ΤΑ ΛΥΤΡΑ

ΠΑΝΟΣ ΑΜΥΡΑΣ

ΤΑ ΛΥΤΡΑ

-Εκδόσεις Διόπτρα-

Ο Αμυράς επιστρέφει με τη συνοδεία του ήρωα του, Νίκου Αγραφιώτη! Ένα χρόνο, πριν η Ελλάδα απελευθερωθεί από τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής κι ενώ ο εμφύλιος έχει ήδη ξεσπάσει, ο  πρώην αστυνομικό Αγραφιώτης, καλείται από την αντιστασιακή οργάνωση του ΕΔΕΣ, στην οποία αγωνίζεται κατά των γερμανών, να καταταχθεί στην Ειδική Ασφάλεια, όπου έχει συσταθεί από το δοσίλογο πρωθυπουργό Ράλλη, με σκοπό να πατάξει την αντίσταση και κυρίως όσους ανήκουν στις δυνάμεις του Ε.Α.Μ. Ε.Λ.Α.Σ.. Σε αυτή κατατάσσονται κυρίως άτομα του υποκόσμου, άλλωστε ποιος έντιμος άνθρωπος θα αναλάμβανε υπηρεσία στην αστυνομία που είναι υπό δωσίλογη διοίκηση. Εκτός από όποιον αγωνίζεται θύμα της ειδικής ασφάλειας μπορεί να πέσει ο οποιοσδήποτε, μιας και μια ανώνυμη καταγγελία αρκεί για να συλληφθείς και να βασανιστείς στα μπουντρούμια της ασφάλειας. –είναι γνωστό άλλωστε ότι οι γερμανοί θεωρούσαν πολύτιμη τη ζωή μόνο των συμπατριωτών τους-

Ο Αγραφιώτης επικηρυγμένος από τους γερμανούς, αναγκάζεται να ‘‘υπηρετήσει’’ στην ειδική ασφάλεια με ψεύτικη ταυτότητα, με σκοπό να εξαρθρώσει κυκλώματα προδοτών. Την ίδια περίοδο, που εκείνος έχει καταταχθεί, η κόρη ενός ζευγαριού γερμανών εξαφανίζεται μαζί με τον παιδικό της φίλο. Οι γονείς της συντετριμμένοι προσπαθούν να μάθουν ποιοι έχουν απαγάγει της κόρη τους και να την πάρουν πίσω. Ο Αγραφιώτης θα αναλάβει να βρει τα δυο παιδιά, ενώ σύντομα θα μάθει ότι άλλα δυο παιδιά έχουν εξαφανιστεί από τη γειτονιά των Πετραλώνων. Παρά το έργο του στην αντίσταση και την προσωπική του ζωή που δεν είναι στα καλύτερα της, ο Αγραφιώτης θέλει να αποκαλύψει ποιος βρίσκεται πίσω από την εξαφάνιση των παιδιών, ανεξάρτητα από την εθνικότητα τους, είναι αθώα θύματα που βρέθηκαν εν μέσω ενός πολέμου που δεν ευθύνονταν τα ίδια. «Αμαρτίαι γονέων παιδεύουσι τέκνα», θα σκεφτεί κάποιος και όχι άδικα.

Χρόνια τώρα ο Β’ παγκόσμιος πόλεμος και η περίοδος της κατοχής εμπνέουν τους συγγραφείς και όχι μόνο στην Ελλάδα. Επίσης υπάρχει μία έκρηξη ενδιαφέροντος και για το αστυνομικό μυθιστόρημα, κι ο Αμυράς φαινομενικά αποφασίζει να συνδυάσει τα δυο είδη, όμως η αστυνομική υστερεί σε σχέση με την ιστορική πλοκή του βιβλίου, όχι όμως ότι υστερεί το μυθιστόρημα. Αναφέρεται κατά κύριο λόγο στην περίοδο του 1943 και την αντίσταση. Το βιβλίο είναι βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα και σε ιστορικά πρόσωπα και από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές. Από τη μία εκείνοι που προσπαθούν να συνθλίψουν την αξία της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας κι από την άλλη εκείνοι που προσπαθούν να τη διασώσουν. Στο τέλος του βιβλίου ο αναγνώστης θα βρει ευρετήριο προσώπων ξεχωρίζοντας τους ήρωες που είναι εμπνευσμένοι από τον συγγραφέα από τα ιστορικά πρόσωπα, δίνοντας και ένα μικρό αντιστασιακό, δωσιλογικό ή ναζιστικό βιογραφικό, αναλόγως το πρόσωπο ή τον ήρωα. Επίσης στο βιβλίο μαθαίνουμε πως το σκοπευτήριο της Καλλιθέας και το αναμορφωτήριο Αβέρωφ μετατράπηκαν από τον αρχικό τους σκοπό, όταν ο Αβέρωφ χρηματοδοτούσε την ανέγερση τους –το πρώτο για τους ολυμπιακούς αγώνες τους 1896 και το δεύτερο για να διαχωρίσουν του ανήλικους που παρανόμησαν από τους ενήλικους εγκληματίες- σε μέρη βασανισμού και θανάτου κατά την περίοδο της κατοχής, που όμως διατηρήθηκε και κατά τη διάρκεια της δεξιάς μετεμφυλιακής «παντοκρατορίας» που προσπαθούσαν να τιμωρήσουν και να ξεκάνουν τους πολιτικούς τους αντιπάλους, ξεριζώνοντας το αριστερό ‘‘αγκάθι’’ για εκείνους από το νέο πνεύμα της χώρας.

Το μόνο που βρήκα ιστορικά παράδοξο στο βιβλίο του κυρίου Αμυρά είναι ότι οι απλοί πολίτες με τους οποίους συνομίλησε ο ήρωας του ο Αγραφιώτης είχαν αρνητική γνώμη όσον αφορά το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο. Δεδομένου ότι στο Ε.Α.Μ. είχε προσχωρήσει το μεγαλύτερο ποσοστό όσων συμμετείχαν στην αντίσταση, μου θύμισε κάπως τα γκάλοπ που βλέπουμε στα δελτία ειδήσεων ή διαβάζουμε στις εφημερίδες και στα οποία οι πολίτες έχουν πάντα μία άποψη και που υποθέτουμε ότι είναι εκείνη που ταυτίζεται με του καναλάρχη ή εκδότη! 

Μαίρη Β.