ΣΤΙΓΜΕΣ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑΣ (Σκίτσα- γελοιογραφίες 2019-2021)

ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΣ

-ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΙΝΩΑΣ-

Στα χέρια μας έφτασε το βιβλίο του Χρήστου Παπανίκου, που περιέχει γελοιογραφίες από τον Ιούλιο του 2019 έως τον Σεπτέμβρη του 2021. Πόσο σημαντικό είναι στα αλήθεια στις μέρες μας το χιούμορ, πόσο μάλλον όταν αυτό κρύβεται σε ένα καλό βιβλίο! Στο πρώτο σκίτσο είδαμε την έξωση των προηγούμενων ενοίκων του μεγάρου Μαξίμου και χαμογελάσαμε, στη συνέχεια φοβηθήκαμε μήπως το βιβλίο ήταν σταλινικό με τόσα σφυροδρέπανα και εικόνες του Τσε, αφού ανταγωνίζονταν τα σκίτσα του πράσινου ιού. Έπειτα είπαμε πως ο δημιουργός τρολάρει την πραγματικότητα με σουρεαλιστικές γελοιογραφίες που ξεπερνούν τις δημιουργίες του Ντέβιντ Λίντς, ενώ ενδιάμεσα πάγωσε το χαμόγελο στα χείλη μας.

Το όλο εγχείρημα περιέχει αρκετά στερεότυπα, λίγη  ισλαμοφοβία, λίγη φοβία προς τους τσιγγάνους, περισσότερη ‘κομμουνιστοφοβία’ και πολύ λαϊκισμό. Διακρίναμε ταλέντο στο σκίτσο, αλλά όποιος σκιτσάρει καλά δεν είναι απαραίτητα και γελοιογράφος. Και για να το πούμε πιο απλά. Οι άνθρωποι της επαρχίας γνωρίζουν καλά, πως για να μεταφέρεις εμπορεύματα με τα ζα, χρειάζεται καλό  φόρτωμα, αν φορτώσεις το μουλάρι μονόπαντα, είτε δεξιά είτε αριστερά, κινδυνεύεις να χάσεις στο πρώτο στεφάνι ή στον κακό δρόμο, όχι μόνο το φορτίο, αλλά και το μουλάρι. Όσον αφορά την έκδοση είναι ατυχής σε αρκετά σχόλια όσο και στις γελοιογραφίες, που το κύριο μότο είναι πως η κυβέρνηση μένει αγελοιογράφητη πλην μετρημένων στα δάχτυλα του ενός χεριού σχολίων. Βαλκανική κουλτούρα! Από την άλλη σχεδόν το 1/3 των σκίτσων αναφέρονται στην αριστερά, από τη μία για λάθος πρακτικές της κι από την άλλη όπου υπάρχει αστοχία της κυβέρνησης για πανηγυρισμούς της. Θα ήταν εύστοχα αυτά τα σκίτσα εάν η έκδοση ήταν της ακριβώς προηγούμενης περιόδου, που κυβερνούσε ο ΣΥΡΙΖΑ. Αφού πιστεύουμε πως οι γελοιογραφίες, όπως και ο τύπος πρέπει να καυτηριάζουν την εξουσία. Επίσης καλό θα είναι ο κάθε δημιουργός εκτός από ιστορία, να γνωρίζει και πολιτική θεωρία, έστω τα σχετικά, δηλαδή τη διαφορά ανάμεσα στη σοσιαλδημοκρατία, την ευρωαριστερά, τον κομμουνισμό, τους αναρχικούς και το αντίστοιχο όσον αφορά τη δεξιά και να μην κινείται από τη μια μεριά όλοι αναρχο-κομμουνιστές κι από την άλλη όλοι φασίστες. Μας έχουν κουράσει ειλικρινά οι φέροντες κομματικές σημαίες, είτε για λόγους συμφέροντος είτε λόγω φανατισμού. Το δεύτερο είναι ακόμα χειρότερο.

Θα πει κάποιος «δεν βρήκατε τίποτα καλό;» Πως; Το σκίτσο στη σελίδα 40 για τους γιατρούς που κουβαλάν το σταυρό τη μεγάλη εβδομάδα, τον Απρίλη του 2020. Στους επόμενους μήνες βέβαια που άρχισαν τις καταγγελίες, σιωπή. Έγινε και μια νύξη με σκίτσα για τις μεγάλες μάσκες που μοιράστηκαν στους μαθητές, που ευτυχώς δεν ευθύνεται ο Σύριζα στο σχολιασμό, αλλά μοιάζει μάλλον να δημιουργήθηκαν από την κακιά την ώρα. Το σχόλιο στη σελίδα 72 και το σκίτσο στην 78, με την εύκολη κριτική έναντι στους ισλαμιστές και την αδράνεια της Ευρώπης, πώς να χαρακτηριστούν; Στη σελίδα 37 κάπως πικρόχολο το σκίτσο έναντι των τσιγγάνων, που σχεδόν πάντα στοχοποιούνται. Αναρωτιέμαι δεν υπήρξαν στην περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας πανηγύρια, παράνομα ή όχι με την παρουσία και πολιτικών, από μπαλαμούς; Δεν είδαμε κάποιο αντίστοιχο σχέδιο.  Στο σκίτσο της σελίδας 94, με τον Γρηγορόπουλο και τον Αξαρλιάν, πάγωσε το χαμόγελό μας, ο δημιουργός κάνει αυτό ακριβώς που σχολιάζει ότι κάνουν οι ‘αγωνιστές’ κι ακόμα χειρότερα, βάζει λόγια στο στόμα των νεκρών κατά πως θέλει για να προβάλει τις απόψεις του. Στην 136 καλή η σκέψη αλλά άτυχο το παράδειγμα με τους καμένους στην Εύβοια. Το χιούμορ είναι σημαντικό στη ζωή μας, ιδιαίτερα σε καιρούς δυσκολιών. Αλλά αν δεν μπορείς να το στρέψεις πρώτα από όλα στον εαυτό σου και τον περίγυρό σου, καταντάει αν όχι εμμονή, απλά κακό χιούμορ.  

