ΜΙΑ ΓΥΝΑΙΚΑ

SIBILLA ALERAMO

-Εκδόσεις Διόπτρα-

 Μια γυναίκα στις αρχές του 20^ου αιώνα, είναι κτήμα του συζύγου, ανελεύθερη να διεκδικήσει τη ζωή της , την περιουσία της, το παιδί της. Η γυναίκα στις αρχές του 20^ου αιώνα χρειάζεται κηδεμόνα και άδεια για να δεχτεί μια κληρονομιά, να μπορέσει να εργαστεί. Η πατριαρχική κοινωνία σε όλη της την ακμή, τι κι αν η γυναίκα είναι αυτή που γεννάει τους άντρες, θεωρείτε ανίκανη να διαχειριστεί τον εαυτό της, είναι περιουσιακό στοιχείο του άντρα και ως τέτοιο της φέρεται. 

Το βιβλίο της Sibilla Aleramo, το οποίο μετράει πάνω από έναν αιώνα ζωής, πρωτοκυκλοφόρησε το 1906, επανεκδίδεται στη χώρα μας. Το μυθιστόρημα της είναι σε μεγάλο βαθμό αυτοβιογραφικό. Ονόματα δεν αναφέρονται, είναι ο πατέρας, ο σύζυγος, ο ποιητής, η φίλη, η μητέρα, το παιδί, η κουνιάδα, ο γιατρός κ.ο.κ.. Ο κάθε χαρακτήρας έχει ένα ρόλο και αυτόν υπηρετεί, έναν κοινωνικό ρόλο, που απαιτεί συγκεκριμένες συμβάσεις. Η ηρωίδα μεγαλώνει ελεύθερη, λατρεύει τον πατέρα της κι εκείνος φαίνεται να της έχει αδυναμία. Είναι η πρωτότοκη. Η μητέρα της στα μάτια της έχει δεύτερο ρόλο, θα περάσουν χρόνια να νιώσει τη μητέρα της, ο πατέρας είναι ο δημιουργός της. Θα έρθει η στιγμή όμως που θα τον αμφισβητήσει και θα νιώσει την οργή του, κάπως έτσι δεν ανταποκρίνονται οι θεοί άλλωστε; Στην εφηβεία θα αποπλανηθεί και θα καταλήξει παντρεμένη με τον άντρα που την αποπλάνησε και που την φέρει ως τρόπαιο στην μικρή επαρχία που μένουν. Θα προσπαθήσει να τον αγαπήσει, αλλά πώς καταφέρνεις να αγαπήσεις έναν άντρα που σε βίασε; Έξυπνη, καλλιεργημένη, είναι ακόμα πιο δύσκολο να ανεχτεί έναν άντρα να τη δυναστεύει. Λίγα χρόνια μετά το γάμο της, ο γιος της θα γίνει το σωσίβιο της, θα είναι αυτός που θα του δοθεί ολοκληρωτικά, με σκοπό να τον κάνει ένα σωστό άνθρωπο, που θα σέβεται τις γυναίκες. Όσο περνάνε τα χρόνια η αγάπη της αυτή γίνεται η φυλακή της, αφού η υπομονή απέναντι στον σύζυγό της αρχίζει να εξαντλείται. Πώς θα μπορέσει να απελευθερωθεί από τα δεσμά της, ο νόμος δεν της δίνει το δικαίωμα να διεκδικήσει το γιο της από τον πατέρα του, έναν πατέρα που χρησιμοποιεί το παιδί σαν μοχλό πίεσης στη μητέρα του, ένα γιο που αν εκείνη φύγει, θα προσπαθήσουν να του αλλοιώσουν την εικόνα της. Ποιες λύσεις θα μείνουν στην ηρωίδα; Η αυτοκτονία είναι λύση; Θα καταφέρει να φύγει μόνη της ή θα μείνει, χάνοντας τον αυτοσέβασμό της με κίνδυνο ο γιος της να είναι θύμα της εμπόλεμης κατάστασης που επικρατεί στο σπίτι τους;

Στις «Times Literary Supplement» γράφουν «Αυτό που κάνει το Μια γυναίκα να ξεχωρίζει είναι η ωμότητα της ιστορίας και το ότι η Αλεράμο ήταν μπροστά από την εποχή της». Ωμότητα στο έργο υπάρχει, όμως η Αλεράμο δεν ήταν μπροστά από την εποχή της, αλλά ήταν θύμα της εποχής της. Γι’ αυτό και το βιβλίο αξίζει περισσότερο, είναι μια μαρτυρία που έρχεται από τις αρχές του 20^ου αιώνα και που δεν γνωρίζουμε σε ποια γυναίκα, ποια χρονιάς ακόμα θα φτάσει.

120 χρόνια σχεδόν έπειτα από την πρώτη έκδοση του βιβλίου, και με τους αγώνες που έγιναν, η γυναίκα της Δύσης μπορεί να νιώθει ικανοποιημένη με τις ελευθερίες της άραγε; Δυστυχώς υπάρχουν και στις μέρες μας άντρες κακοποιητές, που δεν μπορούν να ανεχτούν την ανεξαρτησία της γυναίκας, άντρες που συχνά υστερούν απέναντι στις γυναίκες, και λόγω της κατωτερότητας τους επιμένουν να τις υποβιβάζουν , να τις μετατρέπουν σε αντικείμενα. Δεν είναι τυχαίοι οι αριθμοί των γυναικοκτονιών, των βιασμών, των καταγγελιών. Έχουμε δρόμο μπροστά μας ως κοινωνίες, και όσο η δικαιοσύνη δεν αποφασίζει να παίξει το ρόλο που καλείται να υπηρετήσει, τα πράγματα δεν πρόκειται να καλυτερέψουν.

Ένα βιβλίο το οποίο μετράει 12 δεκαετίες ζωής, και που του ευχόμαστε ακόμα περισσότερες, δε θα μπορούσε να μην συμπεριλαμβάνει κείμενα και μελέτες στην εισαγωγή καθώς και επίμετρο. Αυτό που θα πρότεινα στον αναγνώστη είναι να διαβάσει πρώτα το κείμενο της Sibilla Aleramo, κι έπειτα τόσο τις εισαγωγές στην αρχή του βιβλίο καθώς και στο τέλος το επίμετρο και τη σημείωση. Χρήσιμες οι πληροφορίες που δίνονται για τη ζωή της συγγραφέως, κάτω από ποιες συνθήκες γράφτηκε, το πώς υποδέχτηκαν το βιβλίο οι σύγχρονοί της, αλλά θα σταθεί πιο διαφωτιστικό αφού έχει διαβαστεί το Μια γυναίκα, ενώ θα αποφύγετε να γνωρίζεται εκ των προτέρων λεπτομέρειες για το τι πρόκειται να διαβάσετε.

Μαίρη Β.