Harvest

Σκηνοθεσία: Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη

Παίζουν: Caleb Landry Jones, Harry Melling

Μ’ εξαίρεση κάποια πλάνα, που αναδεικνύουν την ομορφιά του 16mm φιλμ, η τέταρτη μεγάλου μήκους της Τσαγγάρη είναι μια άσκηση αντοχής για το θεατή.

Το Harvest είναι βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Jim Crace, διαδραματίζεται σ’ ένα φανταστικό χωριό χωρίς όνομα στη Σκωτία, σε μια ασαφώς καθορισμένη εποχή, μοιάζει με το τέλος του Μεσαίωνα, με αρκετούς αναχρονισμούς. Ο κεντρικός χαρακτήρας, ο Walter Thirsk, βρίσκεται εκεί με διπλή ιδιότητα: ως κάποιος με βαθιά σχέση με τη γη και την κοινότητα, αλλά ταυτόχρονα ως “ξένος” με κάποια στοιχεία διαμεσολαβητή προς τον αφέντη του, Master Kent.

Η εμφάνιση ενός χαρτογράφου λειτουργεί ως σύμβολο των αλλαγών: ο χάρτης δεν είναι απλά εργαλείο, αλλά εργαλείο μετασχηματισμού∙ διχοτόμησης της γης, διαρκών αλλαγών ιδιοκτησίας, του ορίου ανάμεσα στο κοινό και στο ατομικό.

Τα θετικά της ταινίας είναι η φωτογραφία, ειδικά κάποια υπέροχα γενικά. Τα χρώματα των 16 mm αναπνέουν στην οθόνη. Εξίσου καλό το art direction. Οι λίγες αρετές της ταινίας τελειώνουν εκεί. Η διάρκεια είναι αδικαιολόγητη και ο ρυθμός μαρτυρικά αργός. Η αφήγηση ξοδεύει χωρίς λόγο την πρώτη ώρα, για να στήσει τη σκακιέρα της -οριακά ανύπαρκτης- πλοκής. Το Harvest είναι άλλη μια περίπτωση που ο δημιουργός ερωτεύτηκε το υλικό του και δεν ήθελε να πετάξει τίποτα. Η ταινία φωνάζει πως ήθελε καλύτερο μοντάζ.

Οι χαρακτήρες είναι αδιάφοροι, οι διάλογοι το ίδιο. Πολύ σύντομα, χάνεις το ενδιαφέρον σου για το ό,τι συμβαίνει. Όσο όμορφα κι αν είναι τα πλάνα, αν δεν υπάρχει μια ιστορία, τότε απλά αυνανίζεσαι με εικόνες. Κάπου μέσα στα 131 λεπτά, ίσως να υπάρχει κάτι ν’ αφηγηθείς, όμως η Τσαγγάρη προτίμησε να φορτώσει την ταινία της με περιττές σκηνές. Και είναι κρίμα, γιατί χαραμίζει τον εξαιρετικό Jones, ο οποίος παλεύει με το τίποτα.

Θα μπορούσαμε να πούμε κουλτουριάρικα, πως η αφήγηση είναι ελλειπτική, πλούσια σε συμβολισμούς που κάνουν αντίστιξη ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν. Η αλήθεια είναι, πως τα όποια μηνύματα υπάρχουν στο Harvest χάνονται. Η μετάβαση από τη φεουδαρχία σε μια προκαπιταλιστική κατάσταση, ο παγανισμός που επιβιώνει μέσα στο χριστιανισμό, η ξενοφοβία, και η πατριαρχία. Η κουνημένη κάμερα είναι η χαριστική βολή στην ανέμπνευστη αφήγηση.

Δεν έχω διαβάσει το βιβλίο για να μπορώ να ξέρω τι διαφορές υπάρχουν, όμως οι αναχρονισμοί της ταινίας είναι αστείοι. Η Βραζιλιάνα (;) μάγισσα που βρέθηκε στη μεσαιωνική Σκωτία. Ο μαύρος χαρτογράφος που μοιάζει με hipster influencer από τη Νέα Υόρκη. Να δεχθώ πως το φιλμ βασίζεται σε μυθοπλασία. Όμως η συμπεριλήψη με το ζόρι σε ιστορίες εποχής γίνεται επώδυνα σουρεαλιστική και γελοία.

Εν κατακλείδι, δεν ξέρω τι ακριβώς ήθελε να πει η Τσαγγάρη με το Harvest, και το χειρότερο είναι πως λίγο πριν συμπληρωθεί η πρώτη ώρα, δε με ένοιαζε καν. Αν ο στόχος ήταν να δημιουργήσει κάτι κοντά στο Wicker Man, απέτυχε σε όλους τους τομείς. Μόνο για θεατές με τάσεις μαζοχισμού.

Από 25 Σεπτεμβρίου στους κινηματογράφους

Κώστας Ντούμας