Δεν είμαι ο νέγρος σου
Σκηνοθεσία: Ραούλ Πεκ
Αφήγηση: Σάμουελ Τζάκσον
«Δεν είμαι νέγρος, είμαι άνθρωπος». Η ζωή, η φιλοσοφία , η ίδια η ύπαρξη του James Baldwin συνοψίζεται σε αυτή ακριβώς την φράση. Αυτός που τοποθέτησε τον άνθρωπο πάνω από τη φυλή και πέρα από το κάθε τι διαφορετικό το οποίο μπορεί να περιθωριοποιήσει ομάδες και άτομα. Ένας άνθρωπος που με τα λόγια του ενέπνευσε και εξέφρασε όσο κανείς άλλος αφρό-αμερικάνος συγγραφέας το κίνημα των αστικών ελευθεριών των ΗΠΑ.
Σε αυτό το τεράστιας σημασίας ντοκιμαντέρ του Ραούλ Πεκ παρουσιάζονται οι αγώνες τριών ανθρώπων που πάλεψαν με το κατεστημένο του φυλετικού διαχωρισμού , τον Martin L. King, τον Malcolm X και τον Megdar Evers. Και οι τρεις φίλοι του Baldwin και συνοραματιστές μιας Αμερικής στην οποία το αμερικάνικο όνειρο δεν θα είναι μόνο μια λευκή χίμαιρα, μιας Αμερικής που θα φροντίζει όλα τα παιδιά της, μιας Αμερικής κομμένης και ραμμένης στα μέτρα όλων. Και οι τρεις δολοφονήθηκαν , και οι τρεις δεν έφτασαν στο τέλος της διαδρομής. Όμως εδώ τίθεται και το μεγάλο ερώτημα του ντοκιμαντέρ και μας ευχαριστεί γιατί κάνει ένα βήμα πιο πέρα από την απλή εξιστόρηση γεγονότων : Τι άλλαξε από τότε έως τώρα; Τι άλλαξε εν τέλει με τον αγώνα όλων των προαναφερθέντων; Δεν θα σας δώσω την απάντηση , αλλά είμαι σίγουρη ότι την φαντάζεστε…
Πρόκειται για ένα διαμάντι , για ένα έπος του Baldwin , ναι ένα έπος μόνο 30 σελίδων, η αρχή ενός βιβλίου που δεν ολοκληρώθηκε (αλλά έχουμε δει σε άλλα βιβλία του συγκεκριμένου τι μπορούσε να δημιουργήσει το μαγικό του χέρι), που ο Ραούλ Πεκ το δραματοποιεί ,το εκτοξεύει, το ζωντανεύει και το αποτέλεσμα μας ταρακουνά, μας θυμώνει, μας αφυπνίζει. Μια πραγματικότητα σκληρή, αδυσώπητη, που μας επηρεάζει ακόμα κι αν δε ζούμε στην Αμερική ή δεν έχουμε ζήσει ποτέ. Κάπου κάποτε, ο καθένας στη δική του καθημερινότητα, συνάντησε, είδε, άκουσε παρόμοια περιστατικά βίας και ρατσιστικού ξεσπάσματος. Γιατί ναι ο ρατσισμός δεν κάνει διακρίσεις (τραγικά ειρωνικό ε;), εμφανίζεται σε όλα τα πλάτη και τα μήκη της γης, ξετρυπώνει στα πιο απίθανα μέρη και μπορεί να λυγίζει αλλά δεν πεθαίνει. Είναι σαν έναν κακόβουλο φοίνικα, επιβιώνει γιατί δεν το αφήνουμε να πεθάνει. Γιατί η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχουν οι φοίνικες, είναι αποκύημα της ανθρώπινης φαντασίας, και όσο ζει στις ψυχές και στο μυαλό των ανθρώπων αυτός πάντα θα αναβιώνει από τις στάχτες του.
Η φωνή του Samuel L. Jackson είναι το αποκορύφωμα. Γλυκιά, πικρή, νοσταλγική, σκληρή, μετουσιώνεται σε ό,τι θέλει να εκφράσει και να διατυπώσει εκείνη τη στιγμή η ιδιοφυία του φαινομένου James Baldwin. Πρόκειται λοιπόν για ένα τριμερές δημιούργημα που θα σας αφήσει άφωνους. Κι αν διατυπώσει κανείς τη γνωστή ωχαδελφική απορία: « Κι εμένα τι με νοιάζουν όλα αυτά;» η απάντηση είναι η εξής: Ποτέ κανένας αγώνας για τα δικαιώματα δεν γίνεται τοπικά, πάντα ο χαρακτήρας του είναι πανανθρώπινος. Γι αυτό λοιπόν, συν του ότι ζούμε σε μια εποχή που τα ήδη κεκτημένα δικαιώματα μας μοιάζουν να ατονούν ακόμα και να χάνονται, οφείλουμε να διδαχτούμε από αυτούς που αγωνίστηκαν για τις ελευθερίες που εμείς σήμερα θεωρούμε δεδομένες. Και ποιος ξέρει,στους άστατους καιρούς που ζούμε και επειδή η ιστορία έχει την τάση να επαναλαμβάνει τον εαυτό της, μια μέρα πολύ σύντομα μπορεί να χρειαστεί να αγωνιστούμε εκ νέου γι’ αυτές ….
Στους κινηματογράφους από 16 Νοεμβρίου
Info : Η ταινία βασίστηκε στο τελευταίο βιβλίο του James Baldwin «Remember this house» το οποίο έμεινε ημιτελές.
Πέννυ Ψαρρά