποτε αμάρτημά τους.

ArtScript: «Το χωριό πεθαίνει, κι αν ήμουν στρατηγός ή κάτι τέτοιο, θα σου έλεγα η πατρίδα πεθαίνει», γράφει ο ήρωας σας, σε μια από τις επιστολές του. Το ότι η επαρχία έχει αφεθεί στη μοίρα της με τα χωριά να ερημώνουν όλο και περισσότερο από ανθρώπους, είναι ένα δείγμα θανάτου ή έχει περισσότερο σχέση με μια ακόμη γενιά μεταναστών λόγω της κρίσης; Πώς ανασταίνεται ένα τόπος;

ΙΣΙΔΩΡΟΣ ΖΟΥΡΓΟΣ: Ο θάνατος της ελληνικής επαρχίας είναι ένα έγκλημα διαρκείας που ξεκινά από την εποχή ακόμη του εμφυλίου. Η πρόσφατη οικονομική κρίση έπληξε κυρίως τις πόλεις και επίσης περιοχές που είχαν εναποθέσει την ελπίδα της ανάκαμψής τους στον χειμερινό τουρισμό μιας και ήταν μακριά από τη θάλασσα. Το χωριό του μυθιστορήματος είναι μια τέτοια περίπτωση σε αντίθεση με την παραθαλάσσια και τουριστική Πέρα Χώρα που αναφέρεται στο κείμενο.

Στο δεύτερο που με ρωτάτε νομίζω πως ένας τόπος ανασταίνεται μέσα από έναν μακροχρόνιο προγραμματισμό ανάπτυξης. Βοηθάνε φυσικά και οι πρωτοπόροι, αυτοί που έχουν όνειρα και τολμούν εγχειρήματα. Αυτοί χαράζουν τις πρώτες διαδρομές, οι οποίες και θα εμπνεύσουν τους επόμενους.

ArtScript: Βασιζόμενη πάλι στο κείμενο σας, είναι η τεχνολογία ικανή να αλλάξει τους ανθρώπους; Και αν ναι, πως;

ΙΣΙΔΩΡΟΣ ΖΟΥΡΓΟΣ: Αυτό είναι πράγματι ένα μεγάλο ερώτημα που μάλιστα έχει γεννήσει κι ένα σωρό δυστοπίες. Πιστεύω ότι η τεχνολογία πέρα από την αμηχανία που γεννάει η χρήση της σε ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας, όπως στην περίπτωση του Λεόντιου Έξαρχου, πιθανώς να θίγει και πολύ πιο βαθιές χορδές της ανθρώπινης συνείδησης και συμπεριφοράς. Ίσως επηρεάζει σημαντικά την ανάγκη του κοινωνείν αλλά και της δυνατότητας που έχει σήμερα ο καθένας από εμάς να διαχειριστεί ψυχολογικά έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών οι οποίες και προσφέρονται αφειδώλευτα.

ArtScript: «Όταν κάποιος φεύγει για πάντα, τότε τον γνωρίζουμε πραγματικά», είναι η απουσία τελικά αυτή που βοηθάει να κατανοήσουμε και να γνωρίσουμε κάποιον; Είναι σωστά τα συμπεράσματα που βγαίνουν ή όλα είναι σχετικά;  

ΙΣΙΔΩΡΟΣ ΖΟΥΡΓΟΣ: Προφανώς το «όλα είναι σχετικά» είναι μια σταθερά την οποία πάντα θα πρέπει να την λαμβάνουμε υπόψη μας. Νομίζω πάραυτα πως η απουσία ενός προσώπου είναι η καλύτερη ευκαιρία για μια εν συνόλω και σε βάθος αποτίμηση της ζωής αυτού που έχει εκδημήσει. Αυτό είναι κάτι που η ίδια η ζωή μας το δείχνει, όταν θυμόμαστε και συζητάμε για κάποιον που έχει φύγει για πάντα. Η φυσική παρουσία θαμπώνει κάπως την ουσιαστική αποτίμηση, καθώς μπορεί να λειτουργεί συγχωρητικά ή το αντίθετο, να αναμοχλεύει κάθε είδους πάθη.    

ArtScript: Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Πατάκη» το νέο σας βιβλίο, με τίτλο «Περί της εαυτού ψυχής», τι πραγματεύεται το μυθιστόρημα σας αυτό;   

ΙΣΙΔΩΡΟΣ ΖΟΥΡΓΟΣ: Είναι ένα μυθιστόρημα μέσα στην ιστορία του Βυζαντίου, την εποχή των πρώτων Κομνηνών. Είναι ο απολογισμός ζωής ενός αντιγραφέα χειρογράφων, ο οποίος και έχει ζήσει μια πολυκύμαντη ζωή με τις συνθήκες της εποχής του. Είναι μια προσπάθεια καταγραφής και ερμηνείας των γεγονότων που έχει ζήσει από τον ίδιο, μια αναζήτηση για αυτά που έχουν την πραγματική σημασία.

Διαβάστε επίσης: