ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ ΤΕΚΟΥ
Μόλις πριν από λίγους μήνες κυκλοφόρησε το τελευταίο της μυθιστόρημα με τίτλο «Να ονειρευτώ ξανά» από τις εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ. Δυο νέοι άνθρωποι συναντιούνται στα δύσκολα χρόνια της κατοχής, όμως ο έρωτας τους δεν είναι ικανός να τους κρατήσει μαζί, αφού εξωτερικοί παράγοντες σπρώχνουν τον έναν μακριά από τον άλλον. Παρά τις δυσκολίες και τα χρόνια που θα ζήσουν χωριστά, ο έρωτας τους θα διατηρηθεί και… (δεν έχω σκοπό να μαρτυρήσω περισσότερα). Η Ιφιγένεια Τέκου με αφορμή το βιβλίο της, απαντάει στις ερωτήσεις μας και σχολιάζει, πόσο σημαντικά είναι τα όνειρα για τον άνθρωπο, το πώς ένιωσε όταν πήρε θετική απάντηση από τον εκδοτικό για το πρώτο της βιβλίο καθώς και για τους ήρωες των βιβλίων της. Απολαύστε τη.
ArtScript: Πείτε μας λίγα λόγια για εσάς (ένα σύντομο βιογραφικό).
Ιφιγένεια Τέκου: Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα όμως οι ρίζες μου είχαν απλωθεί προτού καν γεννηθώ, σε διάφορα μέρη όπως την Πόλη, τη Λεμεσό, την Ύδρα, την Κάλυμνο, την Αγγλία κλπ. Ήμουν πάντα ένα ήσυχο παιδί που δεν προξενούσε προβλήματα και βλέποντάς το, δεν έβαζες με το νου σου πόσα σχέδια καταστρώνει… Φτάνοντας στο Λύκειο απαρνήθηκα τις μουσικές σπουδές που όλοι πίστευαν ότι θα ακολουθήσω, αφού έπαιζα πιάνο και βιολί για πολλά χρόνια. Με τις πανελλήνιες μπήκα στο πρώτο έτος της γαλλικής φιλολογίας στην Αθήνα και μετά σειρά είχε ένα μεταπτυχιακό στο οικονομικό πανεπιστήμιο στον τομέα της διοίκησης επιχειρήσεων. Έκτοτε δούλεψα σε διάφορες πολυεθνικές, σε φροντιστήρια ξένων γλωσσών, έκανα ιδιαίτερα μαθήματα, μεταφράσεις και τα τελευταία χρόνια μπήκε και η συγγραφή στη ζωή μου δίνοντας ένα άλλο χρώμα, ιδιαίτερα υπέροχο, στην καθημερινότητα.
ArtScript: Έχετε αναφέρει σε συνέντευξη σας ότι μέχρι να ενδιαφερθεί κάποιος εκδοτικός για το πρώτο σας βιβλίο, πήρατε απογοητεύσεις και είδατε πως ο δρόμος της συγγραφής δεν είναι στρωμένος με ρόδα. Εγώ θα σας πάω στην καλή στιγμή, όταν σας δώσανε θετική απάντηση από τις εκδόσεις Κέδρος, ότι θα κυκλοφορήσουν το βιβλίο σας «Μνήμες χαμένες στην άμμο», πως νιώσατε, ήταν μια ηθική ικανοποίηση; Επιπλέον ξεκίνησε μια νέα αγωνία για το πώς θα το δεχτεί το αναγνωστικό κοινό;
Ιφιγένεια Τέκου: Θυμάμαι εκείνη την ημέρα που τηλεφώνησε ο υπεύθυνος ελληνικής λογοτεχνίας του Κέδρου για να μου πει ότι ενδιαφέρονται να εκδώσουν το βιβλίο μου. Ήταν από τις πιο ευτυχισμένες στιγμές στη ζωή μου αφού το όνειρό μου είχε γίνει επιτέλους πραγματικότητα. Οι ατέλειωτες ώρες μπροστά από τον υπολογιστή, δίχως να υπάρχει η παραμικρή εγγύηση ότι το μυθιστόρημά μου θα εκδοθεί και θα διαβαστεί, είχαν πιάσει τόπο. Φυσικά η χαρά και η ηθική ικανοποίηση γρήγορα έκαναν χώρο, δίχως να παραιτηθούν από τη θέση τους, στην αγωνία αλλά και στο άγχος της αποδοχής. Κάθε δημιουργός γράφει ορμώμενος από μια δική του ανάγκη να εκφραστεί, γράφει όμως και για να διαβαστεί από όσο το δυνατό περισσότερους αναγνώστες, επιδιώκοντας την ηθική αναγνώριση που θα του πιστοποιήσει πως η επιθυμία του να αρχίσει να γράφει δεν ήταν προϊόν μιας στείρας ματαιοδοξίας.