Σημαντικό είναι και τι λείπει από ένα βιβλίο, αφού δείχνει πολλές φορές περισσότερα πράγματα και τον προσανατολισμό του. Από το βιβλίο λείπουν γελοιογραφίες, από θέματα που απασχόλησαν την επικαιρότητα, ο συνωστισμός στα ΜΜΜ, επίσης το #metoo, η ευαισθησία του δημιουργού φαίνεται εξαντλείται σε άλλα θέματα. Λείπουν η αύξηση των μαθητών στα σχολεία και οι ελλείψεις σε νοσοκομεία, όπως και δηλώσεις του να κλείσουν τα επαρχιακά νοσοκομεία άνω του ενός ή μάλλον τα τελευταία γελοιογραφούνται κι αυτά απ’ την ανάποδη όμως, με γραφικούς διαμαρτυρόμενους, που έχουν αιτήματα επιστημονικής φαντασίας, δηλαδή περισσότερα σχολεία και καλύτερο Σύστημα Υγείας.  Το μόνο που δεν είδαμε στα σκίτσα του Παπανίκου, είναι τον Τσίπρα και τον Πολάκη στη Νότια Αφρική να κατασκευάζουν την μετάλλαξη Όμικρον για να ρίξουν την κυβέρνηση, προφανώς επειδή το βιβλίο δεν συμπεριλαμβάνει τον Δεκέμβρη του 2021, αλλά επιφυλασσόμαστε για τη συνέχεια.

Τώρα όσον αφορά το σκίτσο με τις φωτιές και τα ελληνοτουρκικά, είναι εμφανές ότι ο σκιτσογράφος διαλέγει στρατόπεδο, που είναι κάτι θεμιτό, αλλά πέφτει στην ίδια του την παγίδα. Η δουλειά της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι να ασκεί κριτική, για να γίνεται καλύτερη η κυβέρνηση, αν στοχεύει να πάρει την εξουσία η ίδια, ούτε αυτό είναι κατακριτέο στις δημοκρατίες. Όπως ακριβώς ζητούσε επίμονα η ΝΔ εκλογές, όπως κατέκρινε για τις φωτιές στο Μάτι και για τη διαπραγμάτευση και καλά έκανε, έχουν δικαίωμα εκατέρωθεν να το κάνουν οι αντίπαλες πολιτικές δυνάμεις. Όπως δικαίωμα έχει και ο κάθε δημιουργός να βλέπει με τα δικά του μάτια τον κόσμο, τα υποκειμενικά του μάτια. Ακόμα και δια της υπερβολής, αλλά όχι δια μέσω της αλλοίωσης και της αντιστροφής της πραγματικότητας. Βέβαια όταν κάποιος τοποθετείται σε μία από τις δύο μεγάλες, κάθε φορά παρατάξεις, έχει το πλεονέκτημα να έχει στο πλευρό του ένα έτοιμο και πολυπληθές κοινό, αυτό είναι σίγουρα κέρδος, στη χασούρα τις περισσότερες φορές προσμετρείται η αξιοπιστία του.

Πραγματικά έχουμε κουραστεί με το φανατισμό τόσο από τα δεξιά όσο και από τα αριστερά κι όχι μόνο, όταν δίχως κρίση προσομοιάζουν όλα μέσα από κομματικά γυαλιά. «Καλά όσα κάνουμε εμείς, κακά όσα κάνουν οι άλλοι». Κατανοούμε λόγω αυτού για μια ακόμη φορά τη βαλκανιοποίηση της χώρας σε όλα τα επίπεδα, που αποκλίνει από τη Δύση όπως και γιατί οι νέοι φεύγουν ακόμα, αφήνοντας πίσω φοβικές και αναχρονιστικές απόψεις κι ανθρώπους προσδεμένους στο κομματικό τους πλοίο, να κάνουν ό,τι μπορούν για να στηρίξουν τις παρατάξεις τους, σε έναν τόπο που ξεπέφτει.

Ένα βιβλίο για κομματικό ακροατήριο, που του ευχόμαστε καλοτάξιδο. Κι όσον αφορά την πατρίδα μας. Καληνύχτα Ελλάδα και καλή τύχη!  

Ε.Φ.Β.

Διαβάστε επίσης: