Riefenstahl
Σκηνοθεσία: Andres Veiel
Το 2002, η Γερμανίδα δημοσιογράφος Sandra Maischberger πήρε συνέντευξη από την Leni Riefenstahl, με αφορμή τα εκατοστά της γενέθλια. Η Maischberger δεν έμεινε ικανοποιημένη από το αποτέλεσμα, και τότε γεννήθηκε η ιδέα για ένα ντοκιμαντέρ. Το 2016, η Riefenstahl δώρισε το αρχείο της στο Μουσείου του Βερολίνου. Η Maischberger με τον Veiel είχαν να διαχειριστούν τον όγκο 700 κουτιών.
Δεν είναι το πρώτο ντοκιμαντέρ με θέμα τη διαβόητη σκηνοθέτι. Τη διαφορά την κάνει η σταχυολόγηση του αρχείου της. Όπως έγραψε χαρακτηριστικά ο Άρης Χατζηστεφάνου, η Riefenstahl παραπέμπει περισσότερο σε μια σοβαρή εκδοχή του Dr. Strangelove του Kubrick, ο οποίος δεν μπορούσε να συγκρατήσει το χέρι του από το να χαιρετά ναζιστικά.
Η Leni Riefenstah είναι μια συναρπαστική περίπτωση. Αναμφίβολα, μια προικισμένη σκηνοθέτις και μοντέρ, τα προπαγανδιστικά φιλμ της για το ναζιστικό καθεστώς είχαν εξαιρετική αφήγηση και τεχνική, και παρά την πολιτική τους θέση, αποδείχθηκαν επιδραστικά, ρωτήστε τον George Lucas μεταξύ άλλων.
Το υλικό του αρχείου, αποδεικνύει για άλλη μια φορά τις αντιφάσεις της Riefenstahl. Όσο κι αν αρνείται πως ήταν ναζί, τα ντοκούμεντα λένε το αντίθετο. Η οπτικοποίηση του αρχείου από τον Veiel ξετυλίγει εξαιρετικά ευρήματα. Φωτογραφίες, έγγραφα, τηλεφωνικές συνομιλίες της Riefenstahl με ομοϊδεάτες θαυμαστές της.
Το ντοκιμαντέρ δεν προσπαθεί να αποκρύψει ή να εξωραΐσει: παρουσιάζει τόσο την καλλιτεχνική της ιδιοφυΐα όσο και την ηθική και πολιτική της ευθύνη. Υπάρχει μια ισορροπία στην απόδοση της πολυπλοκότητας της προσωπικότητάς της. Και είναι επώδυνα επίκαιρο, καθώς η ακροδεξιά κερδίζει την εξουσία από χώρα σε χώρα, έστω και με κουστούμι προσώρας.
Η αφήγηση έχει αρετές και ελαττώματα∙ διαχειρίζεται με ακρίβεια το πλήθος πληροφοριών στη μεγαλύτερη διάρκεια, αλλά τα χρονικά μπρος πίσω και ο κακός ρυθμός –ειδικά στη δεύτερη ώρα- έχουν ως αποτέλεσμα να χάνεται η δυναμική σε σημεία.
Το πιο συγκλονιστικό συμπέρασμα μετά τα 115 λεπτά είναι το εξής: Πίσω από το παζλ του προσωπείου που έχτισε η Γερμανίδα σκηνοθέτις, είναι ενοχλητικά ανθρώπινη: ταλαντούχα, φιλόδοξη, αυτάρεσκη, αδίστακτη, αλλά και ικανή να πείσει τον εαυτό της ότι δεν ήξερε. Μια παραλλαγή της κοινοτοπίας του κακού.
Η θέαση του Riefenstahl κρίνεται υποχρεωτική. Και αυτή είναι η πιο ουσιαστική συμβολή του: το ότι σε υποχρεώνει να μην ξεχάσεις.
Από 16 Οκτωβρίου στους κινηματογράφους.
Κώστας Ντούμας
Δείτε επίσης:
