ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΤΗΣ ΝΤΡΟΠΗΣ

ΣΟΦΙΑ ΒΟΪΚΟΥ

ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΤΗΣ ΝΤΡΟΠΗΣ

-Εκδόσεις Ψυχογιός-

Όταν λαμβάνει μια ειδοποίηση από την Ελλάδα η Λένη, στην Ολλανδία όπου ζει με τον σύντροφο της Γιόχαν, ότι κληρονόμησε το σπίτι όπου έζησε τα πρώτα δυσάρεστα χρόνια της ζωής της, διστάζει να επιστρέψει στη μισή της πατρίδα. Τελικά όμως οι απαντήσεις που αναζητάει για το παρελθόν των γονιών της και η στήριξη του Γιόχαν, την ωθούν να έρθει στην Αθήνα για να δει με τα μάτια της, πως έχει ερημώσει και πως έχει καταντήσει ερείπιο το σπίτι που πλέον περνάει στο όνομα της. Αλλά ακόμα και η γειτονιά των παιδικών της χρόνων της είναι άγνωστη. Στα 2004, και έχοντας ρίξει μαύρη πέτρα από τις αρχές της δεκαετίας του 60’, τα μικρά σπίτια με τις αυλές έχουν αντικατασταθεί από τις πολυκατοικίες. Στο ρημάδι που έχει καταντήσει το σπίτι, το οποίο κατοικείται από τρωκτικά, θα επιστρέψουν άσχημες μνήμες ενώ η συνάντηση με μια παλιά γειτόνισσα και η πρόσκληση στο δικό της σπίτι, που μένει με τον αδερφό της, για έναν καφέ θα φωτίσουν στη Λένη πτυχές της ζωής της μητέρας της.

Μέσα στην ανέχεια όπου έζησαν οι έλληνες στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, με τη φρεσκάδα των 18 της χρόνων και τη διάθεση για ζωή, η Βιολέτα μπλέκει σε σχέση με γερμανό στρατιώτη, την ώρα που ο αδερφός της πολεμά στα βουνά αντάρτης, να διώξει τους κατακτητές. Εξαιτίας της σχέσης της με τον γερμανό, και καθώς όπως η ίδια θεωρεί ότι είναι ξεχασμένες, εκείνη και η μάνα της από τον αντάρτη αδερφό της, δε θα περάσει άσχημα μέσα στην κατοχή, αντίθετα με τους περισσότερους έλληνες που η πείνα τους μάστιζε. Όταν η Ελλάδα τον Οκτώβριο του 1944 απελευθερωθεί, με τον γερμανικό στρατό να εγκαταλείπει τη χώρα, και με τη Βιολέτα να έχει φέρει στη ζωή την κόρη του γερμανού εραστή της, η κατάσταση θα αλλάξει για εκείνη και την κόρη της, αφού θα πέσει θύμα της οργής των συμπατριωτών της για όσα πέρασαν μέσα στα μαύρα χρόνια. Όταν η ίδια ξάπλωνε με τον εχθρό, χιλιάδες άλλες γυναίκες στήριζαν την αντίσταση ή πολεμούσαν στα βουνά στο πλάι των ανταρτών. Μα εκτός από αυτό το λαμπρό παράδειγμα, υπήρχε και το σκοτεινό όπου δεκάδες άλλοι ‘‘συμπατριώτες’’ εκμεταλλεύονταν τις ανάγκες των υπολοίπων δημιουργώντας περιουσίες ενώ δεν ήταν λίγοι εκείνοι που πρόδιδαν τους αγωνιστές που συμμετείχαν στην αντίσταση. Μεγάλο μέρος αυτών, λόγω των περιουσιών που είχαν αποκτήσει, κατάφεραν να αποτινάξουν από πάνω τους τη ρετσινιά του προδότη! Η Βιολέτα ανάμεσα στο λαμπρό παράδειγμα των αγωνιστών και σε εκείνο των ταγματασφαλιτών θα είναι κάπου στη μέση. Ούτε πάλεψε, ούτε πρόδωσε, απλά παραδόθηκε με την επιθυμία να ζήσει και να μην πεθάνει από την πείνα.

Όμως η Λένη στα εξήντα της δε γνωρίζει τον άνθρωπο που της κληροδότησε τα ξανθά μαλλιά και τα μπλε μάτια. Σύμβολο της προδοσίας της Βιολέτας και στόχος πικρών σχολίων, εμπαιγμού και ξύλου για ένα παιδί που δεν έχει επιλέξει τους γονείς του.   

Στην αντίπερα όχθη ο Γιόχαν, γιος υψηλόβαθμου στρατιωτικού του Γ’ Ράιχ, γνωρίζοντας προσωπικά το Χίτλερ και την Εύα Μπράουν, μεγαλωμένος με τα ιδεώδη του ναζιστικού καθεστώτος. Έχοντας ηττηθεί και συνθηκολογήσει η Γερμανία, ο Γιόχαν ορφανός πλέον από τους γονείς του, έρχεται αντιμέτωπος με την αλήθεια και τις θηριωδίες του Γ’ Ράιχ που υπηρετούσε με φανατισμό και σαδιστική διάθεση ο ίδιος ο πατέρας του. Πνιγμένος από ενοχές για εγκλήματα που δεν έπραξε ο ίδιος, θα επιθυμήσει να σβήσει το κληροδότημα και θα φύγει για το Ισραήλ ζητώντας άφεση.

Το βιβλίο της Βοΐκου παντρεύει δυο θέματα με κοινό όμως παρανομαστή. Από τη μία τα παιδιά των γερμανών στρατιωτών στις κατεχόμενες χώρες και ο εξευτελισμός που μπορεί να βίωσαν από τους συμπατριώτες τους ως ζωντανή απόδειξη των περασμένων και από την άλλη η στάση των απογόνων των υψηλόβαθμων στελεχών του Γ’ Ράιχ και πως κάποιοι από αυτούς προσπάθησαν να αποτινάξουν με κάθε τρόπο από πάνω τους το δεσμό με τους γονείς τους και το ναζιστικό καθεστώς που εκείνοι υπηρέτησαν. Θύματα πολλές φορές και οι ίδιοι των καταστάσεων, στις οποίες δε συμμετείχαν αλλά έφεραν τα γονίδια αυτών που τις προκάλεσαν.

Άραγε ευθύνονται τα παιδιά για τις πράξεις των γονιών, αν ναι σε ποιο βαθμό κι αν όχι γιατί καταλήγουν να τιμωρούνται για πράξεις που δεν ήταν δικές τους;

Μαίρη Β. 

Διαβάστε επίσης: