Φωτεινή Ναούμ

Με αφορμή το καινούργιο της βιβλίο «Υγρή Πόλη» που κυκλοφόρησε φέτος την Άνοιξη (2017), η Φωτεινή Ναούμ απαντάει στις ερωτήσεις μας. Μας μιλάει για την πόλη που γεννήθηκε, ζει και γράφει τα βιβλία της, για το λόγο που διηγείται, εδώ και αρκετά πλέον χρόνια τις ιστορίες της, για τους ήρωες τους, και μας αποκαλύπτει λίγα πράγματα για την ηρωίδα του επόμενου σε κυκλοφορία βιβλίου της. Απολαύστε την ενδιαφέρουσα συνέντευξη που μας έδωσε, στο ArtScript Blog.   

ArtScript: Λίγα λόγια για τον εαυτό σας, (ένα σύντομο βιογραφικό).

Φ. ΝΑΟΥΜ: Μου είναι δύσκολο να μιλώ για τον εαυτό μου. Δεν ξέρω τι θα ενδιέφερε κάποιον να μάθει. Με λένε Φωτεινή. Λέω, πως δεν μου ταιριάζει. Γεννήθηκα στην Κομοτηνή, μεγάλωσα κάποια χρόνια στον Έβρο, αγαπώ γενικά τη Θράκη. Είμαι παντρεμένη κι έχω ένα γιο. Δεν ήθελα ποτέ να γίνω τίποτα. Ήθελα μόνο να γράφω. Για αυτό και δοκιμάστηκα με διάφορα. Για να γεμίζω εργαλεία τη μνήμη μου, να τροφοδοτώ τα δάχτυλά μου.  Ήταν ίσως το μόνο πράγμα στο οποίο αφοσιώθηκα πραγματικά. Λαχτάρισα πολλά πράγματα στη ζωή μου, έχω κερδίσει πολλά στοιχήματα κι έχω χάσει άλλα τόσα. Δεν βαριέσαι, έτσι είναι η ζωή. Με τρομάζει και με συναρπάζει.

ArtScript: Στα λίγα πράγματα που γράφει για εσάς το βιβλίο σας μεταξύ άλλων αναφέρει. «Η Υγρή πόλη είναι μια ακόμα προσπάθεια να κατανοήσει τον άνθρωπο και τον κόσμο που τον περιβάλλει». Πόσο επηρεάζει ο γύρω κόσμος τον άνθρωπο και πόσο ο άνθρωπος τον κόσμο του;

Φ. ΝΑΟΥΜ:  Έχω την αίσθηση πως ο άνθρωπος είναι μίξη. Ένα κοκτέιλ συστατικών. Αυτό που γεννήθηκε με εκείνο που βοήθησαν οι άλλοι να γίνει.  Με λίγα λόγια η αδικία ξεκινά πολύ νωρίς στον άνθρωπο. Σχεδόν προϋπάρχει. Άλλους τους ευνοούν τα γονίδια, οι άνθρωποι γύρω τους, ενώ κάποιους, ακριβώς αυτά τα ίδια, τους ρημάζουν.  Δεν ξέρω τι θα ήμουν αν γεννιόμουν σε άλλο τόπο, με άλλο περίγυρο. Είναι βέβαιο πως δε θα ήμουν αυτή που είμαι σήμερα. Η ιστορία, αλλά και οι μέρες που ζούμε μας δείχνουν πόσο μπορεί να επηρεάσει ένας και μόνο άνθρωπος την τύχη ολόκληρων λαών. Άρα, γιατί να μην το καταφέρνει σε ένα μικρό οικογενειακό πλαίσιο;

ArtScript: Υπάρχει κάποιος συγγραφέας ή κάποιο βιβλίο το οποίο διαβάζοντας το σας επηρέασε και σας ώθησε στο να γράψετε τις δικές σας ιστορίες;

Φ. ΝΑΟΥΜ:  Όσο το έγραφα, δεν υπήρχε ξεκάθαρα κάτι στο μυαλό μου. Ωστόσο, γνωρίζω καλά πως υπάρχουν δεκάδες βιβλία που με έχουν στοιχειώσει, έχω δεχτεί επιρροές, όλα αυτά ευτυχώς κατακάθονται μέσα μου με το χρόνο, διυλίζονται και κάποια στιγμή παίρνουν τη μορφή τους μέσα από το προσωπικό μου ύφος. Αναρωτιέμαι συχνά αν θα έγραφα με αυτούς τους ρυθμούς, αν πρωτίστως δε διάβαζα παθιασμένα.

