Βασίλης Νανούρης - Δήμητρα Καραπέτσα

Η Δήμητρα Καραπέτσα και ο Βασίλης Νανούρης, είναι εκπαιδευτικοί, γονείς αλλά και συγγραφείς του παιδικού βιβλίου «Ο Φίλος μας ο Μπάμπουρας» το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Keybooks. Στη συνέντευξη που ακολουθεί οι δύο συγγραφείς απάντησαν στις ερωτήσεις μας, για το πόσο εύκολο ζήτημα είναι η συνεργασία στη συγγραφή ενός βιβλίου, πώς εμπνεύστηκαν την ιστορία αλλά και για θέματα που αφορούν τη σχολική συμπεριφορά των μαθητών.

ArtScript: Πείτε μας λίγα λόγια για εσάς, ένα σύντομο βιογραφικό.

Δήμητρα Καραπέτσα: Είμαι δασκάλα πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, έχω μεταπτυχιακό με τίτλο "Τ.Π.Ε. στην Εκπαίδευση" και έχω εργαστεί και στην ειδική αγωγή. Έχω δουλέψει δίπλα σε μαθητές με μεταναστευτικό υπόβαθρο και κατέχω αντίστοιχη επιμόρφωση. Προσπαθώ να χτίζω σχέσεις εμπιστοσύνης με τους μαθητές μου. Μου αρέσει πολύ που δουλεύω με παιδιά. Είναι τα πιο γλυκά και αγνά πλάσματα.  

Βασίλης Νανούρης: Είμαι εκπαιδευτικός-μαθηματικός και εργάζομαι στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Έχω μεταπτυχιακούς τίτλους στη "Διδακτική των μαθηματικών" και στην "Εκπαιδευτική ψυχολογία", ενώ έχω καταρτιστεί στη "Σεξουαλική αγωγή στην εκπαίδευση" και στην "Gestalt καταφατική λοάτκι συμβουλευτική για τη σεξουαλική διαφορετικότητα και τις ταυτότητες φύλου". Συχνά αρθρογραφώ και δημιουργώ ψηφιακό περιεχόμενο για θέματα που αφορούν την εκπαίδευση, την έμφυλη καταπίεση, την αξία της ενσυναίσθησης, αλλά και τη διδακτική των μαθηματικών. Τέλος, διαχειρίζομαι τη σελίδα του facebook "Μη γεννήσεις κοριτσάκι" και προσπαθώ όσο μπορώ να αποδομώ τα στερεότυπα, αναδεικνύοντας την κακοποιητική τους φύση.

ArtScript: Ποια είναι η δική σας αγαπημένη παιδική ιστορία;

Δήμητρα Καραπέτσα: Μου αρέσει πολύ το παραμύθι : "Θα σ' αγαπώ ό,τι κι αν γίνει". Από τον τίτλο καταλαβαίνουμε πόσο ανακουφιστικό είναι να σ' αγαπούν σε κάθε περίπτωση. Ακόμα κι αν κάνεις λάθος και πρέπει να υποστείς συνέπειες, ακόμη κι αν δυσκολεύεσαι να διαχειριστείς τα συναισθήματά σου.

Βασίλης Νανούρης: Μια παιδική -και όχι μόνο- ιστορία που αγαπάω και διαβάζω συχνά και με την κόρη μου αλλά και μόνος μου είναι το "Το κομμάτι που λείπει συναντά το μεγάλο Ο". Δεν είναι πρόσφατη, αλλά για μένα είναι πάντα πρόσφατη. Τη θεωρώ αριστούργημα, αφού δείχνει από νωρίς  πόσο σημαντική είναι η ψυχική ισορροπία, καθώς και ότι κάθε άνθρωπο που επιλέγουμε για τη ζωή μας καλό είναι να μην μας "καταπίνει" ούτε να τον "καταπίνουμε". Καλό είναι να συμπορευόμαστε.

ArtScript: Πιστεύετε ότι ο σεβασμός στον συνάνθρωπο διδάσκεται;

Δήμητρα Καραπέτσα: Διδάσκεται μέσα από το παράδειγμα. Αν ένα παιδί μεγαλώνει μέσα σ' ένα περιβάλλον αλληλοσεβασμού, μαθαίνει αυτόματα να λειτουργεί ανάλογα.

Βασίλης Νανούρης: Ο σεβασμός διδάσκεται. Αυτά είναι τα καλά νέα. Τα κακά νέα είναι ότι διδάσκεται και η έλλειψη σεβασμού.

ArtScript: Πόσο σημαντικό είναι να μιλάμε στα παιδιά για το δικαίωμα στη διαφορετικότητα; Γίνονται ανάλογες συζητήσεις στο ελληνικό σχολείο και σπίτι ή αποφεύγονται;

Δήμητρα Καραπέτσα: Το δικαίωμα στη διαφορετικότητα θα πρέπει να μαθαίνεται στα παιδιά όπως τους μαθαίνουμε να τρώνε ή να ντύνονται. Είναι ένα ευαίσθητο και σημαντικό θέμα. Έχουν γίνει πολλά βήματα στη χώρα μας σε επίπεδο οικογένειας και σχολικού περιβάλλοντος. Και πάλι όμως έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας. Τα περιστατικά εκφοβισμού ή η αδυναμία των παιδιών να διαχειρίζονται τις διαπροσωπικές τους σχέσεις το αποδεικνύουν. Πρέπει να  κατανοήσουμε τα όρια, να μπορούμε να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας, να ακούμε ενεργητικά και να δουλεύουμε τη σχέση μας με τον εαυτό μας και τους άλλους.

Βασίλης Νανούρης: Όπως είπαμε νωρίτερα για το σεβασμό έτσι και η αποδοχή της διαφορετικότητας είναι κάτι που μπορεί να διδαχθεί. Και ευκολότερα μάλιστα κατά τη γνώμη μου. Παρόλα αυτά το ελληνικό σχολείο επιλέγει να μην τη διδάσκει συστηματικά και με πρόγραμμα. Ευτυχώς τέτοιες συζητήσεις γίνονται και στην τάξη και στο σπίτι περισσότερο από ότι πιο παλιά προφανώς, αλλά κυρίως μέσω πρωτοβουλιών των εκπαιδευτικών ή μέσω κάποιου project. Συνήθως σποραδικά και επιφανειακά κι όχι εβδομαδιαία, και σε βάθος, όπως για παράδειγμα μέσα από ένα μάθημα σαν τη Σεξουαλική Αγωγή ή την Ψυχολογία.

ArtScript: Είστε εκπαιδευτικοί, πώς πρέπει να αντιμετωπίζονται περιστατικά σχολικού εκφοβισμού; Τα πράγματα έχουν αγριέψει σε σχέση με τα χρόνια που ήσασταν εσείς μαθητές;

Δήμητρα Καραπέτσα: Τα περιστατικά σχολικού εκφοβισμού πρέπει να αντιμετωπίζονται ολιστικά. Χρειάζεται οπωσδήποτε προσωποκεντρική προσέγγιση του παιδιού και προσεκτική συνεργασία του σχολείου, των οικογενειών που εμπλέκονται, των ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών του σχολικού περιβάλλοντος. Φαίνεται ότι τα φαινόμενα σχολικού εκφοβισμού έχουν αγριέψει σήμερα. Τα παιδιά δεν εκτονώνονται και υπάρχουν δυσλειτουργίες στις οικογένειες. Βέβαια τα περιστατικά αυτά υπήρχαν πάντα, απλώς σήμερα βγαίνουν στο φως, τους δίνουμε σημασία και έχουμε πλέον τη γνώση και τα εργαλεία για να τα επεξεργαστούμε.

Βασίλης Νανούρης: Κι εγώ δε θα έλεγα απαραίτητα ότι έχουν αγριέψει. Πιστεύω ότι απλώς δίνουμε περισσότερη σημασία σ' αυτά κι αυτό είναι κάτι ελπιδοφόρο. Ωστόσο εκτός από την ορθή πλαισίωση που ανέφερε η Δήμητρα, είναι πολύ κρίσιμη και η πρόληψη. Μια πρόληψη που θα είναι σε καθημερινή βάση στη ζωή μας. "Ο φίλος μου ο μπάμπουρας" για παράδειγμα, σίγουρα δεν φτάνει από μόνος του, αλλά πιστεύω ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο πρόληψης τέτοιων καταστάσεων.

ArtScript: Πώς αποφασίσατε να συγγράψετε μαζί μια παιδική ιστορία που αφορά παιδιά; Τι αποκομίσατε από τη μεταξύ σας συνεργασία;

Δήμητρα Καραπέτσα: Δεν ήταν απόφαση ακριβώς. Η ιστορία της Χαράς και του μπάμπουρα προέκυψε αυθόρμητα, γι’ αυτό και είναι μία αυθεντική περιπέτεια. Στην πορεία συνειδητοποιήσαμε ότι άρεσε πολύ στα παιδιά που την εξιστορούσαμε και αποφασίσαμε να την επεξεργαστούμε ώστε να διατηρήσει την αυθεντικότητα της, να δημιουργήσει εικόνες, προβληματισμούς και συναισθήματα χωρίς να γίνει διδακτική ή επιτηδευμένη. Η συνεργασία μεταξύ μας πήγε πολύ καλά, αλλά για μένα ήταν αναμενόμενο. Ζούμε πολλά χρόνια με τον Βασίλη και γνωρίζουμε πολύ καλά ο ένας τον άλλον.

Βασίλης Νανούρης: Η ιστορία ξεκίνησε από την ανάγκη να χαλαρώσουμε την κόρη μας πριν τον ύπνο. Αλλά κάτι την ξεχώριζε από τις άλλες ιστορίες που επινοήσαμε για εκείνη, κι έτσι αρχίσαμε να τη συζητάμε και να την επεξεργαζόμαστε. Από τη συνεργασία μας με τη Δήμητρα, παρά τις όσες διαφωνίες ή συμφωνίες και να είχαμε σ' αυτό το πρώτο συγγραφικό μας ταξίδι, ο κοινός μας στόχος και οι κοινές μας αξίες μας έκαναν να το αγαπήσουμε.

ArtScript: Η φιλία μπορεί να δώσει ‘‘φτερά’’;

Βασίλης Νανούρης: Η φιλία μπορεί να δώσει φτερά, μόνο αν είναι αμοιβαία, πλήρως ενσυναισθητική και με ξεκάθαρα όρια. Η φιλία μπορεί να δώσει φτερά, μόνο αν δίνει φτερά και στα δύο (τρία ήταν παραπάνω) πρόσωπα που εμπλέκονται σ' αυτή την σχέση.

Δήμητρα Καραπέτσα: Οι φίλοι μας είναι οι συνοδοιπόροι μας προς την ενηλικίωση. Είναι άνθρωποι στους οποίους εμπιστευόμαστε τα πιο κρυφά και σημαντικά κομμάτια του εαυτού μας. Είναι εκείνοι που μας ακούνε, που μας βοηθάνε να χτίσουμε τις αναμνήσεις μας, να διαχειριστούμε συναισθήματα και καταστάσεις. Είναι σπουδαίο να έχουμε καλούς φίλους και να είμαστε καλοί φίλοι.

ArtScript: Πόσο σημαντικό είναι, έπειτα από κάθε βιβλίο να συζητάμε με το παιδί και να ακούμε τις εντυπώσεις του;

Βασίλης Νανούρης: Νομίζω ότι το πιο ωφέλιμο είναι να γνωρίζει το παιδί ότι ο ενήλικας είναι διαθέσιμος να το συζητήσει όποτε εκείνο επιθυμήσει να συζητήσει γι' αυτό. Δεν πιστεύω ότι πρέπει να είναι σαν αλγόριθμος ότι σώνει και ντε πρέπει να ακολουθεί κουβέντα. Κάθε βιβλίο είναι ένα διαφορετικό έργο τέχνης που ο καθένας / η καθεμία επιτρέπεται να το επεξεργάζεται με τον τρόπο του και τον ρυθμό του.

Δήμητρα Καραπέτσα: Είναι πολύ ωφέλιμο για το παιδί να συζητά ένα βιβλίο ή μια ταινία ή ένα οποιοδήποτε ερέθισμα μ' έναν ενήλικα που εμπιστεύεται. Έτσι θα έχει τη βοήθεια και την καθοδήγηση που χρειάζεται να επεξεργαστεί πληροφορίες, ν' αναπτύξει απορίες, να συζητήσει και να διευρύνει τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τη δημιουργικότητά του.

ArtScript: Το παραμύθι σας έχει ως σκοπό και την απόκτηση οικολογικής συνείδησης. Τα παιδιά έχουν οικολογικές ευαισθησίες;   

Δήμητρα Καραπέτσα: Η επαφή του ανθρώπου με τη φύση είναι θεραπευτική. Τα παιδιά έχουν ανάγκη να εναρμονιστούν με το φυσικό περιβάλλον ειδικά σε μία εποχή που είναι ψηφιακή και τα παιδιά περνάνε το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους μακριά από τη φύση. Ειδικά τα παιδιά στην πόλη δεν έχουν έντονες οικολογικές ευαισθησίες. Γι’ αυτό και χρειάζονται ερεθίσματα προς αυτή την κατεύθυνση.

Βασίλης Νανούρης: Ένα πράγμα που θα ήταν σίγουρα μεγάλη χαρά για μας αν βοηθήσει τα παιδιά να το κατανοήσουν είναι ότι τα ζώα ή τα φυτά δεν είναι κατώτερες μορφές ύπαρξής από τους ανθρώπους. Είναι απλώς κάπως διαφορετικές και γι' αυτό αξίζουν τον απόλυτο σεβασμό μας. Όχι έναν σεβασμό γιαλατζί.

Όπως είναι τουλάχιστον προβληματικό όταν λες "δεν είμαι ρατσιστής, αλλά με τους...(βάλε ό,τι θες)...είμαι λίγο", είναι αντίστοιχα προβληματικό να σκέφτεσαι "σέβομαι τη φύση, αλλά οκ αν ρίξω και μια κλωτσιά σ' ένα ζώο, εντάξει δεν είναι και άνθρωπος".

ArtScript: Γράφετε κάτι αυτή την περίοδο, κι αν ναι θα θέλατε να το μοιραστείτε μαζί μας;

Δήμητρα Καραπέτσα: Υπάρχουν ιδέες, μισοτελειωμένες ιστορίες και σκέψεις για επόμενα βιβλία. Αυτή τη στιγμή όμως δεν θέλω να σκέφτομαι το μέλλον. Θέλω να χαρώ τη δημιουργία του βιβλίου της Χαράς και του μπάμπουρα, να το επεξεργαστώ με τους μαθητές μου και με άλλα αγαπημένα πρόσωπα.

Βασίλης Νανούρης: Αν και δεν τα καταφέρνουμε πάντα, ωστόσο προσπαθούμε να ζούμε στο "εδώ και τώρα". Το "εδώ και τώρα" για μας -ως προς τη συγγραφή- είναι ο φίλος μου ο μπάμπουρας. Θέλουμε να τον χαρούμε μαζί με τα παιδιά και τους γονείς τους και να επικεντρωθούμε στην ανατροφοδότηση που δίνουμε και παίρνουμε.

Σίγουρα υπάρχουν πράγματα που θέλουμε να "πούμε" στα παιδιά, τα οποία δεν έχουν επικοινωνήσει ακόμα τα παιδικά βιβλία, αλλά δεν θέλουμε να πηγαίνουμε στο επόμενο πριν νιώσουμε ότι ολοκληρώσαμε το παρόν. Η κουβέντα γύρω από ένα βιβλίο είναι κάτι διαφορετικό από τη συγγραφή του ή την ανάγνωσή του, αλλά κατά τη γνώμη μου είναι εξίσου απολαυστικό και αναγκαίο μέρος του.