Φιλομήλα Λαπατά
Η δημοφιλής και αγαπημένη συγγραφέας Φιλομήλα Λαπατά απαντάει στις ερωτήσεις του ArtScript, για το σύνολο του συγγραφικού της έργου καθώς και για τη νέα της τριλογία «ΟΙ ΚΟΡΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ» με το πρώτο της βιβλίο «Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ», το οποίο κυκλοφόρησε στα τέλη του 2015.
ArtScript: Λίγα λόγια για τον εαυτό σας (σύντομο βιογραφικό)
Φ. Λαπατά: Γεννήθηκα στην Αθήνα και είμαι καρπός μιας Μακεδόνισσας και ενός πολίτη του κόσμου. Σπούδασα Δημόσιες Σχέσεις και εργάστηκα για χρόνια στον ιδιωτικό τομέα. Παραμένω, όμως, μόνιμη μαθήτρια της ζωής. Η πολυπλοκότητα των διαπροσωπικών σχέσεων με απασχολεί από πολύ παλιά και αυτός ήταν και ο λόγος που με οδήγησε στη συγγραφή. Μέχρι τώρα έχω γράψει επτά μυθιστορήματα. Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ είναι το τελευταίο, το οποίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ψυχογιός. Καθώς αγαπώ την ποικιλία και είμαι παντρεμένη με Ιταλό, μοιράζω τον χρόνο μου μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας.
ArtScript: Στο πρώτο σας βιβλίο, «Οι κόρες του νερού», αφηγείστε την ιστορία της οικογένειας σας. Τι σας ώθησε να μοιραστείτε κάτι τόσο ξεχωριστό και προσωπικό, με το αναγνωστικό κοινό;
Φ. Λαπατά: Η ιστορία της οικογένειάς μου είναι μυθιστορηματική. Η οικογένειά μου αποτέλεσε ένα σπουδαίο κομμάτι του Ελληνισμού της Διασποράς: Βραΐλα, Βιέννη, Κωνσταντινούπολη, Αμβέρσα. Η γιαγιά μου και οι προγιαγιάδες μου, τέσσερις σπουδαίες γυναίκες, τέσσερις γενιές της ίδιας φαμίλιας, μέσα σε έναν αιώνα έζησαν, ερωτεύτηκαν, μοιράστηκαν το ίδιο κύτταρο, την ίδια απόγνωση και προσπάθησαν να διατηρήσουν την ελληνική τους ταυτότητα, με κοινό παρονομαστή πάντα την αναζήτηση του νοήματος της ζωής. Παιδικό μου όνειρο ήταν να γίνω κάποτε συγγραφέας, αρχίζοντας από αυτήν ακριβώς την οικογενειακή μου ιστορία.
ArtScript: Εκτός από το βιβλίο σας «Επικίνδυνες Λέξεις», οι οποίες λαμβάνουν χώρα σε πιο πρόσφατο χρόνο, επιλέγετε να τοποθετείτε τις ιστορίες σας στο παρελθόν. Βρίσκετε τις εποχές εκείνες πιο γοητευτικές ως πηγή έμπνευσης ή αποτελούν απλά ένα καλύτερο φόντο για τους ήρωες σας;
Φ. Λαπατά: Βρίσκω πως κάθε εποχή έχει τη δική της γοητεία. Ξεκίνησα, όμως, με την ιστορική έρευνα για τον Ελληνισμό της Διασποράς του Πόντου για να γράψω το πρώτο μου μυθιστόρημα και κατόπιν, δίχως να το επιδιώξω, με συνεπήρε η ιστορία των Ελλήνων στην Ευρώπη του 1800, ιστορία και λεπτομέρειες που πολύ λίγο γνωρίζουμε. Συνέχισα με την ιστορία των Ελλήνων στη Σικελία και Σαρδηνία με το μυθιστόρημά μου LACRYMACHRISTI (Το δάκρυ του Χριστού). Έκλεισα την τριλογία με το μυθιστόρημα ΕΙΣ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΣ με την ιστορία των Ελλήνων της Νάπολης, όπου και έζησα οκτώ ολόκληρα χρόνια. Έκανα ένα διάλειμμα με το σύγχρονο μυθιστόρημα ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΛΕΞΕΙΣ. Επανήλθα στον ιστορικό τομέα με το μυθιστόρημα Η ΞΥΠΟΛΥΤΗ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ για την Μπελ Επόκ της Αθήνας 1890 με 1910 και κατόπιν έγραψα τη ΧΗΡΑ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ για την ιστορία της ομώνυμης πόλης του 1910. Το τελευταίο μου μυθιστόρημα Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ είναι το πρώτο από μια καινούργια σειρά που άρχισα να γράφω με τον τίτλο ΟΙ ΚΟΡΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ για τα τελευταία διακόσια χρόνια της ιστορίας μας.
ArtScript: Τα μυθιστορήματα σας χαρακτηρίζονται από πολύ έντονες συναισθηματικές καταστάσεις. Είτε όταν μιλούν για την αγάπη και τον έρωτα, είτε για μίσος και εκδίκηση. Πιστεύετε πως υπάρχει αυτό στη ζωή ή είναι κάτι που ανήκει στις σελίδες των βιβλίων;
Φ. Λαπατά: Πιστεύω πως η ζωή γράφει τελικά τα καλύτερα σενάρια! Εγώ εμπνέομαι από την ίδια τη ζωή. Από τις ιστορίες που μου εμπιστεύονται οι βιβλιόφιλοι αναγνώστες μου. Είναι συναρπαστικές. Αυτές χρησιμοποιώ ως πρώτο υλικό για τα μυθιστορήματά μου. Τα συναισθήματα, όμως, που περιγράφω είναι όλα δικά μου.
ArtScript: Σαν πυρήνα των βιβλίων σας, έχετε ηρωίδες με δυναμικό και φλογερό χαρακτήρα. Προσωπικότητες που άλλοτε εμπνέουν σφοδρά πάθη και άλλοτε αποτελούν στήριγμα για το περιβάλλον τους, παραμένοντας όμως χειραφετημένες και σίγουρα μπροστά από την εποχή τους. Θεωρείτε ότι υπάρχει αυτό στη γυναίκα του σήμερα;
Φ. Λαπατά: Βεβαιότατα. Στις ιστορικές μου έρευνες γνώρισα γυναίκες (από οικογένειες που μου εμπιστεύτηκαν τις ζωές των προγόνων τους) οι οποίες ήταν χειραφετημένες και μπροστά από την εποχή τους ακόμα και σ’ εκείνες τις μακρινές εποχές, δύσκολες για τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία. Και κάποιες από τις δικές μου προγιαγιάδες ανήκουν σ’ αυτήν την κατηγορία. Την ίδια χειραφέτηση και περισσότερη βρίσκει κανείς στις σημερινές γυναίκες, όπου βέβαια και τα ήθη είναι πολύ διαφορετικά από παλιά.
ArtScript: Πέραν του πρώτου σας βιβλίου που έχει βιογραφικό ύφος, γενικά συνηθίζετε να μην μένετε στο παρόν των ηρώων σας, διανθίζοντας το κείμενο με πληροφορίες που αφορούν το παρελθόν τους. Αφήνοντας να σχηματιστεί μια πιο ολοκληρωμένη άποψη για τον ψυχισμό τους. Είναι κάτι που συμβαίνει και με τους ανθρώπους γύρω μας το ότι ο χαρακτήρας τους σμιλεύεται μέσα από τις εμπειρίες τους, όπως και των ηρώων σας, ή μήπως τελικά είμαστε αυτό που γεννιόμαστε;
Φ. Λαπατά: Θα σας απαντήσω με μια φράση: Πιστεύω πως η φύση κόβει την τράπουλα και το περιβάλλον μοιράζει τα χαρτιά! Που σημαίνει ότι έχει μεγάλη σημασία κατ’ αρχή το πού γεννιέται ο καθένας (σε ποιο ημισφαίριο κατά κύριο λόγο, σκεφτείτε τις ευκαιρίες που έχει μια γυναίκα της Αφρικής ή του Αφγανιστάν, κλπ.!). Κατόπιν ο χαρακτήρας μας σμιλεύεται και διαμορφώνεται μέσα από τον τρόπο που μεγαλώνουμε, τις κοινωνικές συνθήκες, το περιβάλλον μας, τις εμπειρίες μας και προπαντός από τις επιλογές μας.
ArtScript: Στο τελευταίο σας βιβλίο, «Η Επιστροφή», επιλέξατε να αναφερθείτε στα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν την Τουρκοκρατία και την Επανάσταση του 1821. Ποιο ήταν το έναυσμα για την επιλογή σας αυτή;
Φ. Λαπατά: Ξεκίνησα από μια ανάγκη μου να κατανοήσω το συλλογικό παραλήρημα ενός λαού, ο οποίος έχει λατρεία στις θεωρίες συνομωσίας και νιώθει θύμα των καταστάσεων, των Ξένων, της φύσης, της ζωής… (και συμπληρώστε εσείς ό,τι άλλο νομίζετε!), δίχως ποτέ να κοιτάζει τον εαυτό του στον καθρέφτη και να κάνει μια αυτοκριτική. Πώς δηλαδή φτάσαμε στο ελεεινό σημείο που βρισκόμαστε σήμερα ως χώρα και ως λαός. Ποιο ήταν δηλαδή το «αρχικό τραύμα», αν μπορώ να το ονομάσω έτσι. Κατάλαβα, λοιπόν, πως ήταν ανάγκη να γυρίσω πίσω. Για να κατανοήσω το παρόν, έπρεπε να μάθω το παρελθόν μας. Δεν υπήρχε άλλος τρόπος. Πήγα λοιπόν πίσω διακόσια χρόνια, στην ιστορία μας από τα προεπαναστατικά χρόνια. Την βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Τη μελέτησα, όχι επιπόλαια όπως τη μάθαμε στο σχολείο, αλλά σε βάθος και προπαντός στάθηκα στο κοινωνικό καθεστώς εκείνης της εποχής. Κάνοντας την ιστορική μου έρευνα, αποφάσισα να γράψω μια καινούργια σειρά αυτοτελών μυθιστορημάτων για εκείνα τα διακόσια χρόνια της ιστορίας μας. Η σειρά έχει τον τίτλο ΟΙ ΚΟΡΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ και το πρώτο αυτοτελές και ατμοσφαιρικό μυθιστόρημα Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ καλύπτει την εποχή 1790 μέχρι και 1838 με τον γάμο του βασιλιά Όθωνα με την Αμαλία. Θα ακολουθήσουν και άλλα.
ArtScript: Διαβάζοντας ο αναγνώστης το βιβλίο σας «Επιστροφή», δεν μπορεί παρά να διαπιστώσει την ενδελεχή αναζήτηση στοιχείων που έχει γίνει και την λεπτομέρεια με την οποία γίνονται οι αναφορές, τόσο σε όσα αφορούν την πρωτεύουσα του τότε, όσο και σε συμπεριφορές ή συνήθειες των ανθρώπων. Πόσο σημαντική ήταν για εσάς η ακρίβεια των πληροφοριών που δίνετε και ποιο τρόπο έρευνας ακολουθήσατε;
Φ. Λαπατά: Έκανα μια διετή και εξαντλητική ιστορική έρευνα για να γράψω την ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ. Δεν γράφονται αλλιώς τα ιστορικά μυθιστορήματα. Έχουν μεγάλο κόπο, πνευματικό και ψυχικό, αλλά αξίζουν την ταλαιπωρία. Διάβασα ό,τι επιστημονικό βιβλίο βρήκα για εκείνη την εποχή. Πλήρη βιβλιογραφία αναφέρω στο τέλος του βιβλίου μου. Επισκέφθηκα και όλους τους χώρους τους οποίους ζωντανεύω στο μυθιστόρημα. Και το κυριότερο, πήρα συνεντεύξεις από κάποιες παλιές οικογένειες αθηναϊκές, οι οποίες μου εμπιστεύτηκα τις ιστορίες τους και τα οικογενειακά τους αρχεία από τα οποία άντλησα πρόσωπα, αλλά και πολλές από τις πληροφορίες που θα βρει ο αναγνώστης στις σελίδες του μυθιστορήματός μου. Όλα, ιστορίες, πρόσωπα και χαρακτήρες, είναι αληθινά. Ήταν ένα ταξίδι μαγευτικό.
ArtScript: Λένε πως η ιστορία επαναλαμβάνεται. Σήμερα που διανύουμε μια ακόμα δύσκολη περίοδο σαν χώρα, παρατηρείτε ομοιότητες ή διαφορές ανάμεσα στις δύο εποχές; Και επιπλέον από τη μελέτη σας στο συγκεκριμένο κομμάτι της Ελληνικής ιστορίας θεωρείτε πως σαν λαός, μάθαμε από τα λάθη μας;
Φ. Λαπατά: Δυστυχώς βρήκα συγκλονιστικές ομοιότητες ανάμεσα στις δυο εποχές. Η παθογένεια του Έλληνα καλά κρατεί. Ο Έλληνας, όπως ανέφερα και προηγουμένως, δεν τα έχει καλά με την αυτοκριτική. Διάλεγε και ακόμα διαλέγει να παίξει τον ρόλο του θύματος. Πάντα κάποιος άλλος φταίει για τα πάθη του. Ως λαός δεν μάθαμε από τα λάθη μας.
ArtScript: «Η Επιστροφή», είναι το πρώτο αυτοτελές μυθιστόρημα της σειράς «Οι κόρες της Ελλάδας». Τι να περιμένουν οι αναγνώστες σας για τη συνέχεια;
Φ. Λαπατά: Ασφαλώς το επόμενο αυτοτελές μυθιστόρημα της σειράς, το οποίο θα καλύπτει την περίοδο από το 1840 μέχρι το 1890, πριν τη χρυσή εποχή της Αθήνας και την Μπελ Επόκ.
