ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΠΠΟΣ

Ο Ιωάννης Πάππος είναι σύμβουλος επιχειρήσεων και συγγραφέας, με καταγωγή από το Πήλιο. Είναι απόφοιτος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, του Πανεπιστήμιου Στάνφορντ και του INSEAD και έχει εργαστεί τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και στην Ευρώπη. Το «Hotel Living», το πρώτο του μυθιστόρημα, το οποίο κυκλοφόρησε αρχικά στη Αμερική, όπου και ζει ο συγγραφέας έχει πάρει εξαιρετικές κριτικές από αναγνωρισμένους συγγραφείς και όχι μόνο ενώ έχει κερδίσει το αναγνωστικό κοινό. Επίσης είναι Φιναλίστ για τα βραβεία Lambda and Edmund White Debut Fiction awards. Από το 2016 το «Hotel Living» κυκλοφορεί και στα ελληνικά από τις Εκδόσεις «Λιβάνη» σε μετάφραση του ίδιου και του Χρήστου Καψάλη και μεταφραστική επιμέλεια της Δέσποινας Γιανναρούδη

ArtScript: Πως θα χαρακτηρίζατε τον εαυτό σας;

Ιωάννης Πάππος: Είμαι ένας μορφωμένος μετανάστης.

ArtScript: Είστε ένας άνθρωπος που έχετε δουλέψει ως σύμβουλος επιχειρήσεων (και νομίζω ότι αυτή είναι η κύρια δουλειά σας) πως πήρατε την απόφαση να ασχοληθείτε με τη συγγραφή (το είχατε στο μυαλό σας; είχατε γράψει κάτι παλιότερα που όμως το κρατήσατε για εσάς);

Ιωάννης Πάππος:  Όταν ξεκίνησα να γράφω το HOTEL LIVING, όλα μου φταίγανε: προσωπικά, επαγγελματικά... Το έγραψα γιατί μπορούσα να το γράψω, είχα την πολυτέλεια να το γράψω. Είχα την πολυτέλεια να βελτιώσω τον εαυτό μου γράφοντας. Ήθελα να γράψω τι σημαίνει απόγνωση που να πλησιάζει την ύβρη, τι σημαίνει να χάνεις και να χάνεσαι όταν για τους γύρω σου φαίνεται ότι κερδίζεις. Δε νομίζω πως είμαι ο μόνος που πέρασε κάτι τέτοιο. Την προηγούμενη δεκαετία, όσο ο πήχης των απαιτήσεων ανέβαινε τόσο περίμεναν να νοιώθεις καλύτερα. Για μένα κανείς δεν μπορεί να ζήσει έτσι. Auto γέννησε το μυθιστόρημα μου. “Το Hotel Living είναι ένα μυθιστόρημα για το πώς μπορείς να αποτύχεις μέσα στην απόλυτη επιτυχία. Ένα μυθιστόρημα για τη σφοδρότητα του έρωτα, τη μοναξιά της κορυφής και την καταβύθιση στον πιο σκοτεινό και αυτοκαταστροφικό εαυτό μας.” —Book Press.

ArtScript: Το πρώτο σας βιβλίο HOTEL LIVING, είχε μεγάλη απήχηση στο κοινό και έχει δεχτεί σπουδαίες κριτικές (συγκεκριμένα ο βραβευμένος συγγραφέας με Πούλιτζερ, Μάικλ Κανιγχαμ, ανάμεσα στα άλλα έγραψε για αυτό «Είναι οδυνηρό· είναι ευφυές και σέξι· είναι αστείο και τραγικό. Εν ολίγοις, πρόκειται για ένα τρομακτικά όμορφο βιβλίο»). Οι διθυραμβικές κριτικές και η επιτυχία είναι κάτι που θα μπορούσε να σας γεμίσει με άγχος για το πώς θα δεχτεί το αναγνωστικό κοινό το επόμενο βιβλίο σας;

Ιωάννης Πάππος:  Ο έπαινος επηρεάζει. Και μονο η παρατήρηση, το ότι κάτι η κάποιος, παρακολουθείται, επηρεάζει, αυτό είναι τόσο βασικό όσο η κβαντική φυσική, που μας βοηθα να καταλάβουμε τι είμαστε και που θα μπορούσαμε να πάμε. Αντί να ασχολούμαστε με το που βρισκόμαστε (η «θέση» του Newton) και ποσο γρήγορα κινούμαστε (...ποσο γρήγορα γράφουμε, εκδίδουμε βιβλία, η ποσο γρήγορα μας διαβάζουν...  η «ταχύτητα» του Newton), μπορούμε να μας δούμε κβαντικά, σαν μια συνάρτηση που περιγράφει ένα κύμα. Ένα άτομο, αν το φανταστείς σαν κύμα, μπορεί να πάει παντού: ας πούμε σε διαφορετικές ακτές. Όταν όμως αποφασίσεις να το παρακολούθησης (...να το επαινέσεις, να το κριτικάρεις...) το άτομο αυτό θα το δεις να έχει φτάσει σε ένα συγκεκριμένο κόλπο.

