Έρη Ρίτσου

Η συγγραφέας Έρη Ρίτσου απαντάει στις ερωτήσεις του ArtScript Blog. Για το βιβλίο της «Ο Νεκρός Δολοφονήθηκε» που κυκλοφόρησε το 2016 από τις εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ καθώς και για το νέο της βιβλίο που κυκλοφόρησε πρόσφατα με τίτλο «Κάτι κρέμεται εκεί ψηλά». Αναφέρεται στην πολιτική κατάσταση της Ελλάδας του σήμερα και ‘‘αναρωτιέται’’ μαζί μας για το μέλλον της χώρας. Μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη που αξίζει να διαβάσετε.     

ArtScript Blog: Πείτε μας λίγα λόγια για εσάς; (ένα σύντομο βιογραφικό)

Έρη Ρίτσου: Γεννήθηκα το 1955 στη Σάμο, όπου και μεγάλωσα. Σπούδασα αγγλική φιλολογία.  Δούλεψα στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος και τώρα, συνταξιούχος πια, μένω μόνιμα στο Καρλόβασι της Σάμου.  Δεν έχω και πολλά να πω για μένα πέρα απ’ το ό,τι είμαι ένας τυχερός άνθρωπος γιατί είχα εξαιρετικούς γονείς και έχω ένα καταπληκτικό παιδί, αγαπημένους συγγενείς και πολύτιμους φίλους.

ArtScript Blog: Τα τελευταία χρόνια το αστυνομικό μυθιστόρημα που ήταν περιορισμένο, κυριαρχεί τόσο στο εξωτερικό όσο και στη χώρα μας, γιατί πιστεύεται συμβαίνει αυτό;

Έρη Ρίτσου: Γιατί νομίζω πως σαν είδος βρίσκει σιγά-σιγά τη θέση του στη λογοτεχνία και γιατί μπορεί να απευθύνεται σε ένα μεγάλο αναγνωστικό κοινό καλύπτοντας πολλές ανάγκες.  Έτσι ικανοποιείται και ο αναγνώστης που ενδιαφέρεται για τον μύθο, για το τι έγινε παρακάτω, για το ποιος έκανε τι και για ποιο λόγο αλλά και ο αναγνώστης που μέσα από την αστυνομική ιστορία μπορεί να γνωρίσει ένα χώρο, μια πόλη, μια κοινωνία με τα υπέρ και τα κατά της, την ψυχολογία των ηρώων και όσων τους περιβάλλουν.

ArtScript Blog: Σε αρκετά σημεία του βιβλίου σας, σχολιάζοντας την επικαιρότητα και τα πολιτικά γεγονότα του 2015 χρησιμοποιείτε αρκετή δόση χιούμορ. Αυτό δε συμβαίνει σε μεγάλο βαθμό από άλλους συγγραφείς. Για ποιο λόγο πιστεύετε ότι οι  συγγραφείς φοβούνται να το χρησιμοποιήσουν;

Έρη Ρίτσου: Δεν νομίζω πως είναι θέμα φόβου. Καθένας γράφει ανάλογα με τον χαρακτήρα του.  Πολλοί συγγραφείς μπολιάζουν με χιούμορ τα γραφτά τους και για πολλούς αποτελεί απαραίτητο συστατικό της συγγραφής.  Άλλωστε είναι γνωστό πως με το χιούμορ μπορεί κανείς να μιλήσει για πολύ σοβαρά πράγματα. 

ArtScript Blog: Έχετε γράψει αρκετά βιβλία, κάποια από αυτά για παιδιά. Ποιά η διαφορά ανάμεσα στα δυο αναγνωστικά κοινά; Ποιο είδος είναι πιο ευχάριστο για εσάς;

Έρη Ρίτσου: Κάθε κοινό έχει τις απαιτήσεις και τις ανάγκες του.  Σε ό,τι με αφορά και στις δύο περιπτώσεις, των βιβλίων για παιδιά και για ενήλικες δηλαδή, έχω πάντα στο μυαλό μου τη ρήση των Βικτωριανών συγγραφέων πως «η λογοτεχνία πρέπει να διασκεδάζει και να διδάσκει, με αυτή τη σειρά» και κάπως έτσι γράφω.  Βεβαίως στο «διδάσκει» πρέπει να βάλω εισαγωγικά μια που δεν σκοπεύω να διδάξω τίποτα σε κανέναν. Το μόνο που θέλω είναι, μιλώντας για πράγματα που με απασχολούν, να «περνάω ένα μήνυμα» όπως λένε, και αυτό μπορεί κανείς να το αντιληφθεί όπως νομίζει.  Όσο για το ποιο είδος είναι πιο ευχάριστο, θα έλεγα πως άμα γράφει κανείς κάτι που αρέσει στον ίδιο αυτό του δίνει έτσι κι αλλιώς ευχαρίστηση, με όποιο είδος και αν ασχολείται.

ArtScript Blog: Στο βιβλίο σας «Ο νεκρός δολοφονήθηκε» σε κάποια στιγμή είναι κάπως ομιχλώδες για το ποιος συνέβαλε στο θάνατο του ‘‘θύματος’’ έρχεται όμως η ώρα που η υπόθεση ξεκαθαρίζει στα μάτια της αστυνόμου Μαρίας Γεωργίου, όμως προτιμάει να κρατήσει την αλήθεια ή έστω την υπόθεση της, για τον εαυτό της. Η απόφαση της αυτή είναι εξαιτίας του ότι ζυγίζει περισσότερο την προσφορά ‘‘του θύτη’’ στη μικρή κοινωνία ή για κάποιον άλλο λόγο;

Έρη Ρίτσου: Η απόφαση της Μαρίας Γεωργίου έχει να κάνει με το γεγονός πως ο συγκεκριμένος  «θύτης» δεν ήταν θύτης, μια που η πράξη του ούτε είχε σκοπό να προκαλέσει τον θάνατο του «θύματος» ούτε και τον προκάλεσε τελικά, απ’ ό,τι φαίνεται και από το πόρισμα της νεκροψίας.  Έτσι η Μαρία Γεωργίου δεν είχε κανένα λόγο να φέρει στο φως το στοιχείο που ανακάλυψε μια που αυτό δεν θα άλλαζε σε τίποτα τα δεδομένα και απλώς θα δημιουργούσε ένα τεράστιο πρόβλημα στον άνθρωπο που όντως είχε κοινωνική προσφορά.

ArtScript Blog: «Αν όλοι οι μορφωμένοι, σκεπτόμενοι και έντιμοι άνθρωποι φύγουν, τι θα απογίνει ο τόπος;» Τελικά ο Γιάννης Χατζηπέτρου φεύγει για το Λονδίνο να συνεχίσει τη ζωή του, θα μπορούσε να πράξει αλλιώς; Πόσο εύκολο είναι για έναν νέο να μείνει στην Ελλάδα του σήμερα, πολεμώντας ανεμόμυλους;

Έρη Ρίτσου: Εύκολο δεν είναι και γίνεται κάθε μέρα και πιο δύσκολο, γι’ αυτό άλλωστε έχουμε πάνω από μισό εκατομμύριο νέους ανθρώπους να αναζητούν όχι πια την τύχη τους αλλά τη ζωή τους μακριά απ’ τη χώρα μας. Εύκολη όμως απόφαση δεν είναι ούτε η μετανάστευση, το να αφήνει κανείς πίσω τον τόπο του και τους δικούς του, το να σκέφτεται πως δίνει μια μάχη προσωπική εγκαταλείποντας μια μάχη συλλογική, το να προεξοφλεί, κατά κάποιο τρόπο, πως η συλλογική μάχη είναι χαμένη.  Καθόλου εύκολο δεν είναι.   Στην περίπτωση του Γιάννη Χατζηπέτρου πάντως νομίζω πως για την απόφασή του να ξενιτευτεί ένα ρόλο έπαιξε και ο έρωτας…

ArtScript Blog: Πυθαγόρας και Γρηγόρης Καθολάκης, ο ήρωας και το κάθαρμα. Τελικά από ρόδι βγαίνει αγκάθι και το αντίθετο ή η πορεία του καθενός μας δεν είναι απλά θέμα DNA αλλά κυρίως κοινωνικό;

Έρη Ρίτσου: Ναι, πιστεύω πως η πορεία του καθενός μας και ο χαρακτήρας που διαπλάθει οφείλεται στον τρόπο που έχει μεγαλώσει, στα παιδικά του χρόνια, στην αγάπη και στην επιβράβευση που εισέπραξε ως παιδί, στις αρχές που πήρε απ’ την οικογένειά του, στην παιδεία που έλαβε, στις κοινωνικές συνθήκες μέσα στις οποίες μεγάλωσε.  Και ο Γρηγόρης Καθολάκης μεγάλωσε μέσα σ’  ένα περιβάλλον με στρεβλές αξίες και με το μίσος προς ό,τι διαφορετικό να κυριαρχεί.  Έτσι η εξέλιξή του ήταν ένα φυσικό επακόλουθο του «δηλητήριου» που είχαν σταλάξει μέσα του από τα πρώτα χρόνια της ζωής του.

ArtScript Blog: Είστε ένα πολιτικοποιημένο άτομο με άποψη. Στο βιβλίο σας όπως και στην πραγματικότητα οι άνθρωποι τα έχουν χαμένα μην ξέροντας πώς να αντιδράσουν. Βλέπετε σήμερα, τρία χρόνια μετά τα γεγονότα του 2015 να μπορούν οι πολίτες να αντιδράσουν με κάποιο τρόπο για να βοηθήσουν τη χώρα τους. Ποια θεωρείτε ως έντιμη στάση;

Έρη Ρίτσου: Είναι μια δύσκολη ερώτηση γιατί δεν υπάρχει εύκολη απάντηση.  Ειδικά τώρα που γίνεται φανερό πως τα προβλήματά μας δεν σταματούν στην οικονομική κρίση αλλά πως βρισκόμαστε στην κυριολεξία στο μάτι του κυκλώνα, σε μια  περιοχή που φλέγεται γύρω μας και που ανά πάσα στιγμή οι φλόγες μπορούν να κάψουν και μας.  Έχοντας εκχωρήσει τον πλούτο της χώρας στους «δανειστές» και την ασφάλεια της χώρας στο ΝΑΤΟ, στεκόμαστε ολόγυμνοι, με το λαϊκό κίνημα σε ύφεση και το φιλειρηνικό σε ατονία.  Πραγματικά, αν δεν ανασυντάξουμε τις δυνάμεις μας και αν δεν οργανωθούμε για ν΄ αντιμετωπίσουμε όλη αυτήν την κατάσταση, μόνο τα χειρότερα βλέπω μπροστά μας.   Θα έλεγα πως έντιμη στάση είναι να πράττει κανείς κατά συνείδηση, αρκεί να έχει συνείδηση του τι συμβαίνει γύρω του.

ArtScript Blog: Υπάρχουν σήμερα πολιτικοί διαχωρισμοί του τύπο Δεξιά – Κέντρο – Αριστερά και οι αποχρώσεις τους, όταν σε πολλά θέματα βλέπουμε να συντάσσονται μαζί άτομα από διαφορετικούς χώρους και τανάπαλιν ακόμα και αντιφατικούς (όπως στο συλλαλητήριο για τη Μακεδονία, οικονομικά θέματα, μετακινήσεις πολιτικών στελεχών- μαζί και απόψεων);

Έρη Ρίτσου: Τι να σας πω; Για μένα ένας πολιτικός διαχωρισμός υπάρχει: η αντίθεση καπιταλισμού-σοσιαλισμού. Από κει και πέρα, όσες αποχρώσεις και αν υπάρχουν, όπου και αν υπάρχουν και όπως και αν εκφράζονται, με αλλαγές απόψεων, μετακινήσεις πολιτικών, συλλαλητήρια παραπληροφόρησης και ό,τι άλλο, το θέμα παραμένει το ίδιο:  Η προάσπιση των συμφερόντων των λίγων ή η προάσπιση του δίκιου των πολλών.

ArtScript Blog: Έχετε ξεκινήσει να γράφετε κάποιο καινούργιο βιβλίο; Αν ναι, θα θέλατε να μας δώσετε μια γεύση;

Έρη Ρίτσου: Μετά το «Ο νεκρός δολοφονήθηκε» έγραψα μια ακόμα αστυνομική ιστορία, που ήδη κυκλοφόρησε και πάλι από τις εκδόσεις Κέδρος τον Δεκέμβρη του 2017, το «Κάτι κρέμεται εκεί ψηλά». Πρόκειται για ένα πιο «καθαρόμαιμο»  αστυνομικό χωρίς τόσες πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις, αλλά πάντα έχοντας ως ηρωίδα τη Μαρία Γεωργίου και ως σκηνικό το  ίδιο νησί  στα χρόνια της κρίσης  που περνάει η χώρα.