«Έχεις τα Πινέλα…» 33 Μαθήματα ζωής από τον Νίκο Καζαντζάκη
Γιώργος Πράτανος – Νίκη Σταύρου
-Εκδόσεις Διόπτρα-
Όσοι είσαστε παλιοί γνώριμοι του ArtScript, γνωρίζετε ήδη ότι αποφεύγουμε να κάνουμε κριτική στα αποκαλούμενα βιβλία ως οδηγούς αυτοβοήθειας. Μια φορά μόνο το έχουμε πράξει στο παρελθόν, όταν δε γνωρίζαμε τι ακριβώς βιβλίο παίρναμε από το ράφι του βιβλιοπωλείου. Η αλήθεια είναι ότι δεν εμπιστευόμαστε συμβουλές από ανθρώπους που δεν γνωρίζουμε προσωπικά και δε θεωρούμε ότι όλες οι περιπτώσεις μπορούν να γενικευτούν. Όπως και να έχει, ήρθε το πλήρωμα του χρόνου και σήμερα θα βάλουμε στο μικροσκόπιο της προσωπικής μας συνείδησης και αισθητικής το νέο βιβλίου του Γιώργου Πράτανου, δημοσιογράφου και συγγραφέα του ιστορικού μυθιστορήματος «Ο Ανεπιθύμητος νεκρός» και της Νίκης Σταύρου.
Ο Πράτανος γνώστης του έργου του μεγάλου έλληνα λογοτέχνη Νίκου Καζαντζάκη, βασίζεται στα κείμενά του και μας παρουσιάζει τη φιλοσοφία του Καζαντζάκη για το πώς θα ήθελε ο ίδιος να πορευτεί σε συνάρτηση πάντα με τους προσωπικούς του στόχους και το ήθος του. Ενώ η Σταύρου ως εγγονή της Ελένης Καζαντζάκη ήρθε και εκείνη άμεσα σε επαφή με τη φιλοσοφία ζωής του μεγάλου έλληνα λογοτέχνη. Στον πρόλογο του βιβλίου τους εξηγούν με ειλικρίνεια στον αναγνώστη ότι στο συγκεκριμένο βιβλίο δε θα βρει «Όμορφες σκέψεις, άλλοτε μη εφαρμόσιμες, άλλοτε αμφιλεγόμενων αποτελεσμάτων», και φυσικά επ’ ουδενί υποστηρίζουν ότι περιγράφουν ολόκληρο το σύμπαν του Νίκου Καζαντζάκη. «Οι σελίδες αυτές δεν γράφτηκαν για να υποδείξουν στον αναγνώστη του πώς θα ζει, τι να επιλέγει, να απορρίψει ιδέες ή θεωρίες». Άλλωστε ο τρόπος της ζωής, οι ανάγκες και οι στόχοι του κάθε ανθρώπου είναι διαφορετικές, θα προσθέσουμε εμείς.
Αφού ακολουθήσει ένα κεφάλαιο με τον «Βίο και την Πεμπτουσία του Νίκου Καζαντζάκη» ώστε να μας δώσει μια γεύση του βίου που επιλέγει ο Καζαντζάκης να ζήσει, αλλά και τη σημασία που έχουν για εκείνον κάποιες έννοιες που τους δίνει σάρκα με τον τρόπο που πορεύεται όπως για παράδειγμα η ελευθερία, η οποία παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή του. Δεν του φτάνει να ισχυρίζεται ότι είναι ελεύθερος, αλλά να είναι πράγματι. Αλλά τι είναι η ελευθερία και κατά πόσο αντιλαμβανόμαστε με τον ίδιο τρόπο όλοι οι άνθρωποι τόσο δυνατές έννοιες;
Και ύστερα και από το Βίο και την Πεμπτουσία, ακολουθούν 33 κεφάλαια, 33 ‘‘μαθήματα’’ αν προτιμάται που μας δίνει ο Καζαντζάκης, χωρίς φυσικά να έχει αυτόν ως σκοπό όταν έγραφε ή συνομιλούσε με τη σύντροφο της ζωής του την Ελένη Σαμίου, ή τους φίλους του. Όμως ο Πράτανος και η Σταύρου που επέλεξαν τα χωρία από ολόκληρη τη δουλειά – διδασκαλία του Καζαντζάκη, είναι άνθρωποι της εποχής μας, τη γνωρίζουν καλά και δεν κλείνουν τα μάτια στο παρόν αγναντεύοντας με ρομαντισμό τα χρόνια που έζησε ο ‘‘δάσκαλος’’. Το κάθε κεφάλαιο ξεκινάει με ένα γνωμικό του Καζαντζάκη, μπορεί να υπάρξουν κι αναφορές από τη ζωή του, αλλά έπειτα οι συγγραφείς συγκρίνουν τη σκέψη του λογοτέχνη με την εποχή μας και δεν αγνοούν τις παραμέτρους των ημερών μας. Άλλωστε σκοπός τους δεν είναι να μας κάνουν να νιώσουμε ‘‘μικροί’’ που δεν μπορούμε να ακολουθήσουμε τον τρόπο ζωής του Καζαντζάκη, αλλά να γνωρίσουμε κάποια πράγματα για εκείνον και να αναζητήσουμε μόνοι μας τι είναι αυτό που μας ταιριάζει ώστε να το εφαρμόσουμε. Επίσης δεν ξεχνάνε να μας υπογραμμίσουν και κάποιες παγίδες που κρύβει ο σύγχρονος τρόπος ζωή, όχι ότι τα παλιότερα χρόνια ήταν καλύτερα τα πράγματα, όμως διαφορετικοί καιροί διαφορετικές παγίδες.
Μπορεί λοιπόν να διαβάσαμε το βιβλίο του Πράτανου και της Νίκης Σταύρου, γιατί δεν μπορούμε να αντισταθούμε στο όνομα Καζαντζάκης, αλλά και επειδή έχουμε εμπιστοσύνη στον Πράτανο, επίσης αντιληφθήκαμε ότι όντως μπορείς να πάρεις κάποια μαθήματα από το βιβλίο, τα οποία να είναι εφαρμόσιμα στη δική σου ζωή.
Χωρίς να έχω σκοπό να κολακεύσω τους σύγχρονους μας συγγραφείς, θα πω ότι αξίζει να διαβάσετε το βιβλίο, ως μια εισαγωγή στο έργο του Καζαντζάκη από μια φρέσκια και σύγχρονη ματιά, που επιβεβαιώνει τη διαχρονικότητα του έργου του, ακόμη κι αν τα βιβλία-οδηγοί δεν είναι για εσάς. Μην απορήσετε όμως αν βρείτε εφαρμόσιμες λύσεις στη ζωή σας.
Μαίρη Β.
Διαβάστε επίσης:
