ΜΑΚΡΥ ΠΕΤΑΛΟ ΑΠΟ ΘΑΛΑΣΣΑ

ΙΖΑΜΠΕΛ ΑΛΙΕΝΤΕ

ΜΑΚΡΥ ΠΕΤΑΛΟ ΑΠΟ ΘΑΛΑΣΣΑ

-Εκδόσεις Ψυχογιός-

Η Χιλιανή συγγραφέας επιστρέφει με ένα μυθιστόρημα, με πλούσιο ιστορικό υπόβαθρο, αφού η ιστορία είναι αυτή που ορίζει τις ζωές των ηρώων της. Μήπως όμως και στη ζωή το ίδιο δε συμβαίνει; Το 1936 ο στρατηγός Φράνκο, με τη στήριξη των φεουδαρχών και της καθολικής εκκλησίας δεν επιτρέπει σε μια σοσιαλιστική δημοκρατία να ανθίσει, το πραξικόπημα οδηγεί στον εμφύλιο. Ο Βίκτορ , αν και δεν έχει προλάβει να πάρει το πτυχίο του στο πανεπιστήμιο, υπηρετεί σαν γιατρός στην πλευρά του προοδευτικού μετώπου. Με τις μεγάλες δυνάμεις να θεωρούν τον εμφύλιο εθνικό ζήτημα της Ισπανίας, μα ουσιαστικά χωρίς να ενδιαφέρονται αν θα νικήσουν οι φασίστες ή οι κόκκινοι αδιαφορούν για ό,τι συμβαίνει στη νοτιοδυτική Ευρώπη, αυτό όσον αφορά τις επίσημες κυβερνήσεις, αφού απλοί πολίτες  από πολλά μέρη του κόσμου, πήγαν και πολέμησαν εθελοντικά με τους προοδευτικούς. Αντιθέτως η Ιταλία του Μουσολίνι και η Γερμανία του Χίτλερ, αν και ανεπίσημα στέλνουν στρατιωτικά, βομβαρδιστικά αεροπλάνα που επιτίθενται σε δημοκρατικές πόλεις της χώρας.

«Αυτό που πάθαμε εμείς στην Ισπανία είναι ένα δείγμα του τι θα πάθει όλη η Ευρώπη. Οι γερμανοί δοκίμασαν τον οπλισμό τους σε εμάς, κάνοντας συντρίμμια χωριά ολόκληρα. Στην Ευρώπη θα γίνουν χειρότερα».

Όπως είναι αναμενόμενο, οι δημοκρατικές δυνάμεις καταστέλλονται. Με την εκδικητική μανία που έχει συνήθως ο νικητής, δημιουργούνται στρατόπεδα συγκέντρωσης όπου συλλέγονται όσοι είναι εναντίον της κυρίαρχης τάξης, κι εξολοθρεύονται, ανάμεσα τους τσιγγάνοι, εβραίοι, ομοφυλόφιλοι και ό,τι θεωρεί διαφορετικό ο φασισμός. Χιλιάδες πρόσφυγες, με το φόβο της εξολόθρευσης τους φτάνουν στα σύνορα με τη Γαλλία, όπου με δυσκολία τους δέχονται και κάτω από την πίεση της κοινής γνώμης. Ανάμεσα τους ο Βίκτορ, καθώς και η αγαπημένη του σκοτωμένου αδερφού του, η Ροσέρ. Κι εδώ εμφανίζεται ο μετέπειτα νομπελίστας χιλιανός ποιητής, Πάμπλο Νερούδα, που υπηρετώντας στο διπλωματικό σώμα, καταφέρνει να πείσει τον πρόεδρο της χώρας να ναυλώσουν ένα καράβι και να μεταφέρουν ισπανούς πολίτες στη Χιλή. Ένα ιστορικό γεγονός το οποίο ίσως πολλοί από εμάς δε γνωρίζαμε. Αν και έχει οδηγίες για τα κριτήρια με τα οποία θα διαλέξει ισπανούς πρόσφυγες να τους ‘‘μεταφυτεύσει’’ στην πατρίδα του, ο  Νερούδα με τον έναν και τον άλλο τρόπο τα αψηφά. Κι έτσι μια νέα ζωή, σε μια νέα πατρίδα για τον Βίκτορ και τη Ροσέρ θα ξεκινήσει. Και οι δυο θα κυνηγήσουν τα όνειρα τους για μια επαγγελματική σταδιοδρομία, ο Βίκτορ ως γιατρός και η Ροσέρ ως πιανίστρια. Εκεί θα ερωτευτούν, θα κάνουν φιλίες, δε θα ζήσουν από κοντά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο, κι όμως δε θα αποφύγουν τα χειρότερα. Μιας και τρεις δεκαετίες αργότερα νέες περιπέτειες τους περιμένουν, με το πραξικόπημα του Πινοσέτ. Με τον πρόεδρο Αλιέντε να δολοφονείται, τον Νομπελίστα Νερούδα να δηλητηριάζεται και να βγαίνει από τη μέση, με χιλιάδες ανθρώπους να χάνονται τα ίχνη τους και με την εργατική τάξη να χάνει κάθε δικαίωμα. Κι αυτή τη φορά σύμμαχοι και εκείνοι που στην ουσία κατεύθυναν του Πινοσέτ, δεν είναι ο Χίτλερ ή ο Μουσολίνι αλλά ο Νίξον και οι δημοκρατικές Η.Π.Α.  Πώς να αφήσουν το χαλκό της Χιλής από την εκμετάλλευση τους;

Η Ισπανία, έπειτα από το ταξίδι του Κολόμβου, φαίνεται να είναι η μητέρα των περισσότερων χωρών της λατινικής Αμερικής, και όπως συμβαίνει συχνά τα μέλη μιας οικογένειας έχουν και κοινή μοίρα (Στην Ισπανία η δικτατορία του Φράνκο, στη Χιλή του Πινοσέτ,  στην Κούβα του Μπατίστα κ.α.).    

Τα ιστορικά γεγονότα, τις περισσότερες φορές αναδεικνύονται πιο εύκολα μέσα από τη λογοτεχνία. Οι ήρωες είναι οι κοινωνοί του αναγνώστη για να καταλάβει σε βάθος υπό ποιες συνθήκες έζησαν και πως έπραξαν οι καθημερινοί άνθρωποι. Κι αν περιλαμβάνει μια μεγάλη αλήθεια το βιβλίο της Αλιέντε, κλείνει ολόκληρη στη φράση του ηλικιωμένου πλέον Βίκτορ.

«Τα πιο σημαντικά γεγονότα, αυτά που καθορίζουν τη μοίρα μας, είναι σχεδόν πάντα πέρα από κάθε δικό μας έλεγχο».

Μαίρη Β.

Διαβάστε επίσης: