Χρήστος Μαρκογιαννάκης

Με σπουδές στη νομική και την εγκληματολογία, ο Χρήστος Μαρκογιαννάκης, γεννημένος και μεγαλωμένος στην Κρήτη αποφάσισε να γίνει συγγραφέας –κυρίως- αστυνομικών μυθιστορημάτων και δοκιμίων. Το Μυθιστόρημα του «Στον Πέμπτο όροφο της Νομικής», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μίνωας» έχει κερδίσει ήδη τις εντυπώσεις αναγνωστών και κριτικών σε Γαλλία – στην οποία ζει αρκετά χρόνια- Καναδά, Ελβετία και Γερμανία. Με αφορμή την επανέκδοση του βιβλίου του στα ελληνικά, είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε μαζί του για τη λογοτεχνία και για το πώς ο κεντρικός του ήρωας, ένας έλληνας αστυνομικός του εγκληματολογικού έχει κερδίσει τους αναγνώστες του εξωτερικού. Μας αναφέρει το επόμενο λογοτεχνικό του βήμα και απαντάει στις ερωτήσεις μας όχι μόνο ως συγγραφέας, αλλά και ως νομικός και κυρίως εγκληματολόγος. Μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη από έναν έλληνα του εξωτερικού που διατηρεί το στοιχείο της Ελλάδας στα βιβλία του, που κυκλοφορούν και διαβάζονται σε αρκετές χώρες.         

ArtScript: Πείτε μας λίγα λόγια για εσάς, ένα σύντομο βιογραφικό.

Χρήστος Μαρκογιαννάκης: Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Ηράκλειο, σπούδασα στη Νομική Αθηνών και ξεκίνησα να εργάζομαι ως δικηγόρος σε ποινικές υποθέσεις στην Κρήτη. Μετά το μεταπτυχιακό μου στην Εγκληματολογία στο Πάντειο, με αφορμή ένα διδακτορικό (το οποίο δεν ολοκλήρωσα) βρέθηκα στο Παρίσι το 2011, όπου και ζω ακόμη. Εδώ ξεκίνησε και η συγγραφική μου καριέρα, με αστυνομικά μυθιστορήματα και δοκίμια που συνδυάζουν το έγκλημα και την τέχνη.

ArtScript: Πώς είναι για έναν Έλληνα του εξωτερικού να ξεχωρίζει η δουλειά του και μάλιστα να βραβεύεται το μυθιστόρημα του όχι στην πατρίδα του, αλλά στο εξωτερικό;

ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΡΚΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ: Έχω τη χαρά και την τιμή τα βιβλία μου να λαμβάνουν εξαιρετικές κριτικές και κυρίως να τα αγαπάει το αναγνωστικό κοινό στη Γαλλία. Η βράβευση του πρώτου criminartistic βιβλίου μουScènes de crime au Louvre με το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνικού Δοκιμίου, του πρώτου μου μυθιστορήματος Au 5e étage de la faculté de droit, (Στον 5^ο όροφο της Νομικής, Εκδόσεις Μίνωας, 2022) με το βραβείο της Ακαδημίας του Var, αλλά και η υποψηφιότητα μυθιστορημάτων μου για άλλα σημαντικά βραβεία δείχνει πως η Γαλλία με έχει δεχτεί ως κομμάτι του λογοτεχνικού της γίγνεσθαι.

ArtScript: Έπαιξαν καθοριστικό ρόλο οι σπουδές σας στη συγγραφή αστυνομικών μυθιστορημάτων ή θεωρείτε ότι με σπουδές στην εγκληματολογία και τη νομική ή και όχι, πάλι θα γράφατε τα βιβλία σας με κεντρικό ήρωα τον αστυνομικό Χριστόφορο Μάρκου; Ή ίσως να καταπιανόσασταν με άλλο μυθιστορηματικό είδος;

ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΡΚΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ: Χωρίς τη Νομική και την Εγκληματολογία, κυρίως όμως χωρίς την αγάπη μου για το είδος, σίγουρα δεν θα ήμουν ο συγγραφέας που είμαι. Όταν μιλάω για το έγκλημα και την ψυχολογία του εγκληματία, ξέρω τι περιγράφω. Αποκεί κι έπειτα δεν περιορίζομαι σε ένα είδος: δεν είναι μόνο τα αστυνομικά μυθιστορήματα αλλά και τα δοκίμια που αποτελούν σημαντικό κομμάτι της δουλειάς μου. Παράλληλα ένα μυθιστόρημά μου που δεν ανήκει σε κανένα από τα παραπάνω είδη θα κυκλοφορήσει στη Γαλλία το 2023, με ψευδώνυμο. Ελπίζω η αποδοχή του κοινού να είναι ανάλογη.

ArtScript: Ποιων συγγραφέων τα βιβλία προτιμάτε να διαβάζετε;

ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΡΚΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ: Διαβάζω τα πάντα, πιο πολύ όμως αστυνομική και νουάρ λογοτεχνία στο πλαίσιο της διαδικασίας εμπνεύσεως και δημιουργίας. Δεν κρύβω πως οι επιρροές μου είναι κυρίως τα whodunit της χρυσής εποχής της αστυνομικής λογοτεχνίας, αλλά σε σύγχρονο περιβάλλον. Agatha Christie, Georges Simenon, Patricia Highsmith, Josephine Tey, Margaret Millar, P. D. James… αλλά και σύγχρονοι όπως ο Anthony Horowitz βρίσκονται στα θεμέλια της γραφής μου. Μπορεί οι κοινωνίες που περιγράφουν να είναι ξεπερασμένες, αλλά και η δική μας θα έχει ξεπεραστεί σε 50 ή 100 χρόνια. Αυτό που δεν αλλάζει ποτέ είναι ο ανθρώπινος παράγοντας, τα κίνητρα και η ψυχολογία του εγκλήματος που βρίσκονται στο επίκεντρο της αφήγησής μου και που κάνουν τους παραπάνω συγγραφείς να διαβάζονται με απόλαυση και να θεωρούνται σύγχρονοι ακόμα και σήμερα.

ArtScript: Πού θεωρείτε ότι οφείλεται η επιτυχία του Χριστόφορου Μάρκου, ενός Έλληνα αστυνομικού στο αναγνωστικό κοινό της Γαλλίας και ακολούθως της Ελβετίας και του Καναδά;

ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΡΚΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ: Και στη Γερμανία, σύντομα ελπίζω και σε άλλες χώρες! Ο τρόπος με τον οποίο σκέφτεται (ο καναδικός Τύπος τον έχει χαρακτηρίσει μαθητή του Αριστοτέλη), η αγάπη του για την αστυνομική μυθοπλασία και τους λογοτεχνικούς ντετέκτιβ (Πουαρό αλά ελληνικά κατά τον γαλλικό Τύπο), το ότι δεν είναι ο σκοτεινός, αλκοολικός τύπος του Σκανδιναβού λογοτεχνικού ερευνητή με τα μύρια οικογενειακά και προσωπικά προβλήματα, η σημασία που δίνει στην ψυχολογία, ο αξιακός του κώδικας και το ότι είναι ένας από μας, νομίζω είναι τα κύρια χαρακτηριστικά που τον κάνουν συμπαθή. Φυσικά σε όλα αυτά βοηθά και η Ελλάδα ως τόπος των εγκλημάτων, ειδικά σε μια χώρα τόσο φιλελληνική όπως η Γαλλία.

ArtScript: Τελικά η τέχνη μιμείται τη ζωή ή η ζωή την τέχνη; Αναρωτήθηκε ο Μάρκου, εσείς τι πιστεύετε ότι συμβαίνει;

ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΡΚΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ: Και τα δύο: η τέχνη εμπνέεται από τη ζωή και έπειτα εμείς διαβάζουμε, αξιολογούμε, ερμηνεύουμε τη ζωή μέσα από μια καλλιτεχνική σκοπιά, βασισμένοι στις ευαισθησίες και την τροφή που μας παρέχει η τέχνη. Αυτό πάντως που μπορώ να σας πω ως συγγραφέας με εμπειρία στη μάχιμη ποινική δικηγορία είναι πως συχνά η πραγματική ζωή ξεπερνά τη μυθοπλασία σε φαντασία.

ArtScript: Υπάρχει τέλειο έγκλημα, εσείς τι πιστεύετε; Δε θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε ως τέλειο έγκλημα αυτό που ο δράστης δε συλλαμβάνεται και συνεχίζει τη ζωή του όπως πριν;

ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΡΚΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ: Θα σας απαντήσω ως εγκληματολόγος: το τέλειο έγκλημα είναι αυτό του οποίου τη διάπραξη δεν γνωρίζουμε καν, που περιλαμβάνεται δηλαδή στον σκοτεινό αριθμό της εγκληματικότητας. Επί παραδείγματι, εξαφανίσεις ή θάνατοι καταγεγραμμένοι ως από φυσικά αίτια ή ατυχήματα που στην πραγματικότητα είναι ανθρωποκτονίες, των οποίων ο δράστης όχι απλώς δεν θα τιμωρηθεί, αλλά δεν θα ανακαλυφθεί γιατί δεν θα αναζητηθεί καν.

ArtScript: Στα μυθιστορήματα, ακόμα και στα τέλεια εγκλήματα, αργά ή γρήγορα οι ένοχοι ξεσκεπάζονται, αντιθέτως στην πραγματική ζωή παρά τις ατέλειες ενός εγκλήματος ο δράστης αρκετές φορές δε συλλαμβάνεται, για ποιο λόγο εσείς πιστεύετε ότι στην πραγματική ζωή είναι πιο εύκολο να ξεγλιστρήσει κάποιος σε σχέση με ένα μυθιστόρημα;

ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΡΚΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ: Επιτρέψτε μου να σας πω, καταρχάς, πως στη λογοτεχνία ο ένοχος ξεσκεπάζεται προκειμένου ο αναγνώστης να έχει την κάθαρση που η ζωή δεν του παρέχει πάντα. Ακόμα κι αν ο δράστης μείνει ατιμώρητος στο τέλος ενός βιβλίου, ο αναγνώστης τον κρίνει, τον κατακρίνει, τον τιμωρεί στη συνείδησή του.

Όσον αφορά την πραγματικότητα, παρά την εξέλιξη της τεχνολογίας που έχει κάνει ευκολότερη τη διαλεύκανση εγκλημάτων, ας μην παραβλέπουμε τον ανθρώπινο παράγοντα. Ο άνθρωπος δεν είναι τέλειος, επομένως πάντα υπάρχει περιθώριο λάθους σε ό,τι κι αν κάνει, είτε στη διάπραξη, είτε στη διερεύνηση μιας εγκληματικής πράξης.

ArtScript: Τα αστυνομικά μυθιστορήματα (όπως και οι αντίστοιχες σειρές) κερδίζουν συνέχεια έδαφος στο αναγνωστικό κοινό. Τα πραγματικά εγκλήματα προκαλούν την ίδια έξαψη με της μυθοπλασίας και κυρίως στα άτομα που τους ζητείται να λύσουν την υπόθεση; 

ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΡΚΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ: Θεάματα με εγκλήματα, και μάλιστα ειδεχθή, πάντα συνέπαιρναν τους αναγνώστες ή τους θεατές. Από τις υποθέσεις της αρχαίας τραγωδίας, στα λογοτεχνικά αριστουργήματα του 19^ου αιώνα και τις σύγχρονες ταινίες και τηλεοπτικές σειρές, η εικονική διάπραξη εγκλημάτων μάς επιτρέπει να αισθανθούμε ασφαλείς καθώς ξέρουμε πως ζούμε σε έναν βίαιο κόσμο, πως άσχημα πράγματα συμβαίνουν «εκεί έξω», αλλά εμείς τα διαβάζουμε ή τα παρακολουθούμε απ’ την ασφάλεια του σπιτιού, του καναπέ ή της θέσης μας, και παράλληλα ικανοποιεί τα αιματηρά μας ένστικτα με τρόπο ανώδυνο. Το ίδιο συμβαίνει και με τα real crime αναγνώσματα και ντοκιμαντέρ.

Στην πραγματική ζωή, όμως, όσοι ασχολούνται με τέτοιες υποθέσεις (από αστυνόμους, ερευνητές, ιατροδικαστές, δικηγόρους, δικαστές κ.ο.κ.) όπου υπάρχει πραγματική απώλεια και πραγματικός πόνος συγγενών δεν χωράει έξαψη ή ψυχαγωγία, παρά μόνο επαγγελματισμός και αποφασιστικότητα προκειμένου να υπάρξει λύση και στη συνέχεια απονομή δικαιοσύνης.

ArtScript: Γράφετε κάτι αυτή την περίοδο και αν ναι, θα θέλατε να μας δώσετε μια γεύση;

ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΡΚΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ: Πάντα γράφω κάτι! Αυτή την περίοδο τελειώνω ένα whodunit διαφορετικό από τα συνηθισμένα μου, ενώ περνάω τις τελευταίες διορθώσεις στο βιβλίο που θα κυκλοφορήσει στην Ελλάδα την άνοιξη απ’ τις εκδόσεις Μίνωας αλλά και σ’ αυτό που θα κυκλοφορήσει στα γαλλικά επίσης την άνοιξη. Σύντομα, θα κάνω ένα μακρινό ταξίδι να ξεκουραστώ και κυρίως να εμπνευστώ για τα επόμενα. Με την ελπίδα, πάντα, πως οι αναγνώστες θα συνεχίσουν να με τιμούν με την αγάπη τους.