ArtScript: Έχουν εκδοθεί τέσσερα δικά σας βιβλία. Από την εμπειρία σας θεωρείτε ότι ο συγγραφέας καθορίζει απόλυτα τους χαρακτήρες ή οι ήρωες έχουν κάποια αυτονομία παρασύροντας τη γραφή του συγγραφέα;
Ιφιγένεια Τέκου: Κάθε φορά που ξεκινάω μια νέα μυθοπλασία φτιάχνω ένα σχεδιάγραμμα γεμάτο ημερομηνίες, περιγραφές των ηρώων καθώς και τι αναμένω από εκείνους με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που τους έχω αποδώσει. Ξεκινώντας το γράψιμο τα πάντα αλλάζουν και οι χάρτινοι ήρωες κάνουν του κεφαλιού τους, αντιστέκονται σθεναρά στο προκαθορισμένο μέλλον που ορίστηκε από το χέρι του δημιουργού τους. Τολμώ να πω ότι τις περισσότερες φορές τούς κάνω το χατίρι και τους επιτρέπω να με οδηγήσουν σε άλλα μονοπάτια. Μια τέτοια «παρέκκλιση» νομίζω πως κάνει τα πράγματα πιο ενδιαφέροντα για τον συγγραφέα, προσθέτοντας αυτό το “je ne sais quoi” που λένε και οι Γάλλοι.
ArtScript: Υπάρχει κάποιος ήρωας σε κάποιο από τα τέσσερα βιβλία σας που κυκλοφορούν, με τον οποίο ταυτίζεστε περισσότερο, τον οποίο ίσως θα μπορούσατε να τον χαρακτηρίσετε «αυτοπροσωπογραφία» σας;
Ιφιγένεια Τέκου: Κανένας ήρωας-ηρωίδα από βιβλίο μου δε θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως αυτοπροσωπογραφία μου, ωστόσο σε πολλούς από αυτούς βλέπω δικά μου στοιχεία και είναι λογικό αν το σκεφτεί κανείς μια και κάθε δημιουργός ανατρέχει μοιραία στις εμπειρίες του όταν γράφει. Στο βιβλίο μου «Θάλασσες μας χώρισαν» υπήρχε ένας ήρωας που οι εμπειρίες του πλησιάζουν αρκετά τις δικές μου και τον χρησιμοποίησα για να δώσω την κάθαρση που δεν είχε έρθει σε μένα. Στα δικά μου μάτια, η δυνατότητα, να δώσεις την τροπή που επιθυμείς στην ιστορία σου, είναι απλά μαγική και τοποθετεί την φαντασία σαν ζεστό παλτό πάνω στην ψυχολογία.
ArtScript: Πριν ξεκινήσει η αφήγηση του βιβλίου, υπάρχει ένα ποίημα για τα όνειρα, άλλωστε περιλαμβάνονται και στον τίτλο του βιβλίου σας «Να ονειρευτώ ξανά». Πόσο σημαντικό υλικό για ένα βιβλίο είναι τα όνειρα;
Ιφιγένεια Τέκου: Το ποίημα στην αρχή του βιβλίου το είχα γράψει ανεξάρτητα και μου φάνηκε καλή ιδέα να το ενσωματώσω στο συγκεκριμένο μυθιστόρημαμια και κούμπωνε απόλυτα με τη θεματολογία, τα όνειρα δηλαδή που κάνουμε όλοι μας, την επιμονή μας να τα κυνηγάμε ακόμα και αν στην πορεία δοκιμάσουμε δεκάδες απογοητεύσεις. Θεωρώ ότι τα όνειρα-προσδοκίες δεν είναι σημαντικό υλικό μονάχα για τα βιβλία αλλά για οτιδήποτε καταπιανόμαστε. Αν δεν έχεις αισιοδοξία, πίστη σε ένα θετικό αποτέλεσμα, καλή διάθεση, αν με λίγα λόγια δεν μπορείς να φανταστείς το εγχείρημά σου ως επιτυχημένο από την αρχή, τότε η πιθανότητα να τα καταφέρεις είναι μηδαμινές.
ArtScript: Ποιος ήταν ο λόγος που επιλέξατε την Κέρκυρα και τη Ζάκυνθο ως σκηνικό για το νέο σας βιβλίο; Έχετε επισκεφτεί αυτά τα δύο νησιά; Θα διαλέγατε κάποιο από τα δύο ως μόνιμη διαμονή σας;
Ιφιγένεια Τέκου: Και τα δύο αυτά νησιά του Ιονίου τα έχω επιλέξει πολλές φορές στο παρελθόν για τις καλοκαιρινές μου διακοπές και έχω μαγευτεί από την ιδιαίτερη ομορφιά τους. Πέρα όμως από την φυσική ομορφιά και το μοναδικό modus vivendi των ντόπιων, εντύπωση μου έκανε η πλούσια ιστορία τους η οποία και με παρακίνησε να τοποθετήσω τους ήρωές μου στην αγκαλιά του Ιονίου. Θα μπορούσα με μεγάλη ευκολία να μείνω μόνιμα σε κάποιο από τα δύο νησιά, αλλά δυστυχώς δεν εξαρτάται από μένα αφού σέρνω πίσω μου μια ολόκληρη οικογένεια. Ίσως κάποτε μετά από χρόνια, ποιος ξέρει, να τα καταφέρω.
ArtScript: Στο τελευταίο σας βιβλίο που κυκλοφόρησε τον περασμένο Νοέμβρη από τις εκδόσεις «Διόπτρα», εκτός από την ιστορία των βασικών προσώπων, κάποια στιγμή μας διηγείστε την ιστορία της Στυλιανής, η οποία είναι αλληλένδετη με κάποιους από τους βασικούς ήρωες του βιβλίου. Ήταν ίσως μια ανάγκη σας να δικαιολογήσετε τις πράξεις κάποιων άλλων ηρώων μέσω αυτής;
Ιφιγένεια Τέκου: Για να είμαι ειλικρινής, την ιστορία της Στυλιανής δεν την είχα σκεφτεί από την αρχή. Ήταν στο μέσο περίπου του βιβλίου που άρχισε να σχηματίζεται μες στο μυαλό μου και σύντομα ενσωματώθηκε στην πλοκή, μάλλον σε μια απόπειρα δική μου να εξηγήσω/δικαιολογήσω τις φρικτές πράξεις ενός εκ των ηρώων μου. Ισχύει ό,τι είπα προηγουμένως. Αφήνω τους ήρωες να με καθοδηγήσουν αφουγκραζόμενη τις επιθυμίες τους. Με την Στυλιανή νιώθω πως δικαιώθηκα αφού προάχθηκε σε μία από τις αγαπημένες μου ηρωίδες.
ArtScript: Σε κάτι που αναφέρεστε συχνά στο τελευταίο σας βιβλίο είναι η μητρότητα, αρκετές φορές μάλιστα χαμένη και κάποιες από τις ηρωίδες αναγκάζονται να καλύψουν αυτό το κενό μεγαλώνοντας παιδιά που μπορεί να μη γέννησαν οι ίδιες όμως τα αγάπησαν σαν δικά τους. Το ότι είστε και η ίδια μητέρα μπορεί να είναι ο λόγος που προσανατολιστήκατε σε αυτό σας το βιβλίο προς αυτή την κατεύθυνση; Τελικά ποιος φέρει μεγαλύτερη ευθύνη απέναντι σε ένα παιδί, αυτός που το γεννάει ή αυτός που το μεγαλώνει;
Ιφιγένεια Τέκου: Πολλές φορές οι συγγραφείς καταπιάνονται ασυναίσθητα με θέματα που για κάποιον λόγο, προσωπικό ή όχι, αγγίζουν τις πιο ευαίσθητες χορδές τους. Οπωσδήποτε το γεγονός ότι είμαι και η ίδια μητέρα με ώθησε να ακουμπήσω με περισσότερη τρυφερότητα πάνω στο θέμα της μητρότητας έτσι όπως το αναπτύσσω στο βιβλίο μου. Όσον αφορά στο ερώτημα ποιος φέρει μεγαλύτερη ευθύνη απέναντι σε ένα παιδί, ο γεννήτορας ή εκείνος που το ανατρέφει, θα πω με απόλυτη σιγουριά και οι δύο, με τη διαφορά πως ίσως εκείνος που μεγαλώνει ένα παιδί της καρδιάς να αισθάνεται περισσότερο το βάρος της ευθύνης να αποδείξει πως τα καταφέρνει το ίδιο όπως αν ήταν ο βιολογικός γονιός.