ArtScript: Γράφετε στο βιβλίο σας «Ποιος καθορίζει σε τούτη τη ζωή αν το ένα πράγμα θα γίνει με μια σειρά και κάποιο άλλο με άλλη; Ποιος, σαν να προσπαθεί να τα βάλει σε σειρά, μπερδεύει τα κομμάτια και ταράζει την πορεία των ανθρώπων, ταράζει τις επιθυμίες τους, άλλοτε τις βαλτώνει και άλλες στιγμές, όπως τούτη εδώ η απρόσμενη, τους αποθεώνει»; Τελικά το κάθε τι είναι γραπτό να συμβεί ή κάθε ένας είναι ικανός να ορίσει τη μοίρα του;

Φ. ΝΑΟΥΜ:  Δύσκολη απάντηση. Όταν στεκόμουν αναποφάσιστη μπροστά σε σταυροδρόμι, η γιαγιά μου έλεγε, μην τυραννιέσαι. Όσο και να χτυπιέσαι, θα σε ξεβράσει εκεί που θέλει. Ωστόσο, σε ότι με αφορά, ορμώ και διεκδικώ με πάθος πάντα το όραμά μου. Ναι. Έχω χάσει παρτίδες. Αλλά το κόστος ήταν μικρό και το κέρδος που μένει τελικά, τεράστιο. Δεν με νοιάζει να ματαιωθώ, να εκτεθώ, να πληγωθώ. Με απωθεί η απραξία. Ακόμη και όταν πρόκειται για άλλον άνθρωπο, είμαι ξεκάθαρη. Νιώθω αυτό, θέλω αυτό κι αυτό, θα σε διεκδικήσω μέχρι να μην αντέχω πια, ή να με απορρίψεις ολοκληρωτικά και αμετακλήτως. Αυτός είναι ο τρόπος μου απέναντι στη μοίρα και τα πράγματα.

ArtScript: Μπορεί ένας άλλος άνθρωπος, με τη στάση του απέναντι στη ζωή και με τον τρόπο συμπεριφοράς του να γίνει η «μοίρα» ενός ανθρώπου; Να του αλλάξει κατεύθυνση, ή εξαρτάται από τον κάθε ένα το πόσο θα αφεθεί να επηρεαστεί;

Φ. ΝΑΟΥΜ: Όπως τα λέτε. Κανείς δεν μπορεί να σου αλλάξει τη ζωή αν δεν το θες. Υπάρχουν άνθρωποι σταθμοί στις ζωές όλων μας, το πόσο θα τους αφήσουμε να μας επηρεάσουν, είναι δικό μας θέμα. Έχω δεχτεί φοβερές επιρροές από ανθρώπους. Μπορεί να το δει κανείς στον τρόπο που κινούμαι, στον τρόπο που γράφω. Ίσως να έχω υπάρξει σταθμός κι εγώ στη ζωή κάποιων ανθρώπων. Ήθελα να σώσω κάποιον, δεν τα κατάφερα. Πίστευα πως ήμουν η μόνη που θα μπορούσε να το κάνει, δεν έγινε. Δεν έφταιγα εγώ, δεν έφταιγε αυτός, ίσως εκεί, μίλησε η μοίρα.

ArtScript: Ο Αρίφ, είναι ο χαρακτήρας που συμβολίζει τον απόλυτο έρωτα, τελικά η αγάπη είναι ικανή να προκαλεί φωτιές, σεισμούς και άλλων ειδών κινδύνους ή αυτά δεν είναι δυνατό να συμβαίνουν παρά μόνο στα βιβλία; 

Φ. ΝΑΟΥΜ: Η αγάπη είναι δυνατό να κάνει χειρότερα πράγματα. Δείτε πολέμους στο όνομα της. Για μένα είναι το πιο ισχυρό συναίσθημα. Ίσως όχι η ίδια η αγάπη όσο το πάθος, η εμμονή, ο διακαής πόθος.  Κάθε τι υπέροχο και ταυτόχρονα νοσηρό που αποκαλούμε αγάπη. Η συντριβή ενός ανθρώπου δεν είναι μικρότερη από τη ρωγμή που αφήνει ένας σεισμός στον τοίχο. Ναι, στον δικό μου κόσμο, που δεν απέχει πολύ από τον μυθοπλαστικό μου σύμπαν θα μπορούσαν να συμβούν όλα.  

ArtScript: Έχετε πει σε συνέντευξη σας: «Η ζωή είναι γενικά πολύ μικρή κι οι επιλογές ενός ανθρώπου, όσο τολμηρός, ριψοκίνδυνος κι αποφασιστικός κι αν είναι, είναι ελάχιστες. Ίσως γι αυτό διαβάζω, γι αυτό ζω, γι αυτό γράφω τόσο πολύ. Γιατί ξέρω, πως τελειώνει κι άλλο δεν έχει». Επίσης βλέπουμε στο βιβλίο σας αρκετές φορές –δε θα αναφέρω συγκεκριμένα παραδείγματα για όσους από τους αναγνώστες δεν έχουν διαβάσει ακόμα το βιβλίο σας- ότι ορίζεται το τέλος κάποιων ηρώων σας. Πιστεύετε ότι το τέλος έρχεται μόνο με το θάνατο;

Φ. ΝΑΟΥΜ: Σας ευχαριστώ για την πολύ ωραία ερώτηση. Σαφώς και όχι. Πεθαίνουμε τόσες φορές και τόσο οδυνηρά κατά τη διάρκεια της ζωής μας, ώστε αυτό που αποδεχόμαστε ως πραγματικό τέλος, φαντάζομαι δεν θα χει πόνο.

 Ξέρετε, εδώ μου έρχεται στο νου η φράση του Μπουκόφσκι, «Μερικοί άνθρωποι δεν τρελαίνονται ποτέ. Πραγματικά τι απαίσιες ζωές θα πρέπει να ζουν».. Έτσι λοιπόν, θα μπορούσαμε παραφράζοντας το να πούμε, κάποιοι άνθρωποι, δεν πέθαναν ποτέ, πώς στα κομμάτια έμαθαν  να ζούνε;

ArtScript: Διαβάζοντας ο αναγνώστης την «Υγρή Πόλη» αντιλαμβάνεται ότι αναφέρεστε στο παρελθόν, όμως το χρονικό πλαίσιο δεν είναι σαφές. Για ποιο λόγο αποφύγατε να ορίσετε το χρόνο που συμβαίνουν τα γεγονότα του βιβλίου σας;

Φ. ΝΑΟΥΜ: Ήθελα να αποφύγω το ιστορικό πλαίσιο. Θα με απομάκρυνε από τον πυρήνα μου. Δεν με ενδιέφερε να γράψω ένα ιστορικό μυθιστόρημα. Χρειαζόμουν ένα ρευστό πλαίσιο όπου θα κινείται η ιστορία. Καταπάτηση χρόνου, χώρου, καταστάσεων. Καταπάτηση του ίδιου του θανάτου. Αυτό ήθελα να κάνω.

ArtScript: Στο νέο σας βιβλίο «Υγρή Πόλη» βλέπουμε μέσα από τα μάτια των ηρώων σας την Κομοτηνή, η οποία είναι η πόλη που έχετε γεννηθεί και στην οποία ζείτε. Θα ήθελα να μου πείτε εσείς πως βλέπετε την γενέτειρα σας;

Φ. ΝΑΟΥΜ: Συμβαίνει να τη βλέπω με δυο διαφορετικές οράσεις.  Όπως ακριβώς μου συμβαίνει με τους ανθρώπους που παθιάζομαι. Μία ως έχουν, πάντα κατά τη δική μου προσωπική εστίαση. Ρεαλιστικά δηλαδή με όλες τους τις εκφάνσεις. Και η άλλη, η εσωτερική όραση, όπου εκεί κυριαρχεί το συναίσθημα και τους εξιδανικεύω, τους πλάθω και τους φαντάζομαι όπως επιθυμώ.

Με την πόλη, συμβαίνει ακριβώς το ίδιο. Με την μία όραση την αγαπώ χωρίς να κουκουλώνω τις ασχήμιες της, μα με την άλλη, θα σας έλεγα πως είναι οπωσδήποτε, εξωτική, είναι νύχτα πάντα, ανοιχτή σε προκλήσεις κι ολωσδιόλου μαγική.

ArtScript: Αυτή τη στιγμή έχετε καταπιαστεί με κάτι καινούργιο; Αν ναι, θα θέλατε να μας δώσετε μια γεύση;

Φ. ΝΑΟΥΜ: Έχω ολοκληρώσει κάτι και το αφήνω να κρυώσει, ένα νέο μυθιστόρημα, σύγχρονο που βασίζεται στην αναζήτηση. Στην κατάκτηση του ονείρου. Δεν θα πω περισσότερα, αλλά η κεντρική ηρωίδα είναι μια κοπέλα, από τους ανθρώπους εκείνους που απαντούν στην πέμπτη σας ερώτηση. Ένας άνθρωπος που με τον τρόπο του στιγμάτισε όσους ανθρώπους αγάπησε. Ήταν μια απολαυστική διαδικασία η συγγραφή, αφήνω τα μελάνια να στεγνώσουν κι έπειτα ξεκινά η σκληρή πραγματικότητα της επιμέλειας. Εκεί, φροντίζεις να αφήσεις τους συναισθηματισμούς- δεν το καταφέρνω πάντα- και να δεις με αιχμηρή ματιά το ίδιο το αντικείμενο του πόθου σου. Τώρα βρίσκομαι στη φάση της απόρριψης, περιμένω την περίοδο της αποδοχής. Ευτυχώς, εκτός από πείσμα, έχω κι υπομονή.

Διαβάστε επίσης:

                       Ιφιγένεια Τέκου