ArtScript: Πως είναι για έναν Eλληνα που έχει μεγαλώσει στην Ελλάδα να κάνει επιτυχία στο εξωτερικό;

Ιωάννης Πάππος: Όπου κι αν συμβαίνει, το να αναγνωρίζεται η δουλειά κάποιου, έχει, μαζί με όλους τους κινδυνους (η προηγουμενη ερώτηση) και μια ομορφιά. Έχουμε θέμα με το «επιτυχία στο εξωτερικό». Και εμείς εξωτερικό είμαστε, για τρίτους. Όσο δεχόμαστε αυτόν τον «τοίχο» (Ελλάδα, η εξωτερικό), θα έχουμε αυτόν τον τοίχο. Δεν υπάρχει λόγος. Η επιτυχία είναι επιτυχία.

ArtScript:  Έχω διαβάσει σε συνέντευξη σας ότι έχετε μετατρέψει την κουζίνα σας σε βιβλιοθήκη. Τι βιβλία προτιμάτε να διαβάζετε, λογοτεχνικά ή μη και ποιους συγγραφείς προτιμάτε;   

Ιωάννης Πάππος: Διαβάζω fiction και non-fiction. Επίσης διαβάζω 2-3 βιβλία μαζί. Αλλα για κάποιο λόγο πάντα υπάρχει μια συνεχεια, ένα θέμα μεταξύ των βιβλίων που διαβάζω. Αυτόν το καιρό, André Aciman’s ENIGMA VARIATIONS και George Saunders's LINCOLN IN THE BARDO, κοιτούν πίσω, θυμούνται. Νοσταλγούν.

ArtScript: Στα ελληνικά το βιβλίο σας κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Λιβάνη», που μαζί με τον Χρήστο Καψάλη κάνατε τη μεταφορά του κειμένου από τα αγγλικά στα ελληνικά. Πως είναι να μεταφράζεις το ίδιο σου το βιβλίο από το πρωτότυπο στη μητρική σου γλώσσα; Ήταν μια ευκαιρία να δείτε την ιστορία να εξελίσσετε από την αρχή (με προδιαγραμμένο το τέλος αυτή τη φορά) και να νιώσετε μια παρόμοια συγκίνηση με αυτή της αρχικής γραφής του;

Ιωάννης Πάππος: Το να μεταφράζεις τον εαυτό σου είναι σχεδόν σχιζοφρενές. Η γλώσσα επηρεάζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε, και αντίστροφα. Άρα πρέπει να ξανασκεφτείς, διαφορετικά, σε άλλη γλώσσα, άρα με άλλο τρόπο, την ιστορία που έχεις ήδη γέννηση. Αυτό είναι σχεδόν αδύνατο. Ουσιαστικά ξαναγράφεις το βιβλίο σου. Είναι επώδυνο. Φοβάσαι ότι το παραμικρό λάθος μπορεί να το κάνει φάρσα, αφού το έργο είναι αφ’ενός παραγωγο, αφ’εταίρου αυθεντικό.

ArtScript: Ο Στάθης είναι ένας χαρακτήρας που έχει πολλές εξαρτήσεις, μία από αυτές στο πρόσωπο του Έρικ. Γιατί ο ήρωας σας δένετε με αυτό το πρόσωπο, είναι μια διέξοδος στην εργασιακή πίεση που δέχεται, στις δικές του ανασφάλειες, στο ότι έζησε  μακριά από την οικογένεια του στα εφηβικά του χρόνια;

Ιωάννης Πάππος: “Άναψα, τράβηξα μια τζούρα και κοίταξα τη φωλιά απ’ τα πουλιά στο ταβάνι. Ήταν φτιαγμένη με λάσπη και σπασμένα όστρακα, κυρτή, με είσοδο σαν λαιμό από μπουκάλι, έμοιαζε να αιωρείται στο άνοιγμα της οροφής, σαν να μη στηριζόταν πουθενά. Η ισορροπία της με τρέλαινε, έβλεπα τη δική μας αδυναμία πάνω της, πόσο εύθραυστοι ήμασταν. Εκείνος μεγάλωσε με ανέσεις, αλλά είχε μια τάση για δυσκολίες και φτώχεια. Εγώ γεννήθηκα με ταλέντο για προσαρμογή. Τα πήγαινα καλά στις εξετάσεις και έφυγα από το σπίτι μου για σχολεία και δουλειές στην άλλη πλευρά του κόσμου. Ναρκισσιστικά ίσως, κάπου καθρεφτίζαμε ο ένας τον άλλο. Μου ’δειχνε πώς θα ’πρεπε να ’χα μεγαλώσει στην Ελλάδα, μου μάθαινε πώς θα μπορούσα να ’χα ζήσει στο Πήλιο, χωρίς λεφτά, χαρούμενος· πόσο όμορφος ήμουνα μικρός χωρίς να το ξέρω. Όμως δεν ήμουν φτωχός πια. Δεν μπορούσα να γυρίσω πίσω. Δεν μπορούσα καν να επιστρέψω στην Ελλάδα, κάτι που έκανε το Μπέκουεϊ ένα οικείο παράλληλο σύμπαν. Έσκυψα και τον φίλησα, να πάρω κι άλλη γεύση απ’ την αρμύρα στο λαιμό του.”—HOTEL LIVING

ArtScript: Στο βιβλίο σας σκιαγραφείτε με ζοφερά χρώματα την πραγματικότητα της παγκοσμιοποίησης, των Μ.Μ.Ε., εταιρειών κολοσσών, funds, εταιρειών συμβούλων και ατόμων που διψούν για χρήμα, που πυροδοτούν τελικά με την ασυδοσία τους και την ακόρεστη δίψα τους για περισσότερο χρήμα και εξουσία, μέσα από διάφορες φούσκες την παγκόσμια οικονομική κρίση. Από την άλλη οι κυβερνήσεις δεν παίζουν σημαντικό ρόλο ή τουλάχιστον όχι τόσο για να αποτρέψουν το πρόβλημα. Γιατί νομίζετε συμβαίνει αυτό σήμερα και υπάρχει κάτι που μπορεί να αποτρέψει στο μέλλον να ξανασυμβεί το ίδιο όταν πλέον η κλίμακα των οικονομιών που δημιουργούνται είναι τόσο μπερδεμένη και τόσο μεγάλη, που καταπίνει θεσμούς, κράτη, διεθνείς οργανισμούς, ακόμα και το ίδιο το οικονομικό σύστημα που την παράγει;

Ιωάννης Πάππος:  Προσπαθούμε να αποτρέψουμε τώρα την παγκοσμιοποίηση που περιγράφεται. Αλλα με τι κοστος; Μετά από 25 χρόνια ανισότητας και παγκοσμιοποίησης (ενός συνδυασμού που προκαλεί φόβο σε αδυνατους παντού) εμείς, οι Αμερικανοί, ψηφίσαμε να μη μειωθεί η ανισότητα (κάτι για το οποιο ένα μέρος του Δημοκρατικού Κόμματος αγωνίστηκε κάποια στιγμή), αλλά να μειωθεί η παγκοσμιοποίηση μέσω του Trump. Στις 8 Νοεμβρίου του 2016 η επιλογή είχε δυστυχώς περιοριστεί μεταξύ των: μια από τα ίδια, δηλαδή συνεχεια της ανισότητας και της παγκοσμιοποίησης, συνεχεια της Ομπάμα/Κλίντον κληρονομιάς με τις hi-tech co's και τα funds να φτιάχνουν τον πολιτικό χάρτη, και της «απόλυτης φυλακής»: της υπερ-ανισότητας και της απομόνωσης του Trump που θα προκαλέσει ασφυξία στα χαμηλά στρώματα απαγορεύοντας τους την επιβίωση ακόμα και μέσω της μετανάστευσης. Και τώρα τι γίνεται; Eμείς, οι Δημοκρατικοί, δεν μαθαίνουμε: αντί να προσπαθούμε να επιστρέψουμε το κόμμα μας πίσω στις βασικές του αρχές, τσιμπάμε και παίζουμε με τα tweets που ανεβάζει ο Trump (ξέρει τι κάνει), και με το ποιος μίλησε πρώτος σε ποιον, στην Ρωσία και αλλου. Η τέλεια απόσπαση προσοχής. Αυτό είναι «textbook» για το πώς κερδίζει το χάος. Είναι λυπηρό. 

ArtScript: Το δεύτερο βιβλίο σας θα έχει τίτλο DROWNING ZEUS. Θα κινείται στο ίδιο μοτίβο με το HOTEL LIVING; Θέλετε να μας δώσετε μια γεύση από αυτό;

Ιωάννης Πάππος:  Το DROWNING ZEUS είναι ένα μυθιστόρημα που εξελίσσεται στην Ελλάδα. Ελπίζω όσοι το διαβάσουν να το βρούν όμορφο και σκληρό, όπως, κάποιες φορες, είναι η χωρα μας.