ArtScript: Αν και ένα βιβλίο αποτελεί οικονομική διασκέδαση και τρόπο διαφυγής, στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης η αναγνωσιμότητα δεν ωφελήθηκε σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο. Τι ευθύνεται που οι έλληνες δεν ‘‘αγαπούν’’ τη λογοτεχνία, το εκπαιδευτικό σύστημα φέρει μερίδιο ευθύνης;
Ιφιγένεια Τέκου: Μεγάλη και πονεμένη η ιστορία που καταδεικνύει τη σχέση που διατηρεί ο Έλληνας αναγνώστης με το βιβλίο. Νομίζω πως δεν υπήρχε ποτέ μια «πραγματική» σχέση, ούτε καν αν την αναζητήσουμε ανατρέχοντας στα «καλά χρόνια» πριν την κρίση. Πιστεύω πως η πλειονότητα των Ελλήνων δεν βρίσκει ευχαρίστηση στην ανάγνωση κάποιου βιβλίου. Οι άντρες, εκτός εξαιρέσεων, δε διαβάζουν ιδιαίτερα κι έτσι απομένουν οι γυναίκες αναγνώστριες από τις οποίες ένα ποσοστό διαβάζει καθόλου ή ελάχιστα και περιοδικά, κάποιες καταφεύγουν σποραδικά στην ανάγνωση «εύπεπτων» κυρίως μυθιστορημάτων κι έχουμε κι ένα πολύ μικρό ποσοστό από ψαγμένες αναγνώστριες, από μανιακές βιβλιοφάγους όπως θα τις χαρακτήριζα.
Δεν είμαι αρμόδια ούτε είναι η θέση μου να κατανομάσω κάποιον ως υπεύθυνο για την απουσία φιλαναγνωσίας στη χώρα μας, όμως βαθιά μέσα μου πιστεύω πως όλα ξεκινάνε από την παιδική ηλικία, από το πρώτο παραμύθι που θα μας πει η γιαγιά ή η μητέρα συνήθως. Τότε γίνεται η πρώτη επαφή με το χαρτί, τη μυρωδιά του, την ιστορία που το ντύνει. Τόσο η οικογένεια όσο και το σχολείο μπορούν και οφείλουν να μυήσουν το παιδί στη λογοτεχνία εισάγοντάς το σιγά σιγά στον μαγικό κόσμο του βιβλίου. Ίσως η δημιουργία σχολικών λεσχών ανάγνωσης να είναι το πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση ενός μακριού δρόμου. Είμαι αισιόδοξη πάντως καθώς βλέπω να γίνονται προσπάθειες από όλες τις πλευρές.
ArtScript: Αν και μόλις πρόσφατα κυκλοφόρησε το τελευταίο σας βιβλίο, αυτή την στιγμή έχετε καταπιαστεί με κάτι καινούριο; Αν ναι, θα θέλατε να μας δώσετε μια γεύση;
Ιφιγένεια Τέκου: Είναι γεγονός πως ποτέ δεν σταματώ να γράφω, εκτός από τις στιγμές που κάνω έρευνα ή διορθώσεις. Μόλις ολοκλήρωσα την ιστορία που βασάνιζε το μυαλό μου για αρκετούς μήνες και μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι είναι εντελώς διαφορετική από τις προηγούμενες ως προς τη θεματολογία αλλά και ως προς το ύφος γραφής. Η υπόθεση διαδραματίζεται στη σύγχρονη εποχή με έμφαση κυρίως στην ψυχολογία των ηρώων και τις ακραίες διακυμάνσεις της.
Διαβάστε επίσης:
Ιωάννα Νοταρά