ΠΡΙΝ ΕΡΘΟΥΝ ΤΑ ΣΥΝΝΕΦΑ
MARGARET PEMBERTON
-Εκδόσεις Κλειδάριθμος-
Μετά τη Victoria Hislop (Το Νησί, Η Ανατολή, Καρτ Ποστάλ κ.α.) και το Simon Scarrow (Καρδιά από πέτρα) άλλη μια αγγλίδα συγγραφέας, τοποθετεί το σκηνικό του βιβλίου της στη σύγχρονη Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα στην προπολεμική Κρήτη. Βέβαια σε αντίθεση με των προαναφερόμενων ομοεθνών της συγγραφέων, οι δικοί της κεντρικοί ήρωες είναι κυρίως βρετανοί υπήκοοι.
Η Έλλα και η Κέιτ είναι και οι δυο απόφοιτες αρχαιολογίας του πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Φίλες μεταξύ τους επιθυμούν να εργαστούν στην Ελλάδα, μόλις τους δίνετε αυτή η δυνατότητα αρπάζουν την ευκαιρία και έρχονται στην Κρήτη για να εργαστούν. Εκεί θα γνωριστούν με ντόπιους έλληνες που θα βοηθάνε ως εργάτες στις ανασκαφές αλλά και με συναδέλφους της Βρετανικής Αρχαιολογικής Σχολής των Αθηνών, στην πορεία των ερευνών θα προστεθεί στην ομάδα και ένας γερμανός. Την ώρα που τα δυο κορίτσια εργάζονται να φέρουν στο φως ένα ακόμα αρχαίο ανάκτορο στην περιοχή της Καλαμιάς, η καλύτερη τους φίλη Δάφνη, ζει στην πατρίδα τους τον απόλυτο έρωτα και ό,τι αυτός συνεπάγεται. Και μιας και στη ζωή για αλλού ξεκινάς κι αλλού αυτή σε πάει, κάποιες φορές τα πράγματα και οι αποφάσεις τους παρεκκλίνουν από τον αρχικό τους σκοπό, οδηγώντας τους σε άλλους δρόμους, άλλες φορές μαγικούς κι άλλες σκοτεινούς.
Το μυθιστόρημα της Pemberton, και εδώ κάνει τη διαφορά, είναι ότι δεν ξεκινάει την ώρα του πολέμου ή λίγο πριν από αυτόν, (γι’ αυτόν το λόγο δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ένα καθαρά πολεμικό βιβλίο, έστω από άποψη χρόνου). Αντιθέτως η συγγραφέας χτίζει τη ζωή των τριών κοριτσιών αλλά και του περίγυρου τους, βάσει των συναισθημάτων τους, της ηθικής, των υποχρεώσεων, των επιθυμιών και των προσδοκιών τους, αρκετό καιρό πριν ξεσπάσει ο πόλεμος αν και η ναζιστική απειλή και το ντελίριο από την πλευρά των γερμανών έχει σκιάσει ήδη την Ευρώπη, όμως αυτό δεν αποτελεί ακόμα απειλή για τους μη μυημένους στην πολιτική.
Όταν φτάνει ο πόλεμος σαν φυσικό επακόλουθο της πολιτικής κατάστασης και του αναβρασμού του μεσοπολέμου που είναι πρόσφορος να αναδείξει προσωπικότητες όπως του Χίτλερ, που παρέσυρε ολόκληρο το λαό του σε αυτόν, εξαιτίας της διάθεσης τους να ξεχωρίσουν ως ανώτεροι των υπολοίπων, οι απλοί καθημερινοί άνθρωποι είναι αναγκασμένοι να αντιμετωπίσουν αυτό που μέχρι τότε προσπαθούσαν να αγνοήσουν.
Ο πόλεμος δεν έρχεται μόνο για να διαταράξει την ησυχία της καθημερινότητας αλλά επιπλέον να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή τη δική τους και όσων αγαπούν, την ελευθερία τους και να καταστρέψει ό,τι μέχρι τότε έχουν πιστέψει και έχουν χτίσει. Όμως πλέον δεν υπάρχει επιλογή, θα αποτελέσουν και οι απλοί άνθρωποι μέρος και μηχανισμό αυτού του πολέμου ακόμα κι αν είναι υποχρεωμένοι να βρεθούν στο αντίθετο στρατόπεδο από αυτό αδελφικών τους φίλων. Μάχες θα δοθούν στην Κρήτη προκειμένου το νησί να διατηρήσει την ανεξαρτησία του και να αποτελέσει στρατηγικό σημείο για τους συμμάχους και έπειτα η αντίσταση και το αντάρτικο.
Ως αγγλίδα η συγγραφέας δεν μπορεί να αποφύγει και να μην κάνει σχολιασμό και για τον μετέπειτα ελληνικό εμφύλιο. Μόνο που το θέμα του εμφυλίου είναι μεγάλο, πολύπλοκο και όχι τόσο απλοϊκό όσο το βλέπει από την πλευρά της η ίδια, δεδομένου του ρόλου που έπαιξε η χώρα της και ο Τσόρτσιλ σε αυτόν, πριν πάρουν τη σκυτάλη οι Αμερικάνοι και οι βόμβες ΝΑΠΑΛΜ. Δεν ήταν απλά ένα πόλεμος ανάμεσα σε κομμουνιστές και μη κομμουνιστές, ιδιαίτερα από τη στιγμή που Τσόρτσιλ και Στάλιν είχαν χωρίσει την Ευρώπη σε χώρες της επιρροής τους, οπότε ας άφηνε κατά μέρος τις εικασίες από την πλευρά της! Ευτυχώς δεν πλατειάζει στο θέμα του εμφυλίου ιδιαίτερα, οπότε από το βιβλίο της, παρά την αντίθετη γνώμη που μπορεί να έχει κάποιος όσο αφορά τα σχόλια αυτά, μπορεί να κρατήσει απλά την όμορφη ιστορία της.
Μαίρη Β.